Bitlis İli’ndeki Obez Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Obeziteye ve Çocuklarına Yaklaşımı

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 2, 0 - 0, 27.12.2016

Seda Oğur , Aziz Aksoy , Esma Aksoy Kendilci

Öz

Bu çalışmada 2014 yılında, Bitlis İlinde ikamet eden, obez çocuğa sahip 50 ailenin obeziteye ve çocuklarına olan yaklaşımlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Ailelere, çocukların ve ebeveynlerin demografik ve antropometrik özelliklerini (yaş, boy uzunluğu ve vücut ağırlığı) sorgulayan bilgi formu ve obeziteye ve obez çocuklarına olan yaklaşımlarını değerlendirmeyi sağlayacak 25 soruluk bir anket formu uygulanmıştır. Elde edilen veriler IBM SPSS 20® programında, sıklık ve Paerson ki-kare testleriyle değerlendirilmiş, p<0,05 düzeyi istatistiki açıdan anlamlı kabul edilmiştir. Ailelerin %68’i (n=34) çocuklarının diğer çocuklara göre sağlıksız olduğunu ve %76’sı (n=38) obez çocuklarının kilo sorunu olduğunu düşündüğünü ifade etmiştir. Ailelerin %72’si (n=36) yeme-içme konusunda obez çocuklarına baskı yapmadığını, %28’i (n=14) ise fiziksel veya psikolojik baskı uyguladığını belirtmiştir. Ailelerin %40’ı (n=20) bu sorunu ortadan kaldırmak için herhangi bir yönteme başvurmadığını dile getirmiştir. İl ve ilçede yaşayan aileler çocukların fazla kilolarını büyük bir sorun olarak gördüklerini ifade etmiştir (p<0,05). Köyde yaşayan ailelerin %75’i (n=9) ise çocuklarına fazla kiloları nedeniyle alay eder şekilde tepki verdiğini belirtmiştir (p<0,05). Ebeveynlerin eğitim seviyeleri ile çocukları obez olduğu için kendini suçlama durumları arasındaki farkın anlamlı olduğu bulunmuştur (p<0,05).

Kaynakça

• Kaynaklar
• TCSB 2013. Birinci Basamak Hekimler İçin Obezite İle Mücadele El Kitabı, T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, 150s, Ankara.
• Köksal G., Özel H.G. 2008. Okul Öncesi Dönemde Obezite, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, 32s, Ankara.
• WHO 2007. Conference Report, in WHO European Ministerial Conference on Counteracting Obesity, 36p, 15-17 November 2006, İstanbul, Turkey.
• Pietrobelli A., Faith M.S., Allison D.B., Gallagher D., Chiumello G., Heymsfield S.B. 1998 Body Mass Index as a Measure of Adiposity Among Children and Adolescents: A Validation Study, The Journal of Pediatrics, 132 (2): 204-210.
• Dietz W.H., Robinson T.N. 1993. Assessment and Treatment of Childhood Obesity, Pediatrics in Review, 14 (9): 337-344.
• Golan M., Weizman A., Apter A., Fainaru M. 1998. Parents as the Exclusive Agents of Change in the Treatment of Childhood Obesity, The American Journal of Clinical Nutrition, 67 (6): 1130-1135.
• Dursun A. 2003. Obezite, Katkı Pediatri Dergisi, Sosyal Pediatri III-IV, 25 (3): 277-295.
• Dietz W.H., Bandini L.G., Morelli J.A., Peers K.F., Ching P.L. 1994. Effect of Sedentary Activities on Resting Metabolic Rate, The American Journal of Clinical Nutrition, 59 (3): 556-559.
• Kut A. 2009. Obezite ve Sağlıklı Yaşam Tarzı, Sağlıklı Yaşam Dergisi, Tanıtım Sayısı: 8-27.
• Gürel F.S., İnan G. 2001. Çocukluk Çağı Obezitesi Tanı Yöntemleri, Prevalansı ve Etyolojisi, Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2 (3): 39-46.
