Orta Anadolu Bölgesinde çilek ekiliş alanlarında görülen fungal hastalıkların tespiti, yaygın olarak yetiştirilen çeşitlerin önemli patojenlere karşı çeşit reaksiyonlarının belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 62 Sayı: 3, 12 - 20, 30.09.2022

Tülin Sarıgül Ertek , Servet Uzunok , Süreyya Özben , Ülkem Tanıker İlker Kurbetli , Salih Maden

https://doi.org/10.16955/bitkorb.1091079

Öz

2013-2016 yılları arasında Bartın, Kayseri, Konya ve Zonguldak illeri çilek üretim alanlarında sorun olan çilek fungal hastalıklarının tespiti ve yaygın olan fungal patojene karşı mücadele olanaklarının araştırılması hedeflenmiştir. Bu amaçlar doğrultusunda Bartın, Kayseri, Konya ve Zonguldak illerine ait 515.5 da çilek alanından alınan hastalıklı bitki örnekleri toplanarak laboratuvara getirilmiş ve bu örnekler uygun besi ortamlarına ekilerek etmenler izole edilmiştir. Çeşitli arazilerden toplanan 383 adet yaprak ve kök örneklerinden fungal etmenler izole edilmiştir. 17 fungal patojen: Alternaria alternata (Fr.) Keissler, Boeremia exigua (Desmazières) Aveskamp, Gruyter & Verkley, Mycosphaerella fragariae (Tul.) Lindau., Colletotrichum acutatum J.H. Simmonds, Colletotrichum gleosporoides (Penz.) Penz., Botrytis cinerea (de Bary) Whetzel, Lasiodiplodia theobromae (Pat.) Griffon & Maubl., Diaporthe actinidae N.F. Sommer & Beraha., Diaporthe eres Nitschke, Didymella americana Saccardo ex Saccardo, Didymella pomorum (Thümen) Aveskamp, Gruyter & Verkley, Diplodia seriata de Notaris, Macrophomina phaseolina (Tassi) Goidanich, Peyronellae prosopidis, Phytophthora cactorum (Lebert & Cohn) J.Schröter, Phytophthora plurivora Jung & Burgess., Phytophthora kelmania olarak tespit edilmiştir. Yaprak ve köklerden izole edilen bu etmenler uygun metotlarla çilek bitkilerine inokule edilerek patojenisiteleri gerçekleştirilmiştir. Patojenisitesi yapılan etmenlerden en yaygın olarak tespit edilen etmen yaprak lekesi hastalığı (A. alternata), %41.94 oranında; çeşitli fungusların sebep olduğu kök hastalıkları ise %38.13 oranında tespit edilmiştir. En yaygın bulunan 3 patojenle (A. alternata, M. phaseolina ve L. theobromae) çeşit-reaksiyon çalışmaları 12 çilek çeşidi (Festival, Kabarla, Sweetann, Alison, Osmanlı, Kara çilek, Tüylü, Sabrina, Rubigem, San Andreas, Albion, Festival, Monterey) üzerinde gerçekleştirilmiştir. Buna göre A. alternata yaprak lekesine en hassas çeşit %86 hastalık şiddetiyle Kabarla, M. phaseolina ve L. theobromae’ye karşı hassas olan çeşit ise Tüylü çilek çeşididir. Osmanlı çilek çeşidi her 3 hastalık etmenine karşı diğer çeşitlere göre daha dayanıklı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çilek fungal hastalıkları, Alternaria alternata, Macrophomina phaseolina, Lasiodiplodia theobromae

Occurrence of fungal strawberry diseases in Central Anatolia Region of Turkey and reactions of some varieties grown widely against the important pathogens

