Determination of aphid species (Hemiptera: Aphididae) on some weeds in Atatürk University Campus (Erzurum)

Yıl 2020, Cilt: 60 Sayı: 2, 99 - 110, 30.06.2020

Gizem Başer Göksel Tozlu

https://doi.org/10.16955/bitkorb.636070

Cited By: 6

Öz

In this study, 29 aphid species were determined on some weeds grown in Atatürk University Campus (Erzurum) between July and August in years 2017-2018. Defined species included in 10 different genus of Aphididae were sampled from 32 different plant species belonging to 14 families. Among these determined species, Uroleucon taraxaci (Kaltenbach, 1843) had been identified as the new record for Turkey’s aphid fauna. With this new record, the number of species included in the aphid fauna of Turkey had increased to 571. The aphids biodiversity of Turkey shows the richness due to intercontinental transition region, geographical regions with different climates and diversity of flora. The result of this study clearly indicated the importance of such local studies for determination of the aphid fauna of Turkey.

Anahtar Kelimeler

aphid, Aphididae, fauna, weed, Erzurum, Turkey

Atatürk Üniversitesi Kampüsü (Erzurum)’da bazı yabancı otlar üzerinde bulunan afit (Hemiptera: Aphididae) türlerinin belirlenmesi

Öz

2017-2018 yılları temmuz-ağustos aylarında Atatürk Üniversitesi Kampüsü (Erzurum)’da bazı yabancı otlar üzerinde bulunan afit türlerinin belirlenmesi amacıyla yapılan bu çalışmada 29 tür tespit edilmiştir. Aphididae’nin 10 farklı cinsi içerisinde yer alan bu türler, 14 familyaya mensup 32 farklı bitki türü üzerinden örneklenmişlerdir. Belirlenen türlerden Uroleucon taraxaci (Kaltenbach, 1843) Türkiye afit faunası için yeni kayıttır. Bu yeni kayıtla birlikte Türkiye afit faunasının içerdiği tür sayısı 571’e yükselmiştir. Türkiye’nin sahip olduğu afit biyoçeşitliliği, kıtalar arası geçiş bölgesi olması, farklı iklim karakterlerine sahip coğrafik bölgelerinin bulunması ve bitki florasının çeşitliliğinden dolayı zenginlik göstermektedir. Bu çalışmanın sonuçları, Türkiye afit faunasının belirlenmesi için lokal çalışmaların önemini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