• Coşansu G., Demirezen E., Erdoğan S. 2005. Adölesanlarda Obezite Sıklığı ve İlişkili Faktörler: Bir Okul Sağlığı Çalışması, Hemşirelik Forumu Dergisi, Temmuz-Ağustos, 7 (4): 1-5.
• Parlak A., Çetinkaya S. 2007. Çocuklarda Obezitenin Oluşumunu Etkileyen Faktörler, Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2 (5): 27-33.
• Babaoğlu K., Hatun Ş. 2002. Çocukluk Çağında Obezite. STED, 11 (1): 8-10.
• Cinaz P., Bideci A. 2003. Obezite, in Pediatrik Endokrinoloji, Ed. Günöz H., Öcal G., Yordam N., Kurtoğlu S., 1. Basım, Ankara, 487-512.
• Gümüşler A. 2006. Rize İli Çayeli İlçesindeki Lise Öğrencilerinde Obezite Sıklığı ve Beslenme Alışkanlıkları. Karadeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 83 s, Trabzon.
• Öztora S., Hatipoğlu S., Barutçugil M.B., Salihoğlu B., Yildirim R., Şevketoğlu E. 2006. İlköğretim Çağındaki Çocuklarda Obezite Prevelansının Belirlenmesi ve Risk Faktörlerinin Araştırılması, Bakırköy Tıp Dergisi, 2: 11-14.
• Süzek H., Arı Z., Uyanık B.A. 2005. Muğla’da Yaşayan 6-15 Yaş Okul Çocuklarında Kilo Fazlalığı ve Obezite Prevalansı, Turkish Journal of Biochemistry, 30 (4): 290-295.
• Molarius A., Seidell J.C., Sans S., Toumilehto J., Kuulasmaa K. 1999. Vorying Sensitivity of Waist Action Levels to İdentify Subjects with Overweight or Obesity in 19 Populations of the WHO Monica Project, The Journal of Clinical Epidemiology, 52 (12): 1213-1224.
• NCHS 2012. Prevalence of Obesity in the United States, 2009-2010, National Health and Nutrition Examination Survey Data Brief, No: 82, Jaunary, 8p.
• İnal S., Canbulat N., 2013. Çocukluk Çağı Obezitesine Genel Bakış, Güncel Pediatri, 11: 27-30.
• TBSA 2014. Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması 2010, Beslenme Durumu ve Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi Sonuç Raporu, T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü-Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 931, 636s, Ankara.
• WHO 2006. BMI Classification. http://apps.who.int/bmi/index.jsp?introPage=intro_3.html (Erişim Tarihi: 15.03.2015).
• Gibson L.Y., Byrne S.M., Davis E.A., Blair E., Jacoby P., Zubrick S.R. 2007. The Role of Family and Maternal Factors in Childhood Obesity, Journal of the Australian Medical Association, 186 (11): 591-595.
• Pirinççi E., Durmuş B., Gündoğdu C., Açık Y. 2010. Prevalence and Risk Factors of Overweight and Obesity Among Urban School Children in Elazığ City, Eastern Turkey, 2007, Annals of Human Biology, 37(1): 44-56.
• Maffeis C., Provera S., Filippi L., Sidoti G., Schena S., Pinelli L., Tatò L. 2000. Distribution of Food Intake as a Risk Factor Childhood Obesity, International Journal of Obesity and Related Metabolic Disorders, 24 (1): 75-80.
• Power C., Parsons T. 2000. Nutritional and Other Influences in Childhood as Predictors of Adult Obesity, Proceedings of the Nutrition Society, 59 (2): 267-272.
• Hardly R., Watsworth Kuh D., 2000. The Influence of Childhood Weight and Socioeconomic Status on Change in Adult Body Mass Index in a British National Birth Cohort, International Journal of Obesity and Related Metabolic Disorders, 24 (6): 725-734.
• Popkin B.M., Paeratakul S., Zhai F., Ge K. 1995. A Review of Dietary and Environmental Correlates of Obesity with Emphasis on Developing Countries, Obesity Research, 3 Suppl 2: 145S-153S.