Öz

Strawberry diseases, occurring in Central Anatolia region of Turkey was studied in the years 2013-2016 in the strawberry growing areas of Bartın, Kayseri, Konya, and Zonguldak provinces. Totally 515.5 da strawberry fields in the above mentioned provinces were visited and plants showing disease symptoms were counted and their percentages were determined. Foliage and root diseases were determined by using 383 samples collected from various fields. Seventeen fungal pathogens: namely Alternaria alternata (Fr.) Keissler, Boeremia exigua (Desmazières) Aveskamp, Gruyter & Verkley, Mycosphaerella fragariae (Tul.) Lindau., Colletotrichum acutatum J.H. Simmonds, Colletotrichum gleosporoides (Penz.) Penz., Botrytis cinerea (de Bary) Whetzel, Lasiodiplodia theobromae (Pat.) Griffon & Maubl., Diaporthe actinidae N.F. Sommer & Beraha., Diaporthe eres Nitschke, Didymella americana Saccardo ex Saccardo, Didymella pomorum (Thümen) Aveskamp, Gruyter & Verkley, Diplodia seriata de Notaris, Macrophomina phaseolina (Tassi) Goidanich, Peyronellae prosopidis, Phytophthora cactorum (Lebert & Cohn) J.Schröter, Phytophthora plurivora Jung & Burgess., Phytophthora kelmania were identified. A. alternata, was the most frequently isolated fungus and was obtained from 41.94% of the plant samples while root rot diseases caused by various fungi occurred on 38.13% of the fields. Reactions of twelve strawberry cultivars; (Festival, Kabarla, Sweetann, Alison, Osmanlı, Kara çilek, Tüylü, Sabrina, Rubigem, San Andreas, Albion, Festival, Monterey) were tested against the three most widespread pathogen; A. alternata, M. phaseolina and L. theobromae. With the 86% disease severity, Kabarla was found the most susceptible cv. against A. alternata while Tüylü was the most susceptible cv. against M. phaseolina and L. theobromae. Only one variety, Osmanlı, showed low disease intensity against three of the pathogens.

Anahtar Kelimeler

Strawberry fungal diseases, Alternaria alternata, Macrophomina phaseoli, Lasiodiplodia theobromae