afit, Aphididae, fauna, yabancı ot, Erzurum, Türkiye

Kaynakça

• Achterberg C van 2017. Fauna Europaea: Hymenoptera: Braconidae: Aphidiinae. Fauna Europaea version URL: https://fauna-eu.org (Erişim tarihi: 25.09.2019).Akyıldırım, H., Tepecik,İ., Görür, G. 2011. Büyükada(İstanbul) ilçesinde bitkilere zarar yapan afit (Hemiptera: Aphidoidea) türleri. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, 28-30 Haziran, 2011, Kahramanmaraş, s 195.Akyıldırım Beğen, H., Görür, G., Şenol, Ö., Demirtaş, E. 2013. Türkiye Afit (Hemiptera, Aphidoidea) Faunası ve İşgalci Elemanlarının Zoocoğrafik Yapısının Değerlendirilmesi, Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi 6 (1), 44-48.Akyürek, B. 2006. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kurupelit Kampüs alanı afit türlerinin belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.Altay, H., Uysal, M. 2005. Selçuk Üniversitesi (Konya) Alaeddin Keykubat Kampüs alanında görülen Aphidoidea (Homoptera) türleri. Selçuk Üniv. Ziraat. Fak. Derg., 19 (37), 92-99.Anonymous, 2019a. https://influentialpoints.com (Erişim tarihi:15.08.2019).Aslan, B. 2004. Isparta İli ve İlçelerinde Meyve Ağaçlarında Zararlı Yaprakbiti (Homoptera: Aphidoidea) Türleri ve Doğal Düşmanları. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.Aslan, M.M., Uygun, N. 2005. The aphids (Homoptera: Aphididae) of Kahramanmaraş Province, Turkey. Turk. J. Zool., 29, 201-209.Bayındır, N. 2003. Niğde ili ve çevresinde sebzelerde zararlı olan afit (Insecta: Homoptera: Aphidoidea) türlerinin belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Niğde Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, 67 s. Bayındır Erol, A., Arzuman, Ş., Özdemir, I., Karaca, İ. 2018. Isparta İli Kampüs Alanları İçerisinde Belirlenen Yaprakbiti (Hemiptera: Aphididae) Türleri. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22 (2), 1045-1053.Blackman, R.L. and Eastop, VF. 1994. Aphids on the World’s Trees: An Identification and Information Guide, Walligford.Blackman R.L., Eastop VF. 2000. Aphids on the World’s Crops: An Identification and Information Guide. Second Edition. John Wiley, Chichester.Blackman, R.L. and Eastop VF. 2019. Aphids on the world’s plants: an online identification and information guide. http://www.aphidsonworldsplants.info (Erişim Tarihi:13.07.2019).Bodenheimer, F.S. and Swirski, E. 1957. The Aphidoidea of the Middle East, The Wizmann Sciens Pres of Israel, Jerusalem.Çanakçıoğlu, H. 1966. Türkiye’de Orman Ağaçlarına Arz Olan Yaprak Bitleri (Aphidoidea) Üzerine Araştırmalar, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 16 (2), 131-139.Çanakçıoğlu, H. 1975. The Aphidoidea of Turkey. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İ. Ü. Yayın No: 1751, O.F. Yayın No: 189, 309 p.Çıraklı, A., Görür, G. ve Işık, I. 2008. Denizli il merkezinde tespit edilen afit (Hemiptera: Aphidoidea) türleri, Selçuk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 22 (44), 12-18.Çobanoğlu, S. 2000. Aphididae (Hom.) Species of Edirne Province (Thrace part of Turkey). Entomologist’s monthly magazine, 45-52 p.Çota, F. 2007. Bartın Yöresi Aphidoidea Türleri Üzerine Araştırmalar. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Bölümü, Yüksek Mühendislik Tezi, Zonguldak.