• Wang Y., Monterio C., Popkin B.M. 2002. Trends of Obesity and Underweight in Older Children and Adolescents in the United States, Brazil, China, and Russia, The American Journal of Clinical Nutrition, 75 (6): 971-977.
• Klish W.J. 1995. Childhood Obesity: Pathophysiology and Treatment, Acta Pediatrica Japonica, 37 (1): 1-6.
• Kromeyer K., Hauspie R.C., Susanne C. 1997. Socioeconomic Factors and Growth During Childhood and Early Adolescence in Jena Children, Annals of Human Biology, 24 (4): 343-353.
• Tüzün M., Kabalak T., Yılmaz C., Yılmaz R., Hamulu F., Çoker M., Darcan Ş., Özgen G., Çetinkalp Ş., Aksakal E.Ç., Donduran S. 1999. Obezite ve Tedavisi, Ed. Yılmaz C., Mart Matbaacılık, İzmir.
• Dündar Y., Evliyaoğlu O., Hatun Ş. 2000. Okul Çocuklarında Boy Kısalığı ve Obezite: İhmal Edilen Bir Sorun, Turkiye Klinikleri Pediatri Dergisi, 9 (1): 19-22.
• Çalışır H., Karaçam Z. 2011. The Prevalence of Overweight and Obesity in Primary Schoolchildren and its Correlation with Sociodemographic Factors in Aydın, Turkey, International Journal of Nursing Practice, 17 (2): 166-173.
• Çiftçi Doğu A. 2006. Obez Çocuklarda Erken Aterosklerotik Risk Faktörlerinin ve Hiperhomosisteineminin Değerlendirilmesi, Erken Aterosklerotik Bulguların Varlığının Araştırılması ve Mevcut Risk Faktörleri ile İlişkilerinin Değerlendirilmesi. T.C. Sağlık Bakanlığı, Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Kliniği, Uzmanlık Tezi, 86s, İstanbul.
• Altay İ.S., 2000. Obezite Tedavisinde Diyetin Özellikleri, V. Ulusal Pediatrik Endokronoloji Kongre Kitabı, 64-7.
• Lobstein T., Baur L., Uauy R. 2004. Obesity in Children and Young People: A Crisis in Public Health, The International Association for the Study of Obesity, Reviews 5 (Suppl. 1), 4-85.
• Owen C.G., Martin R.M., Whincup P.H., Smith G.D., Cook D.G. 2005. Effect of Infant Feeding on the Risk of Obesity Across the Life Course: A Quantitative Review of Published Evidence, Pediatrics, 115(5): 1367-1377.
• Sağlam H., Tarım O. 2008. Prevalence and Correlates of Obesity in School Children from the City of Bursa, Turkey, Journal of Clinical Research in Pediatric Endochrinology, 1(2): 80-88.
• Garipağaoğlu M., Budak N., Süt N., Akdikmen O., Oner N., Bundak R. 2009. Obesity Risk Factors in Turkish Children, International Pediatric Nursing, 24(4): 332-337.
• Birch L.L., Ventura A.K. 2009. Preventing Childhood Obesity: What Works?, International Journal of Obesity, 33 Suppl 1: S74-81.
• Biro F.M., Wien M. 2010. Childhood Obesity and Adult Morbidities, The American Journal of Clinical Nutrition, 91 (5): 1499S-1505S.
• Takahashi E., Yoshida K., Sugimori H., Miyakawa M., Izuno T., Yamagani T., Kagamimori S. 1999. Influence Factors on the Development of Obesity in 3 Years-Old Children Based on the Toyama Study, Preventive Medicine, 28 (3): 293-296.
• Hui L.L., Nelson E.A., Yu L.M., Li A.M., Fok T.F. 2003. Risk Factors for Childhood Overweight in 6- to 7-y-old Hong Kong Children, International Journal of Obesity and Related Metabolic Disorders, 27 (11): 1411-1418.
• Aydın A., Koca F., Fıçıcıoğlu C., Çam H., Mıkla Ş. 1995. Çocukluk Çağı Obezitesi, İstanbul Çocuk Kliniği Dergisi, 30: 66-72.
