Van Gölü’nde Sedimantasyon Hızının Fizyografik Değişimi, Doğu Anadolu/Türkiye

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 3, 1086 - 1093, 30.09.2019

Ayşegül Feray Meydan , Sefer Örçen

https://doi.org/10.17798/bitlisfen.545926

Cited By: 1

Öz

Gölsel çökel istifler geçmişte olmuş iklimsel,
tektonik, volkanik, su seviyesi değişimleri ve sedimantasyon hızı gibi
değişikliklerin kayıtlarının tutulduğu önemli arşivlerdir ve Van Gölü dip
çökelleri karasal olarak uzun bir geçmişi simgelemesi nedeni ile bu tip
çalışmalar için karakteristik bir örneği temsil etmektedir. Gölsel çökel
istifler farklı alanlarda çalışılırken kronolojik olarak yaşlandırılması
gerekmektedir. Bu açıdan farklı birçok yaşlandırma metodu mevcuttur. Bu çalışma
kapsamında, Van Gölü’nün farklı fizyografik bölgelerinden alınan altı adet kısa
karot üzerinde dengeüstü ²¹⁰Pb aktiviteleri hesaplanmış ve CRS
modeline göre ortalama sedimantasyon hızı belirlenmiştir. ¹³⁷Cs
aktivitesi bu çalışma kapsamında kronostratigrafik belirteç (1963, 1986) olarak
kabul edilmiş ve hesaplanan sedimantasyon oranları ile uyumlu bulunmuştur. Elde
edilen sedimantasyon oranları 0.5 mm/yıl ile 1.3 mm/yıl arasında değişmektedir.  Sedimantasyon oranlarındaki farklılığın
sadece su derinliği ve drenaj havzası kontrollü olmadığı bununla birlikte göl
tabanındaki morfolojik unsurların kontrolü altında olduğu ortaya
konmuştur.   

Anahtar Kelimeler

Van Gölü, 210Pb-137Cs, sedimantasyon oranı, morfoloji

Kaynakça

• 1. Appleby PG. Three decades of dating recent sediments by fallout radionuclides: a review. Holocene. 2008;18(1):83-93.
• 2. Appleby PG, Oldfield F. The calculation of lead-219 dates assuming a constant rate of supply of unsupported 210Pb to the sediment. Catena. 1978;5(1):1-8.
• 3. Cukur D, Krastel S, Tomonaga Y, Cagatay MN, Meydan AF, Team PS. Seismic evidence of shallow gas from Lake Van, eastern Turkey. Mar Petrol Geol. 2013;48:341-53.
• 4. Cukur D, Krastel S, Schmincke HU, Sumita M, Cagatay MN, Meydan AF, et al. Seismic stratigraphy of Lake Van, eastern Turkey. Quaternary Sci Rev. 2014;104:63-84.
• 5. Cukur D, Krastel S, Tomonaga Y, Schmincke HU, Sumita M, Meydan AF, et al. Structural characteristics of the Lake Van Basin, eastern Turkey, from high-resolution seismic reflection profiles and multibeam echosounder data: geologic and tectonic implications. Int J Earth Sci. 2017;106(1):239-53.
• 6. Kempe S, Kazmierczak J, Landmann G, Konuk T, Reimer A, Lipp A. Largest Known Microbialites Discovered in Lake Van, Turkey. Nature. 1991;349(6310):605-8.
• 7. Reimer A, Landmann G, Kempe S. Lake Van, Eastern Anatolia, Hydrochemistry and History. Aquat Geochem. 2009;15(1-2):195-222.
• 8. Degens ET, Wong HK, Kempe S, Kurtman F. A Geological Study of Lake Van, Eastern Turkey. Geol Rundsch. 1984;73(2):701-34.
• 9. Lemcke G, Sturm M. delta O-18 and trace element measurements as proxy for the reconstruction of climate changes at Lake Van (Turkey): Preliminary results. Nato Asi Ser Ser I. 1997;49:653-78.
• 10. Keskin M. Magma generation by slab steepening and breakoff beneath a subduction-accretion complex: An alternative model for collision-related volcanism in Eastern Anatolia, Turkey. Geophys Res Lett. 2003;30(24):1-4.
• 11. Sengor AMC, Ozeren S, Genc T, Zor E. East Anatolian high plateau as a mantle-supported, north-south shortened domal structure. Geophys Res Lett. 2003;30(24).
• 12. Sumita M, Schmincke HU. Impact of volcanism on the evolution of Lake Van I: evolution of explosive volcanism of Nemrut Volcano (eastern Anatolia) during the past > 400,000 years. B Volcanol. 2013;75(5).
• 13. Sumita M, Schmincke HU. Impact of volcanism on the evolution of Lake Van II: Temporal evolution of explosive volcanism of Nemrut Volcano (eastern Anatolia) during the past ca. 0.4 Ma. J Volcanol Geoth Res. 2013;253:15-34.
• 14. Litt T, Anselmetti FS. Lake Van deep drilling project PALEOVAN. Quaternary Sci Rev. 2014;104:1-7.
• 15. Wong HK, Degens ET. The bathymetry of Lake Van: a preliminary report. In: Degens ET, Kurtman F, editors. Geology of Lake Van169. Ankara M.T.A Press; 1978. p. 20-7.16. Litt T, Krastel S, Sturm M, Kipfer R, Orcen S, Heumann G, et al. 'PALEOVAN', International Continental Scientific Drilling Program (ICDP): site survey results and perspectives. Quaternary Sci Rev. 2009;28(15-16):1555-67.
• 17. Krishnaswamy S, Lal D, Martin JM, Meybeck M. Geochronolgy of lake sedimants. Earth Planet Sc Lett. 1971;11(1-5):407-14.
• 18. Stockhecke M, Sturm M, Brunner I, Schmincke HU, Sumita M, Kipfer R, et al. Sedimentary evolution and environmental history of Lake Van (Turkey) over the past 600 000 years. Sedimentology. 2014;61(6):1830-61.
• 19. Landmann G, Reimer A, Lemcke G, Kempe S. Dating Late Glacial abrupt climate changes in the 14,570 yr long continuous varve record of Lake Van, Turkey. Palaeogeogr Palaeocl. 1996;122(1-4):107-18.
• 20. Landmann G, Reimer A, Kempe S. Climatically induced lake level changes at Lake Van, Turkey, during the Pleistocene/Holocene transition. Global Biogeochem Cy. 1996;10(4):797-808.