Çulcu, M. ve Mart, C. 2015. Gaziantep ve Şanlıurfa illerinde Pistacia sp. yapraklarında gal oluşturan yaprak biti türleri. Bitki Koruma Bülteni, 55 (3), 171-185.Demirözer, O. 2008. Isparta İli Yağ Gülü (Rosa damascena Miller) Üretim Alanlarında Bulunan Zararlılar, Yayılışları, Doğal Düşmanları ve Önemlilerinin Popülasyon Değişimleri. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.Düzgüneş, Z. ve Tuatay, N. 1956. Türkiye Aphid’leri, Ziraat Vekaleri, Ankara Ziraat Mücadele Enstitüsü Müdürlüğü, 4, 63.Düzgüneş, Z., S. Toros, N. Kılınçer & B. Kovancı, 1982. Ankara İlinde Bulunan Aphidoidea Türlerinin Parazit ve Predatörlerinin Tespiti. Tarım ve Orman Bakanlığı, Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Genel Müdürlüğü Yayınları, 251 s.Erdoğan, Ö.Ç., Tomanovic, Z. ve Beyarslan, A. 2008. New Aphid Parasitoids (Hymenoptera: Braconidae: Aphidiinae) In The Region of Marmara Acta Entomologica Serbica, 13 (1/2), 85-88.Erdoğan, Ö.Ç., Tomanovic, Z. ve Beyarslan, A. 2010. New distributional records on the subfamily Aphidinae (Hymenoptera: Braconidae) in Black Sea Region, Turkey Linzer. Biol. Beitr., 42 (1), 613-616.Erkin, E. 1983. Investigations on the Hosts Distribution Efficiency on the Natural Enemies of the Family Aphididae (Homoptera) Harmful to Pome and Stone Fruit Trees in İzmir Province of Aegean Region. Türkiye Bitki Koruma Dergisi, 7 (1): 29-49.Eser, S. 2009. İzmir İli Urla İlçesindeki Bitkilerde Zarar Yapan Afit (Hemiptera: Aphidoidea) Türlerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Niğde.Fahringer, J. 1922. Eine Rhyncotenausbeute der Turkei, Kleinasien und den benachbarten Gebieten, Konowia 1, 296-307, Afididae: 304-305.Giray, H. 1974. İzmir ili çevresinde Aphididae (Homoptera) familyası türlerine ait ilk liste ile bunların konukçu ve zarar şekilleri hakkında notlar. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 2 (1), 39-68.Görür, G. 2004. Aphid (Homoptera: Aphididae) species on pome fruit trees in Niğde Province of Turkey. Türk. Entomol. Derg., 28 (1), 21-26.Görür, G., Zeybekoğlu, Ü., Akyürek, B., Işık, M. ve Akyıldırım, H. 2009. Trabzon, Rize ve Artvin İllerinin Afit (Homoptera: Aphididae) Faunasının Belirlenmesi, Proje No: Tubitak 107T450, 223.Görür, G., Akyıldırım, H., Olcabey, G., Akyürek, B. 2012. Arch. Biol. Sci., Belgrade, 64 (2), 675-692.Görür, G., Akyıldırım, H., Akyürek, B., Olcabey, G. 2011. EPPO Bulletin, 2011-Wiley Online Library.Görür, G., Şenol, Ö., Akyıldırım, H., Demirtaş, E. 2014. New entry for the Turkey aphidofauna [Hemiptera: Aphidoidea]. Acta Zoologica Bulgarica, 66(1), 133-136.Görür, G., Şenol, Ö., Akyıldırım Beğen, H., Gezici, G., Parmaksız, D. 2018. Adıyaman, Şanlıurfa, ve Malatya İlleri Afit Faunasının Belirlenmesi, Tubitak Proje No: 115Z325.Görür, G., Akyıldırım Beğen, H., Şenol, Ö. 2019. Cinara (Hemiptera: Aphidoidea) species distributed in Turkey and their host plants. Turkish Journal of Biodiversity, 2/1 (Mart 2019), 24-33.Güncan, A., Yoldaş, Z., Madanlar, N. 2010. İzmir’de şeftali bahçelerinde bulunan yaprakbiti (Hemiptera: Aphididae) türleri ve doğal düşmanları üzerinde araştırmalar. Türk. Entomol. Derg., 34 (3), 399-408.Hazır, A., Yurtmen, M., Özdemir, I., Aksoy, E. 2011. Doğu Akdeniz Bölgesi sert çekirdekli meyve bahçelerinde ve yabancı otlarda Aphididae (Hemiptera: Aphididae) tür kompozisyonu ve şarka virüsünün potansiyel afit vektörleri. