Bir alandaki memeli tür zenginliği o bölgenin ekosistem zenginliği yanında ekolojik dengesinin de bir yansımasıdır. Yozgat ili zengin bir ekosistem çeşitliliğine sahip olup, hem İç Anadolu hem de Karadeniz bölgesinin özelliklerini göstermektedir. Bu çalıma 2016-2018 yılları arasında Yozgat ili memeli türlerini tespit etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda Yozgat ilinden Eulipotyphla, Chiroptera, Lagomorpha, Rodentia, Carnivora ve Cetartiodactyla takımlarına mensup 41 memeli türünün varlığı saptanmıştır. Bu çalışma ile Yozgat ilinden Rhinolophus mehelyii, Myotis emerginatus, Hypsugo savi ve Lynx lynx’in ilk kez kaydı verilmiştir. Kontrolsüz avcılık, tarım zararlılarıyla zirai mücadele, karayollarında meydana gelen araç çarpmaları ve su kaynaklarının tahribinin memeli türlerini olumsuz etkileyen önemli faktörler olduğu gözlenmiştir. Yozgat ilinde tespit edilen memeli türleri içinde su kaynakları için indikatör bir tür olan Lutra lutra, orman ekosistemlerinin hedef türü olarak kabul edilen Cervus elaphus, Capreolus capreolus, Ursus arctos ve Lynx lynx’in yayılış gösterdiği alanlar öncelikli korunması gereken alanlar olarak dikkate alınmalıdır.
Bu çalışma Tarım ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, 9. Bölge Müdürlüğü, Yozgat İl Müdürlüğünün destekleri gerçekleştirilmiştir. Ekonorm Çevre İş Sağlığı ve Güvenliği Ölçüm Hiz. Müh. San. Tic. Ltd. Şti. şirketine katkılarından dolayı teşekkür ediyoruz.
Kaynakça
[1] Wilson, E. Don, Reeder, M. D., (Eds.) 2005. Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic. 2nd ed., Smiths. Inst. Press. Washington, D.C., 1-1207.
[2] Demirsoy, A. 1996. Türkiye Omurgalıları-Memeliler. Çevre Bakanlığı, Meteksan, Ankara, 1-292.
[3] Yiğit, N., Çolak, E., Sözen, M., Karataş, A., 2006. Rodents of Türkiye (Türkiye Kemiricileri). Meteksan, Ankara, 1-154.
[4] Biyolojik Çeşitlilik İzleme Raporu, 2012.
[5] Danford, C. G., Alston E. R., 1877. On the mammals of Asia Minor Part I. Proc. Zool. Soc. Lond. 1877: 270-282.
[6] Dobson, G. E., 1878. Catalogue of the Chiroptera in the Collection of the British Museum. London: British Museum (Natural History), 567 pp.
[7] Çağlar, M., 1965. Chiropteran fauna der Türkci. İstanbul Üniv. Fen Fak. Mec., Seri B 30: 125-134.
[8] Albayrak, İ., 1993. The bats of Western Turkey and their distribution (Mammalia:Chiroptera) Doğa-Turk. J. Zool.17:237-257 (İn Turkish, English abstr.).
[9] Spitzenberger, F., 1994. The Genus Eptesicus (Mammalia, Chiroptera) in southern anatolia. Folia Zool. 43: 437-454.
[10] Yüksel, E., M. D. Gülkaç, 1995. Kızılırmak Havzası Kayseri Kırşehir Nevşehir Yozgat kesimi Spalax popülasyonları üzerine sitogenetik incelemeler.
TBAG-904, 1-22.
[11] Kefelioğlu, H. ve Tez, Ç. 1999. he Distribution Problem of Crocidura russula (Hermann, 1780) (Mammalia: Insectivora) in Turkey. Tr. J. of Zoology, 23; 247-251.
[12] Tez, Ç. 2000. Taxonomy and Distribution of the White-Toothed Shrews (Crocidura) (Soricidae: Insectivora: Mammalia) of Turkey. Turk J Zool 24; 365-374.
[13] Yüksel, E., M. D. Gülkaç, 2001. The cytogenetical comparasions of Spalax (Rodentia:Spalacidae) populations from middle Kızılırmak Basin, Turkey. Turk. J. Biol.,25:17-24.
[14] Aşan, N., 2001. Karyotype of Eptesicus serotinus (Schreber, 1774) in Turkey. (Mammalia:Chiroptera). Turk. J. Zool. 25: 357-360.
[15] Benda, P.,Karataş, A., 2005. On some Mediterranean populations of bats of the Myotis mystacinus morpho-group (Chiroptera: Vespertilionidae). Lynx (Praha), n. s., 36: 9–38.
[16] Karataş, A., Sözen, M., 2006. Bats of the middle and upper Kızılırmak regions, Central Anatolia, Turkey (Chiroptera). Lynx (Praha), n. s., 37: 151–159.
