Muğlalı Şâhidî Dedenin Farsça Divanı ve Örnek Çeviriler

Yıl 2025, Sayı: Mevlevilik Geleneği ve Vefatının 475. Yılında Muğlalı İbrahim Şâhidî (1470-1550) Özel Sayısı, 409 - 419

Çevirmen: Nuri Şimşekler

Öz

2011 yılına kadar Şâhidî Dedenin Farsça bir Divanı olduğu bilgisi -eğer doğru idiyse- nerede bulunduğu veya birkaç bölüm de olsa Farsça şiirlerinden örneklerin olduğu mecmua veya tezkirelerin naklinde görülemediği için tereddütle karşılanıyordu. Ancak İranlı-Azerbaycan Türkü Tebriz’deki bir kütüphanede görevli Uzman Hüseyin Armin’in bir maili ile bu ‘kayıp’ veya ‘muhtemel’ Farsça Divandan haberimiz oldu. Doktora tezimizden bahisle şahsımla irtibata geçtiğini söyleyen Uzm. Armin ile görüşme ve istişarelerimiz devam etti. 2012 yılında bu Divanı Ön Söz (Pîş Guftâr), Giriş (Mukaddime) ve bazı tespit-incelemeler ile Tebriz’de yayınladı 2016 yılında da Tebriz’de de yüz yüze görüştüğümüzde tarafımdan eserin Türkçeye tercümesi kararını aldık. Ancak bazı farklı yurt içi ve dışı görevlerimiz nedeni ile bu iş uzadı ve ancak 2021 yılında tam olarak başlayabildik. Şimdilerde sona yaklaştığımız yazma nüsha ile tekrar metin kontrolü ve çeviri işlemlerimiz devam etmekte olup Şâhidî Dedenin vefatının 475. Yıldönümü hatırasına 2025 yılı içerisinde tamamlayıp yayınlamayı arzu etmekteyiz.

Anahtar Kelimeler

Şâhidî Dede, Şâhidî Farsça Divanı, Mevlevilik

ŞAHIDI DEDE'S PERSIAN DIVAN AND SAMPLE TRANSLATIONS

Öz

Until 2011, the information that Şahidi Dede had a Persian Divan -if it was true- was met with hesitation because it could not be found where it was or seen in the transfers of collections or anthologies that included examples of his Persian poems, even if only a few sections. However, we learned about this ‘lost’ or ‘possible’ Persian Divan through an e-mail from Expert Hüseyin Armin, an Iranian-Azerbaijani Turk working in a library in Tabriz. Our meetings and consultations with Expert Armin, who said that he contacted me about our doctoral thesis, continued. In 2012, he published this Divan in Tabriz with the Preface (Pîş Guftâr), Introduction (Mukaddime) and some observations and examinations. When we met face to face in Tabriz in 2016, we decided to translate the work into Turkish. However, due to some different domestic and international duties, this work was delayed and we were only able to fully start in 2021. We are currently continuing our text-checking and translation processes with the manuscript, which we are nearing completion, and we hope to complete and publish it in 2025 in memory of the 475th anniversary of the death of Şahidi Dede.

Anahtar Kelimeler

Shahidi Dede, Persian Divan, Mevlevi Order

Kaynakça

• Ali Enver S. (2013). Ali Enver Semâ-hâne-i edeb, Haz. Sadık Erdem. Ankara: TTK Yay.
• Arısoy, Ş. (2021). Muğlalı Şâhidî’nin Hafız-ı Şirâzî’ye Nazirelerinde Rind ve Zahid. Uluslararası Tasavvuf ve Edebiyat Sempozyumu Bildiriler Kitabı (ss. 269-288). Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yay.
• Atalay, M. (2015-1394 hş.). Te’sîr-i Hâfız ber şâirân-ı Türk – Nazîregûyîhâ. İçinde Hemâyiş-i beyne’l-milel-i Hâfız-ı Şîrâzî mecmû-i makalehâ - Bahş-ı evvel (ss. 26-33). Dânişgâh-i Âzâd-ı İslâmî Yay.
• Bursalı Mehmed Tahir (H. 1333). Osmanlı Müellifleri. C. I, İstanbul: Matbaa-yi Âmire.
• Öz, Y. (1999). Tuhfe-i Şâhidî Şerhleri. Konya.
• Seyyid Sahih Ahmed Dede (2003). Mevlevîlerin Tarihi. Haz. Cem Zorlu. İstanbul: İnsan Yay.
• Şahidî İbrahim Dede (1470-1550). Dîvân-ı Shahidî (Ramadan 932 (1526). New Jersey Princeton University Library Islamic Manuscripts (Gift of Robert Garrett’97).
• Şâhidî ve Armin (1391 hş./M. 2012). Dîvân-ı Fârsî-i Şâhidî. Tashîh ve Tahkîk Hüseyin Armin, Tebriz: İntişârât-ı Erk.
• Şimşekler, N. (1998). Şâhidî İbrâhîm Dede’nin Gülşen-i Esrâr’ı, Tenkitli Metin-Tahlil [Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi].
• Topcu, M. (2009). Işknâme, Tırâşnâme, Risâle-i Âfâk u Enfûs (Metin-Çeviri-İnceleme) [Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi].
• URL-1 Wikipedia the Free Encyclopedia, (01.10.2024). https://en.wikipedia.org/wiki/Robert_Garrett , Erişim Tarihi: 15.02.2025.
• URL-2 Princeton University Library, https://catalog.princeton.edu/catalog/9951485543506421#view, Erişim Tarihi: 15.02.2025.
• URL-3 Ukeles, R. (18.07.2019) “Abraham Shalom Yahuda: Bilgin, Koleksiyoncu ve Koleksiyonlar”, The Librarians, https://blog.nli.org.il/en/yahuda/, Erişim Tarihi: 15.02.2025.
• URL-4 Princeton University Library, https://library.princeton.edu/about/policies/copyright-and-permissions-policies, Erişim Tarihi: 20.02.2025.