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, 28-30 Haziran, 2011, Kahramanmaraş, p 226.Holman, J. 2009. Host Plant Katalog of Aphids, Palearctic Region, Springer Pres.Hovard, C. 1922. Les Zoocecidies des Olantes d’Afrique et d’Ocanie, 2. Vols. 496.İyriboz, N. 1938. Bağ Hastalıkları. Ziraat Vekaleti Neşriyatı, Pamuk Bürosu, Ankara, 493 s.Toper Kaygin A., Gorur G., Sade F.C., 2009, Aphid (Hemiptera: Aphididae) Species Determined on Herbaceous and Shrubs Plants in Bartın Province in Western Black Sea Region of Turkey. African Journal of Biotechnology, 8 (12), 2893-2897.Kök, Ş., Kasap, İ. 2019. Aphid (Hemiptera: Aphididae) species of the South Marmara Region of Turkey including the first record of Dysaphis radicola meridialis Shaposhnikov, 1964 for the aphid fauna of Turkey. Türk. Entomol. Derg., 43 (1): 63-78.Kuloğlu, İ., Özder, N. 2017. Aphids (Hemiptera: Aphididae) on Ornamental. Plants from Yalova Province, Turkey. ÇOMÜ Ziraat Fak. Derg., 5 (2): 69-72.Martin, J.H., 1983. The identification of common aphid pests of tropical agriculture. Tropical Pest Management 29 (4), 395-411.Narmanlıoğlu, H., Güçlü, Ş. 2008. İspir (Erzurum) ilçesinde meyve ağaçlarında bulunan yaprak biti türleri (Homoptera: Aphididae) ve doğal düşmanları. Atatürk Üniv., Ziraat Fak. Derg., 39 (2), 225-229.Ölmez, S. 2000. Diyarbakır İlinde Aphidoidea (Homoptera) Türleri ile Bunların Parazitoit ve Predatörlerinin Saptanması. (Yüksek Lisans Tezi). Ç.Ü. Fen Bil. Enst. Bitki Koruma Anabilim Dalı, 109 s. Ölmez Bayhan, S., Ulusoy, M.R., Toros, S. 2003. Determination of Aphididae (Homoptera) fauna of Diyarbakır Province of Turkey. Türk. Entomol. Derg., 27 (4), 253-268.Ölmez Bayhan, S., Özdemir, I., Bayhan, E. 2011. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin otsu bitkilerde bulunan yaprakbiti türleri (Hemiptera: Aphididae). Türkiye IV. Bitki Koruma Bildirileri, (28-30 Haziran, 2011, Kahramanmaraş, p 306.Önder, F., Tezcan, S., Karsavuran, Y., Zeybekoğlu, Ünal. 2011. Türkiye Cicadomorpha, Fulgoromorpha ve Sternorrhyncha (Insecta: Hemiptera) Kataloğu, 1. Baskı: Nisan 2011, İzmir.Özdemir, I. 2004. Ankara ilinde otsu bitkilerde saptanan Aphidoidea türleri üzerinde taksonomik araştırmalar, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 188 s.Özdemir, Ö., Toros, S. 1997. Ankara parklarında mevsimlik süs bitkilerinde zararlı Aphidoidea (Homoptera) türleri. Türk. Entomol. Derg., 21 (4), 283-298.Özdemir, I., Barjadze, S. 2015. Some new records of aphid species (Hemiptera: Aphididae) from the Middle East and the Caucasus. Turkish Journal of Zoology, 39: 712-714.Özdemir, I., Kök, Ş., Kasap, İ. 2016. Çanakkale ilinde yaprak biti (Homoptera: Aphididae) türlerinin tespit edilmesi. Türk Entomol. Derg., 40 (4): 397-412.Özdemir, I., Remaudiere, G., Toros, S. and Kılınçer, N. 2005. New Aphid Records from Turkey Including the Description of a New Lachnus Species (Hemiptera: Aphididae), Revue Francaise d’Entomologie, 27 (3), 97-102.Özdemir, I., Toros, S., Kılınçer, A.N., Gürkan, M.O. 2006. A Survey of Aphididae (Homoptera) on Wild Plants in Ankara, Turkey, Ekoloji, 15, 58, 1-6.