• Stettler N., Bovet P., Shamlaye H., Zemel B., Stalling V.A., Paccaud F.M 2002. Prevalence and Risk Factors for Overweight and Obesity in Children from Seychelles, a Country in Rapid Transition: The Importance of Early Growth, International Journal of Obesity, 26 (2): 214-219.
• Padez C., Mourao I., Moreira P., Rosado V. 2005. Prevalence and Risk Factors for Overweight and Obesity in Portuguese Children, Acta Paediatrica, 94 (11): 1550-1557.
• Huerta M., Bibi H., Haviv J., Scharf S., Gdalevich M. 2006. Parental Smoking and Education as Determinants of Overweight in Israeli Children, Preventing Chronic Disease, 3 (2): 1-5.
• Johnson C.A., Xie B., Liu C., Reynolds K.D., Chou C.P., Koprowski C., Gallagher P., Spruitj-Metz D., Guo Q., Sun P., Gong J., Palmer P. 2006. Socio-demographic and Cultural Comparison of Overweight and Obesity Risk and Prevalence in Adolescents in Southern California and Wuhan, China, The Journal of Adolescent Health, 39 (6): 925.e1-8.
• Khader Y., Irshaidat O., Khasawneh A.Z., Amarin Z., Alomari M., Batieha A. 2009. Overweight and Obesity Among School Children in Jordan: Prevalence and Associated Factors, Maternal and Child Health Journal, 13 (3): 424-31.
• Al-Saeed W.Y., Al-Dawood K.M., Bukhari I.A., Bahnassy A. 2007. Prevalence and Socioeconomic Risk Factors of Obesity among Urban Female Students in Al-Khobar City, Eastern Saudi Arabia, 2003, Obesity Reviews, 8 (2): 93-99.
• He Q., Ding, Z.Y., Fong D.Y.T., Karlberg J. 2000. Risk Factors for Obesity in Preschool Children in China: A Population Based Case-Control Study, International Journal of Obesity, 24 (11): 1528-1536.
• Patterson M.L., Stern S., Crawford P.B., McMahon R.P., Similo S.L., Schreiber G.B., Morrison J.A., Waclawiw M.A. 1997. Sociodemographic Factors and Obesity in Preadolescent Black and White Girls: NHLBI’s Growth and Health Study, Journal of the National Medical Association, 89 (9): 594-600.
• Gnavi R., Spagnoli T.D., Galotto C., Pugliese E., Carta A., Cesari L. 2000. Socioeconomic Status, Overweight and Obesity in Prepuberal Children: A Study in an Area of Northern Italy, European Journal of Epidemiology, 16 (9): 797-803.
• Dubois L., Girard M. 2006. Early Determinants of Overweight at 4.5 Years in a Population-Based Longitudinal Study, International Journal of Obesity, 30 (4): 610-617.
• Dabelea D. 2007. The Predisposition to Obesity and Diabetes in Offspring of Diabetic Mothers, Diabetes Care, 30 (2): S169-S175.
• Sanigorski A.S., Prosser L., Cerpenter L., Honisett S., Gibbs L., Moodie M., Sheppard L., Swinburn B., Waters E. 2010. Evaluation of the Childhood Obesity Prevention Program Kids-“Go for your life”, BMC Public Health, 10: 288-295.
• Arluk S.L., Branch J.D., Swain D.P., Dowling E.A. 2003. Childhood Obesity’s Relationship to Time Spent in Sedentary Behavior, Military Medicine, 168 (7): 583-586.
• Yaman Ö. 2013. Çocukluk Çağında Obezite ve Sağlıklı Beslenme, Bursa Halk Sağlığı Müdürlüğü, Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar ve Programlar Şubesi. http://slideplayer.biz.tr/slide/2864992/ (Erişim Tarihi: 15.03.2015).
• Günöz H. 1993. Şişmanlık, in Pediatri 1, Ed. Neyzi O., Ertuğrul T., Nobel Tıp Kitabevi, 411-415.