Dicle Nehri'nin Belirli İstasyonlarında Unio tigridis Türü ve Su Örneklerinde Ağır Metal Birikiminin İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 4, 1169 - 1176, 24.12.2019

Çiğdem Kaymak Abay , Gurbet Canpolat

Öz

Bu çalışmada, Dicle Nehri
üzerinde Diyarbakır (I) ve Hasankeyf (II) olarak belirlenen iki istasyondan örneklenen
Unio tigridis türü ve suda (Cu, Cd, Ni,
Pb, Zn, Co ) ağır metallerin birikimleri incelenmiştir. İstasyon sularının bazı
fizikokimyasal parametreleri çalışma alanında, örneklerdeki ağır metal birikim
oranı ise ICP-OES ile ölçülmüştür. Su örneklerinde iki istasyonda da en yüksek
değerler Zn'da, en düşük değerler Cu'da tespit edilmiştir.  Ni sadece I. istasyonda ölçülebilmişken Co,
Cd ve Pb’da değerler ICP-OES'in analiz limitinin altında kalmıştır. Unio tigridis
türünde istasyonlar arasındaki farklılık parametrik bir test olan t-test ile
yapılmıştır. Unio tigridis’te istasyonlar arasındaki ağır metal
birikimine bakıldığında Ni, Cu ve Pb da en yüksek değerler I. istasyonda; Co ve
Zn da ise II. istasyon da ölçülmüştür. Cu, Pb ve Zn yoğunluklarında istatistik açısından
fark önemli bulunmuştur (p<0.05).

Anahtar Kelimeler

Su, Dicle Nehri, Metal, Unio tigridis

Kaynakça

• Kaya, S., Pirinçci, I., Bilgili, A. 1998. Çevre Bilimi ve Çevre Toksikolojisi, Medisan Yayın Serisi, Yayın No:36, 112s. Ankara.
• Demirak, A., Yılmaz, F., Tuna, A. L., Özdemir, N. 2006. Heavy metals in water, sediment and tissues of Leuciscus cephalus from a stream in southwestern Turkey, Chemosphere, 63: 1451–1458.
• Kır, İ., Tekin-Özan, S., Barlas, M. 2006. Heavy metal concentrations in organs of Rudd, Scardinus erythrophthalmus L., 1758 populating Lake Karataş–Turkey, Fresenius Environmental Bulletin, 15(1): 25–29.
• Rayms Keller, A., Olsan, K.E., McGaw, M., Oray, C., Carlson, J.O., Beaty, B. J. 1998. Effect of heavy metals on Aedes aegypti (Diptera: Culicidea) larvae, Ecotoxicology and Environmental Safety, 39: 41-47.
• Rashed, M.N. 2002. Biomarkers as İndicator for Water Pollution with Heavy Metals in Rivers, Seas and Oceans. Egypt: South Valley University.
• Topçuoğlu, S., Kırbaçoğlu, Ç., Güngör, Ç. 2002. Heavy metals in organisms and sediments from Turkish coast of the Black Sea, Environment International, 27, 521-526.
• Puente, X., Villares, R., Carral, E., Carballeira, A. 1996. Nacreous shell of Mytilus galloprovincialis as a biomonitor of heavy metal pollution in Galiza (NW SPAIN), Science of the Total Environment, 183: 205-211.
• Jamil, A., Lajtha, K., Radan, S., Ruzsa, G., Cristofor, S., Postolache, C. 1999. Mussels as bioindicators of trace metal pollution in the Danube Delta of Romania, Hydrobiologia, 392:143-158.
• Kaymak Abay, Ç. 2018. Dicle Nehri’nden Toplanan Unio mancus ve Anodonta anatina Türlerinde Ağır Metal Birikiminin Araştırılması, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(1): 53-60, 2018.
• Ünlü, E., Gümgüm, B. 1993. Concentrations of copper and zinc in fish and sediments from the Tigris River in Turkey, Chemosphere, 26(11): 2055-2061.
• Karadede, H., Ünlü, E. 2000. Concentrations of some heavy metals in water, sediment and fish species from the Atatürk Dam Lake (Euphrates), Turkey, Chemosphere, 41(9): 1371-1376.
• Rainbow, P. S. 1995. Biomonitoring of heavy metal availability in the marine environment, Marine Pollution Bulletin, 31(4): 183-192.[13] Boening, D. W. (1999). An evaluation of bivalves as biomonitors of heavy metals pollution in marine waters, Environmental Monitoring and Assessment, 55(3): 459-470.
• Şahin A.G, Sünbül M.R, Küçükyılmaz M, 2016. Karakaya Baraj Gölü’ndeki tatlısu midyesi (Unio elongatulus eucirrus Bourguignat 1860)’nin ağır metal düzeylerinin belirlenmesi, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 28(1): 13-19.
• Yılmaz, Ö. 2011. Dipsiz-Çine Çayı (Muğla, Aydın)’ ndan alınan su, sediment ve Unio crassus (Bivalvıa: Unionidae) örneklerinde ağır metal miktarlarının araştırılması. Muğla Üniversitesi, Yüksek lisans tezi, 129s, Muğla.
• Purina, I., Barda, I., Rimsa, E., Poikane, R., Jansons, M. 2013. Concentrations of metallothionein in the bivalve molluscs Anodonta spp. and Unio spp. from Latvian Lakes with different anthropogenic pressure. E3S Web of Conferences,1, 34005.
• Anonim, 2011. Türk Gıda Kodeksi Bulaşanlar Yönetmeliği Yetki Kanunu. 5996 sayılı Resmi Gazete 29.12.2011-28157. Erişim tarihi: 02.09.2016.
• Anonim, 2005. EPA Region III RBC Table. Erişim: [http://www.epa.gov/reg3hwmd/risk/human/rbc/rbc0405]. Erişim tarihi: 01.08.2016.
• Wagner, A., Boman, J. 2004. Biomonitoring of trace elements in Vietnamese freshwater mussels, Spectrochimica Acta Port, B, 59: 1125-1132.
• Şeker, E., Özmen, H., Aksoy, Ş. 1998. Investigation of heavy metal accumulation in Capoeta capoeta umbla (Heckel, 1843) caught in Elazig Hazar Lake, (in Turkish), Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 10 (2): 13-20.