Kaynakça

• Argun N., Şanli B.N., Şahin Ö., 2008. Bazı Orman Ağacı Hastalıklarının Patojenite ve Virulensliklerini Belirlemeye Yönelik Çalışmalarda Koparılmış Bitki Parçalarının Kullanılma Olanakları, İç Anadolu Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, No:286.
• Averre C. W., Cline W.O., Jones R. K., Milholland R. D., 1914, (Reformed: 2002). Diagnosis of Strawberry Diseases, North Carolina Cooperative Extension Service; AC-386.
• Barnett H.L., Hunter B.B., 1998. Illustrated General of Imperfect Fungi, The American Pytopthological Society St. Paul, Minnesota USA, 218.
• Benlioğlu S., Boz Ö., Yildiz A., Kaşkavalci G., Benlioğlu K., 2002. Soil solarization options in Aydin strawberry without methyl bromide. Annual International Research Conference on Methyl Bromide Alternatives and Emissions Reductions, November 6-8, 2002 Orlando, Florida, USA.
• Benlioğlu S., Yildiz A., Döken T., 2004. Studies to Determine the Causal Agents of Soilborne Fungal Diseases of Strawberries in Aydin and to Control them by Soil Disinfestation. J. Phytopathology 152 (18), 509-513.
• Benlioglu S., Yildiz A., 2014. Soil disinfestation options in Aydın province, Turkey, strawberry cultivation Phytoparasitica (2014) 42:397–403.
• Bora T., Karaca İ., 1970. Bitki Hastalıkları Sürveyi, Kültür Bitkilerinde Hastalığın ve Zararın Ölçülmesi, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yardımcı Ders Kitabı, Yayın No: 167, Ege Üniversitesi Matbaası, Bornova.
• Cho J. T., Moon B.J., 1980. The occurrence of strawberry black leaf spot caused by Alternaria alternata (Fr.) Keissler in Korea [R.] [1980]. Korean Journal of Plant Protection (Korea R.).
• De Los Santos B., Barrau C., Romero F., 2003. Strawberry fungal disease. Food, Agriculture & Environment Vol. 1 (3&4): 129-132.
• Dinler H., Benlioglu S., Benlioglu K., 2015. Incidence of Fungal Pathogens in Strawberry Seedlings in Aydın Province, J. Turk. Phytopath., Vol. 44 No. 1-3, 31-38.
• Dolar F.S., Tenuta A., Higgins V.J., 1994. Detached leaf assay for screening chickpea for resistance to ascochyta blight. Canadian Journal of Plant Pathology 16: 215-220.
• Eikemo H., Stensvand A., Tronsmo A.M., 2000. Evaluation of methods of screening starwberry cultivars for resistance to crown rot caused by Phytophthora cactorum. Ann. appl. Biol. 137: 237-244.
• Eikemo H., Stensvand A., Tronsmo A.M., 2003. Induced resistance as a possible means to control diseases of strawberry caused by Phytophthora spp. Plant Dis. 87: 345-350.
• Eken C., 2008. Phytopathological problems of strawberry in Erzurum, Turkey. In Workshop on Berry Production in Changing Climate Conditions and Cultivation Systems. COST-Action 863: Euroberry Research: from 838 (pp. 129-132).
• Ellis M. A., 2008. Strawberry Leaf Diseaseers Department of Plant Pathology, The Ohio State University.
• Ellis M.B., 1976. More Dematious Hypomycetes, Commonwealth Mycol, England, 507.
• Erdiller G., 1992. Bitki Hastalıkları Epidemiyolojisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları:1258 Ders Kitabı:361 p.
• FAOSTAT, 2021. https://scienceagri.com/10-worlds-biggest-strawberries-producers/(Erişim Tarihi: 15.03.2022).
• Fang X. L., Phillips D., Hua L., Sivasithamparam K., Barbetti M. J., 2008. Australasian Plant Pathology Volume 40, Number 2, 109-119, DOI: 10.1007/s13313-010-0019-5 Severity of crown and root diseases of strawberry and associated fungal and oomycete pathogens in Western Australia.
• Freeman S., Zveibil, A. 2009. Methods for Detection of Soilborne Pathogens Affecting Strawberry in Israel, VI. Internat. Strawberry Symposium, 842: 191-194.
• Fu Y., Zhang X., Liu S., Hu K., Wu X., 2019. Characterization of Alternaria species associated with black spot of strawberry in Beijing municipality of China. Canadian Journal of Plant Pathology. Volume 42, 2020 - Issue 2. Gerlach W., Nirenberg H., 1982. The Genus Fusarium Pictorial Atlas, Kommissionsverlag Paul Parey, Berlin und Hamburg 406.
