Ankara ayçiçeği ekim alanlarında sorun olan domuz pıtrağı (Xanthium strumarium L.)‘nın meydana getirdiği ürün kayıpları ve ekonomik zarar eşiğinin belirlenmesi

Yıl 2017, Cilt: 57 Sayı: 3, 251 - 262, 30.09.2017

Mustafa Selçuk Başaran , Ahmet Tansel Serim , Ünal Asav

https://doi.org/10.16955/bitkorb.286890

Cited By: 3

Öz

Ayçiçeği (Helianthus
annuus L.)’ nin yüksek besin içeriği, endüstride kullanım alanları ve
farklı bölgelere adapte olması geniş ölçekte üretimine ve tüketimine imkân
sağlamaktadır. Ülkemizde ağırlıklı olarak Marmara ve Orta Anadolu bölgelerinde
üretilen ayçiçeğinin en önemli sorunlarından biri de yabancı otlardır. Yabancı
otlar içerisinde domuz pıtrağı (Xanthium
strumarium L.) oldukça rekabetçi bir yabancı ot olması ve bu yabancı otu
kontrol edebilecek ruhsatlı tek bir herbisit olduğu için büyük önem arz
etmektedir. Ayçiçeğinde sorun olan domuz pıtrağının Ekonomik Zarar Eşiği (EZE)’nin
belirlenmesi amacıyla Ankara ilinde 2013-2015 yıllarında tarla denemeleri
yürütülmüştür. Üç yıllık ortalamalar dikkate alındığında ayçiçeğinde en uzun
bitki boyu 138.33 cm ile yabancı otsuz kontrolden, en kısa bitki boyu ise
104.17 cm ise 16 bitki m^-2 olan parsellerden; en geniş tabla çapı
14.4 cm ile yabancı otsuz kontrolden, en dar tabla çapı 10.41 cm 16 bitki m^-2
olan parsellerden; 1000 dane ağırlığı en yüksek 85.03 g ile yabancı otsuz
kontrolden ve en düşük 62.81 g ile 16 bitki m^-2 olan parsellerden
elde edilmiştir. Deneme sonucunda elde edilen veriler kullanılarak 2016
ayçiçeği fiyatları ve imazamox (40 g l^-1 SL) etkili maddeli herbisit
kullanılacağı var sayılarak EZE değerleri hesaplanmıştır. Denemeler sonucunda;
2013 yılında EZE 1.22 bitki m^-2 (Y=-7.139x+142.23), 2014 yılında EZE
0.61 bitki m^-2 (Y=-8.041x+145.84), 2015 yılında EZE 1.97 bitki m^-2
(Y=-9.78x+140.26) bulunmuştur. Ankara ilinde ayçiçeğinde domuz pıtrağının
ekonomik mücadelesi için tarladaki yabancı ot yoğunluğu 0.61-1.97 adet m^-2’ye
ulaşıldığında herbisit ile yabancı ot mücadelesi yapılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ayçiçeği, ekonomik zarar eşiği, domuz pıtrağı, Xanthium strumarium

Determination of the yield reductions and economic threshold caused by common cocklebur (Xanthium strumarium L.) in sunflower production fields in Ankara

Öz

High nutritive content, using in various industrial
sectors and adaptation of various regions of sunflower (Helianthus annuus L.) have allowed of cultivation and consumption
at high scale. One of the important problems of sunflower prevalently
cultivated in Marmara and Central Anatolia Regions is weeds. Among the weeds,
common cocklebur (Xanthium strumarium
L.) is very important because it has a competitive character, and there is only
one herbicide registered to control this weed. The field study was carried out
to determine the economic threshold of common cocklebur in sunflower from 2013
to 2015 in Ankara. According to the three-year study values, the highest
sunflower plant length (138.33 cm), head diameter (14.4 cm) and 1000-seed
weight (85.03 g) were obtained from the control parcels while the lowest plant
length (104.17 cm), head diameter (10.41 cm) and 1000-seed weight (62.81 g)
were taken from the parcels consisted of 16 common cocklebur plants. The
economic thresholds were calculated using the current sunflower price and the
herbicide, imazamox (40 g l^-1 SL), price. The economic threshold in
2013, 2014 and 2015 were computed as 1.22 plant m^-2
(Y=-7.139x+142.23), 0.61 plant m-2 (Y=-8.041x+145.84), 1.97 plant m^-2
(Y=-9.78x+140.26). To control common cocklebur economically in Ankara herbicide
applications should be done when the intensity of common cocklebur reaches the
values, 0.61-1.97 plant m^-2.

Anahtar Kelimeler

Sunflower, economic threshold, common cocklebur, Xanthium strumarium

Kaynakça

• Sartorato I., Berti A. and Zanin G. 1996. Estimation of economic thresholds for weed control in soybean (Glycine max (L.) Merr.). Crop Protection, 15:63-68.
• Simić M., Dragičević V, Knežević S., Radosavljević M., Dolijanović Ž. and Filipović M. 2011. Effects of Applied herbicides on crop productivity and on weed infestation in different growth stages of sunflower (Helianthus annuus L.). Helia, 34 (54): 27-38.
• Sumathi V., Subramanyam D., Koteswara Rao D.S. and Reddy D.S. 2010. Effect of planting pattern and weed management on weed flora and yield of rabi sunflower. Indian Journal of Weed Science, 42 (3-4): 212-216.
• Uygur F.N., Kadıoğlu İ., Boz Ö. ve Mennan H. 1999. Yabancı Otların ekonomik zarar eşiği ve Dünya ile Türkiye' deki uygulamaları. Workshop-Bit. Kor. Eko. Zarar Eşiği Model. ve Uyg, SAMSUN, 170-225.
• Vazin F., Mahallati N., Noormohammadi G.H. and Hassanzadeh M. 2008. Common cocklebur (Xanthium strumarium) Competition and economic thresholds in corn (Zea mays L.). Journal of Agricultural Sciences, 13 (3): 745-753.
• Anonim 2016. Tarımsal İstatistikler. www.tuik.gov.tr/ Son Erişim Tarihi: 20.12.2016
• Başaran B. ve Kadıoğlu İ. (2016). Tokat İli buğday ekim alanlarında sorun olan yabani hardal (Sinapis arvensis L.)’ın ekonomik zarar eşiğinin belirlenmesi. Turkish Journal of Weed Science, 19 (1): 1-5.
• Bku 2016. Bitki Koruma Ürünleri. Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü. https://bku.tarim.gov.tr/ Son Erişim Tarihi: 20.12.2016
• Erol, E.H. 2010. Farklı domuz pıtrağı (Xanthium strumarium L.) yoğunluklarının ayçiçeği verimi ve verim unsurları üzerine etkileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 45 s.
• Hussain Z., Marwat K.B. Cardina J. and Khan I.A. 2014. Xanthium strumarium L. impact on corn yield and yield components. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 38: 39-46.
• Johnson B.J. 1971. Effect of weed competition on sunflower. Weed Science, 19 (2): 378-380.
• Johnson B.J. 1972. Weed Control systems for sunflowers. Weed Science 20 (3): 261-264.
• Özer Z., Önen H., Tursun N. ve Uygur F.N. 2003. Herboloji (Yabancı Ot Bilimi) Cilt.1. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. No:20 Ser. No: 10, TOKAT
• Pacanoski Z., Velkoska, V., Štefan T.Ý.R. and Vereš. T. 2014. Allelopathic potential of Jimsonweed (Datura stramonium L.) on the early growth of maize (Zea mays L.) and sunflower (Helianthus annuus L.). Journal of Central European Agriculture, 15 (3): 198-208.