[17] Çolak, R., Çolak, E., Yiğit, N., Kandemir, İ. ve Sözen, M. 2007. Morphometric and Biochemical Variation and the Distribution of the Genus Apodemus (Mammalia: Rodentia) in Turkey. Acta Zoologica Academiae Scientiarum Hungaricae 53 (3), pp. 239–256.
[18] Gündüz, İ., Jaarola, M., Tez, C., Yeniyurt, C., Polly, P. D. and Searle J. B. 2007a. Multigenic and morphometric differentiation of ground squirrels (Spermophilus, Sciuridae, Rodentia) in Turkey, with description of a new species. Molecular Phylogenetics and Evolution, 43: 916–935.
[19] İbiş, O. 2009. Türkiye Kızıl Tilkilerinin (Vulpes vulpes (L.,1758)) (Mammalia: Carnivora) Mitokondrial Sitokrom –B Sekansı Yardımıyla Genetik Analizi. Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi, s. 1-57, Kayseri.
[20] Aşan, N., Albayrak İ., Yorulmaz, T., 2010.Noteworthy records of Myotis myotis and Myotis blythii in Turkey (Chiroptera: Vespertilionidae). Lynx, n. s. (Praha), 41: 145–150
[21] Yağcı, T., 2010. İç Anadolu Bölgesi Nannospalax leucodon (Nordmann, 1840)’ Un G Bantlama Ve Allozim Varyasyonları (Mammalıa:Rodentıa). Doktora Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, s.1-107, Kırıkkale.
[22] İbiş, O., Tez, Ç., Özcan, S., Kılıç, M. ve Telcioğlu, M. 2011. A Preliminary Study of the Allozyme Variation in the Grey Hamster, Cricetulus migratorius (Mammalia: Rodentia), from the Asian Part of Turkey. Arch. Biol. Sci., Belgrade, 63 (2), 381-391.
[23] Demirbaş, Y., Albayrak, 2013. Türkiye Yaban Tavşanının Bugünkü Durumu. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, (1):192-194.
[24] İbiş, O. ve Tez, Ç. 2014. Phylogenetic Status and Genetic Diversity of the Turkish Marbled Polecat, Vormela peregusna, (Mustelidae: Carnivora: Mammalia), inferred from the Mitochondrial Cytochrome bGene. Vertebrate Zoology, 64 (2): 285 – 294.
[25] Arslan, N., Candan, A., Yorulmaz, T., 2015. " Fatih Tabiat Parkı (Yozgat) Uzun Kulaklı Orman Baykuşu (Asıo otus)’nun Diyetindeki Memeli Kompozisyonu 14-17 Eylül 2015 Muğla (Ulusal).
[26] Aksöyek, E., İbiş, O., Özcan, S., Moradi, M. ve Tez, Ç. 2016. DNA barcoding of three species (Canis aureus, Canis lupus and Vulpes vulpes) of Canidae. Mitochondrial DNA Part A.
[27] Yorulmaz, T., Arslan, N., 2019. Investigation on Diet of Long-Eared Owl (Asio Otus) Inhabiting Fatih Natural Park (Turkey). Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. 8(3): 865-859.
[28] IUCN (International Union for Conservation of Nature) 2008. Sepcies. The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2015-3
[29] Yozgat İl Çevre durum Raporu, 2011, Yozgat Valiliği, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü.
[30] Aşan, N. 2012. Nucleolar organizer regions in Mesocricetus brandti(Nehring, 1898) (Mammalia: Rodentia) from the Yozgat and Tokat provinces of Turkey. Turk J Zool, 36(2): 255-257.
[31] Demirsoy, A., 1992. Yaşamın Temel Kuralları, Omurgalılar / Amniyota (Sürüngenler, Kuşlar ve Memeliler), Cilt-III / Kısım- II., Meteksan A.Ş. Ankara, 1-942.
[32] Kryštufek B. & Vohralík V. (2001). Mammals of Turkey and Cyprus. Introduction, Checklist, Insectivora. Koper: Science and Research Centre of the Republic of Slovenia, 140 pp.
[34] Kryštufek B. & Vohralík V. (2009). Mammals of Turkey and Cyprus. Rodentia II: Cricetinae, Muridae, Spalacidae, Calomyscidae, Capromyidae, Hystricidae, Castoridae. Koper: University of Primorska, Science and Research Centre, 372 pp.
[35] Kryštufek, B. and Vohralík, V. 2013. Taxonomic revision of the Palaearctic rodents (Rodentia). Part. 2. Sciuridae: Urocitellus, Marmota and Sciurotamias. Lynx, n. s., 44: 27 - 138.
[36] Yiğit, N., Çolak, E., Sözen, M. 2016. A new species of voles, Microtus elbeyli sp. nov., from Turkey with taxonomic overview of social voles distributed in southeastern Anatolia Turk J Zool., 40: 73-79.
T. Yorulmaz ve N. Arslan, “Yozgat ili Memeli Faunası (Classis: Mammalia)”, Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, c. 9, sy. 1, ss. 194–203, 2020, doi: 10.17798/bitlisfen.680859.