• Gordon T.R., Kirkpatrick S.C., Hansen J., Shaw D.V., 2006. Response of strawberry genotypes to inoculation with isolates of Verticillium dahliae differing in host origine. Plant Pathology 55: 766-769.
• Irzykowska L., Irzykowski W., Jarosz A., Golebniak B., 2005. Association of Phytophthora citricola with leather rot disease of strawberry. J. Phytopathology 153: 680-685.
• Jeffers S.N., Martin S.B., 1986. Comparison of two media selective for Phytophthora and Pythium species. Plant Disease, 70:1038-1043.
• Kapkın A., 1978. İzmir ili çileklerinde tarla döneminde ve hasat sonrasında görülen fungal etmenlerin saptanması ve bunların patojenisiteleri üzerinde araştırmalar. E.Ü. Ziraat Fak., Bitki Koruma Böl., Uzmanlık Tezi, 144 pp.
• Kurze S., Bahl H., Dahl R., Berg G., 2001. Biological control of fungal strawberry disease by Serratia plymuthica HRA-C48. Plant Dis. 85:529-534.
• Maas, J.L., 1998. Compendium of Strawberry Diseases, second edition. APS pressMinnesota USA, 98p.
• Manici L.M, Caputo F., Baruzzi G., 2005. Additional experiences to elucidatethe microbial component of soil suppressiveness towards strawberry blackroot rot complex. Annals of Applied Biology 146: 421-431.
• Martin F.N., 2000. Rhizoctonia spp. Recovered from strawberry roots in central coastal California. Phytopathology 90:345-353.
• Martin F.N., Bull C.T., 2002. Biological approaches for control of root pathogens of strawberry. Phytopathology 92:1356-1362.
• Mehmood N., Riaz A., Naz F., Hassan I., Jaabeen N., Awaar S., Rosli H. Gleason M.L., 2018. First Report of Strawberry Leaf Spot Caused by Alternaria alternata in Pakistan. American Phytopathological Society (APS Press) St. Paul USA. 0191-2917.
• Mertely J., Seijo T., Peres N., 2005. University of Florida, First Report of Macrophomina phaseolina Causing a Crown Rot of Strawberry in Florida, Gulf Coast Research and Education Center; Volume 89, Number 4, Page 434.
• Nam M. H., Jung S. K., Kim N. G., Yoo S. J., Kim H. G., 2005. Resistance analysis of cultivars and occurrence survey of Fusarium wilt on strawberry. Res. Plant Dis. 11: 35-38.
• Pala H., 1987. Çileklerde Kök Çürüklüğü Etmeni ve Antagonistlerinin Saptanması, Hastalık Çıkışı Üzerine Toprak Sterilizasyonunun Etkisinin Araştırılması. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enst. Doktora Tezi, Adana, 120 pp.
• Porras M., Barrau C., Arroyo F.T., Santos B., Blanco C., Romero F., 2007. Reduction of Phytophthora cactorum in Strawberry Fields by Trichodermaspp. and Soil Solarization. Plant Dis. 91:142-146.
• Samson R.A., Hoekstra E.S., Frisvad J.C., Filtenborg O., 1996. Introduction to Food-Borne Fungi, CBS, Baarn, Delft 313.
• Sarigül Ertek T., Katırcıoğlu, Y. Z., Maden S. 2018. Düzce ili çilek üretim alanlarında görülen fungal hastalıklar. Bitki Koruma Bülteni, 58.3: 123-129.
• Sezer A., Dolar F.S., 2012. Ordu, Giresun ve Trabzon illeri fındık üretim alanlarında çotanaklarda hastalık oluşturan B. cinerea Pers. Ex Fr.’ nın yaygınlığı ve bazı çeşitlerin etmene karşı reaksiyonlarının belirlenmesi, Bitki Koruma Bülteni, 52(1): 93-110.
• Tousson T.A., Nelson P.E., 1995. Pictorial Guide to the Identification of Fusarium Species Fusarium, the Pennsylvania State University Pres, University Park and London 43.
• Turan K., Dinç N., 1981. Preliminary studies on causes of black rot of strawberry in the Aegean region. Bitki Koruma Bülteni 21, 211-217.
• Wassenear L. M., Van Der Scheer H. A.,1989. Alternaria Leaf Spot in Strawberry. Acta Hortic. 265, 575-578. DOI: 10.17660/ActaHortic.1989.265.85.
• Yildiz A., Benlioglu K., Benlioglu H. S.,2014. First report of strawberry dieback caused by Lasiodiplodia theobromae. Plant disease, 98.11: 1579-1579.
• Yürüten H., Çinar A., Çinar O., 1986. Çilek kök çürüklüğüne neden olan etmenin ve etkili antagonistlerinin saptanması, hastalık çıkışı üzerine toprak solarizasyonunun etkisinin araştırılması. Türkiye 1. Biyolojik Mücadele Kongresi, ADANA, 447-455.