Öztürk, M., Ulusoy, R. 2003. Mersin ili kayısılarında saptanan zararlılar. Alatarım, 2 (2): 21-26.Sangün, O. 2010. Doğu Akdeniz Bölgesi Marul Ekim Alanlarında Zararlı Olan Aphidoidea (Hemiptera) Türleri ve Bunların Mücadelesine Yönelik Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.Şahbaz, A. 2005.Konya ilinde kavaklarda beslenen yaprakbiti (Homoptera. Aphididae) türleri ile parazitoit ve predatörlerinin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitki Koruma Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya.Şahin, M. 2007. Kayseri Merkez Afit (Hemiptera: Aphidoidea) Faunasının Belirlenmesi. Niğde Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Niğde.Şenol, Ö., Akyıldırım Beğen, H., Görür, G., Demirtaş, E. 2015. New additions and invasive aphids for Turkey’s aphidofauna (Hemiptera: Aphidoidea). Turkish Journal of Zoology, 39, 39-45.Tepecik, İ. 2010. Karabük İlinin Afit Faunasının Belirlenmesi. Niğde Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Niğde.Toros, S., Uygun, N., Ulusoy, R., Satar, S. ve Özdemir, I. 2002. Doğu Akdeniz Bölgesi Aphidoidea Türleri (The Aphidoidea Species of East Mediterranean Region), Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Ankara.Trotter, A. 1903. Galle della Peninsola Balcanica e Asia Minore, Nuovo G. Botanica İtalia, 10, 202-232.Tuatay, N., 1991. Türkiye yaprakbitleri (Homoptera: Aphididae) III. Aphidinae: Macropsophini (III. Kısım). Bitki Koruma Bülteni, 31 (1-4), 3-18.Tuatay, N. 1993. Türkiye Yaprakbitleri (Homoptera: Aphididae) IV. Aphidinae: Macrosiphini (IV. Kısım). Bitki Koruma Bülteni, 33, 83-105.Tuatay, N. 1999. Türkiye Yaprakbitleri (Homoptera: Aphididae) V. Chaitophorinae, Lachninae ve Thelaxinae, Bitki Koruma Bülteni, 39: 1-21.Tuatay, N. and Remaudiere, G. 1964. Premiere contribution au cataloque des Aphididae (Homoptera) de la Turquie, Revue Pathologia Veg. Entomologia Agricultural France, 43 (4), 243-278.Türkeş, M. 2017. Türkiye’nin İklimsel Değişkenlik ve Sosyo-Ekolojik Göstergeler Açısından Kuraklıktan Etkilenebilirlik ve Risk Çözümlemesi, Ege Coğrafya Dergisi 26 (2), 47-70.Uygun, N., Toros, S., Ulusoy, M.R., Satar, S. ve Özdemir, I. 2001. Doğu Akdeniz Bölgesi Aphidoidea (Homoptera) türleri ve bunların parazitoit ve predatörlerinin saptanması, Bilim Teknoloji Araştırma Kurumu Tarım ve Orman Araştırma Grubu Proje No: TÜBİTAK-TOGTAG 1720, 214.Ünal, S., Özcan, E. 2005. Kastamonu Yöresi Aphididae (Homoptera) Türleri. Süleymen Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 1 (A), 76-83.Yiğit, A. ve Uygun, N. 1982. Adana, İçel ve Kahramanmaraş İlleri Elma Bahçelerinde Zararlı ve Yararlı Faunanın Saptanması Üzerine Çalışmalar, Bitki Koruma Bülteni, 22 (4), 163-178.Yoldaş, Z., Güncan, A., Koçlu, T. 2011. Seasonal occurrence of aphids and their natural enemies in Satsuma mandarin orchards in İzmir, Turkey. Türkiye Entomoloji Dergisi, 35 (1), 59-74.Yumruktepe, R. ve Uygun, N. 1994. Doğu Akdeniz Bölgesi Turunçgil Bahçelerinde Saptanan (Homoptera: Aphididae) Türleri ve Doğal Düşmanları. Türkiye III. Biyolojik Mücadele Kongresi Bildirileri, 25-28 Ocak, 1994, İzmir, 1-12.Zeybekoğlu, Ü., Akyürek, B., Görür, G. 2011. Samsun ilinin afit (Homoptera: Aphididae) faunasının belirlenmesi. Entomolojik Araştırmalar Derneği Dergisi, 13 (3), 101-106.