Karl Marx Bir Klasik mi? “Adam Smith ve Karl Marx Üzerinden Kavramsal Bir Karşılaştırma”

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 2, 239 - 262, 20.12.2017

Kerim Eser Afşar , Mehmet Özyiğit

Öz

Bu çalışmada
Smith ve Marx üzerinden tarihsel bir karşılaştırma ile Marksist iktisat
teorisinin kuram içindeki yeri tartışılmaktadır. Temel paradigmalarının ortaya
çıkışı açısından değerlendirildiğinde Smith, piyasanın başat olduğu toplumsal
ilişkiler bağlamında, değerin kaynağının emek olduğu temel savıyla yeni bir
bilim dalı olarak ekonomi politiğin ilk temsilcisidir. Dışlanan kavramsal yapı
zemininde yükselen ve Smith’in elinde evrensellik iddiası nedeniyle tutarsız
gelişen kavramlar; Marx tarafından tarihsel bir zeminde ve olguların
işleyişlerinin çelişkili doğaları açıklanarak yeniden tanımlanmıştır.
Çalışmanın amacı, iktisadi doktrinler bakımından klasik akımın içinde
gösterilmesi öğretide halen bir tartışma konusu olan Marksizmin, klasik iktisat
teorisinin olumsuzlanmasıyla tarihin tozlu sayfalarına kaldırılabilecek bir
teori olmadığını göstermektir. Bu nedenle teorilerin temel paradigmalarını
ortaya koyuşlarındaki yöntemlerinden başlayarak; her bir açıdan iktisadi
olguların işleyişinin zeminine ilişkin varsayımları ortaya konmuştur. Ardından
iktisadi kavramlarının üzerinde yükseldiği değer ve emek-değer teorisine dair
temel yaklaşımları analiz edilerek her iki doktrinin tarihsel olarak
karşılaştırılması gerçekleştirilmiştir. Bu tarihsel izlek üzerinden yapılan
tartışma sonucu Marx’ın bir klasik iktisatçı olarak değerlendirilemeyeceği öne
sürülmektedir. Bir bütün olarak değerlendirildiğinde yöntemleri, temel
varsayımları ve kavramlarının teori içerisindeki tanımlamalarıyla, tarihsel
olarak iki farklı kuram ortaya çıkmaktadır. Kavramların biçimsel benzerliği
aynı teorik çatı altında sınıflandırılmaları için yeterli değildir. Bu nedenle
çalışmada, iktisadın genel kabullerine yönelik bir sorgulamanın gerekliliği de
vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Klasik İktisat, Marksist İktisat, Emek Değer Teorisi, Piyasa, Kapitalizm

Kaynakça

• Akarca, G. vd. (2010). Paktalos Irmağının Kıyısında Kriz Notları, Etki Yayınları, İzmir.
• Althusser, L. (1976). Lenin ve Felsefe, Birikim Yayınları, İstanbul.
• Arrighi, G. (2008). Adam Smith Pekin’de, Yordam Yayınevi, İstanbul.
• Braudel, F. (2004). Maddi Uygarlık, Cilt: 2, İmge Yayınevi, Ankara.
• Denis, H. (1973). Ekonomik Doktrinler Tarihi, Cilt: 1, Sosyal Yayınları, İstanbul.
• Desai, M. (2009). Marksist İktisat Teorisi, Çev: Nail Satlıgan, Efil Yayınları,Ankara.
• Emiroğlu K. vd. (2006). Ekonomi Sözlüğü, Bilim ve Sanat yayınları, Ankara.
• Engels, F. (1979). Doğanın Diyalektiği, Çev: Arif Gelen, Sol Yayınları, Ankara.
• Ertuğrul, A. (2014). Ekonomik Teori ve Analizin Tarihi, Efil Yayınları, Ankara.
• Foley, D. (2006). Adam’s Fallacy, A Guide To Economic Theology, The Belknap Press of Harvard University Press, London. http://digamo.free.fr/duncan06.pdf.
• Garegnani, P. (1984). Value and Distribution in the Classical Economists and Marx, Oxford Economic Papers, New Series, Vol: 36, No: 2, s. 291-325.
• Hunt, E.K. (2002). İktisadi Düşünce Tarihi, Çev: Müfit Günay, Dost Yayınevi, Ankara.
• Islatince, H. ve Adaçay F. R. (2013). İktisadi Düşünceler Tarihi, Ekin Yayınları, Bursa.
• Kaymak, M. (2010). Adam Smith’i Anlamak. Özgürlük Dünyası, sayı: 212, http://www.ozgurlukdunyasi.org/arsiv/32-sayi-212/251-adam-smithi-anlamak- (25.03.2017).
• Kazgan, G. (2010). İktisadi Düşünce veya Politik İktisadın Evrimi, (15.Basım), Remzi Yayınevi, İstanbul.
• Keynes, J. M. (2008). Genel Teori, İstidam, Faiz ve Paranın Genel Teorisi, Kalkedon Yayınları, İstanbul.
• Klein, D. B. (2010). Liberty between the Lines in a Statist and Modernist Age: Unfolding the Adam Smith in Friedrich Hayek, Economic Affairs, (October), s. 82-85.
• Kurz, D. H. (2010). Technical Progress, Capital Accumulation and Income Distribution in Classical Economics: Adam Smith, David Ricardo and Karl Marx, The European Journal of the History of Economic Thought, 17/5, s. 1183-1222.
• Marx, K. (1979). Grundrisse, ekonomi politiğin eleştirisi için ön çalışma, Birikim Yayınları, İstanbul.
• Marx, K. (1998). Artı Değer Teorileri, Cilt: 1, Çev: Yurdakul Fincancı, Sol Yayınları, Ankara.
• Marx, K. (2004a). Kapital, Cilt: I, 7. Baskı, Çev. A. Bilgi, Sol Yayınları, Ankara.
• Marx, K. (2004b). Kapital, Cilt: II, 7. Baskı, Çev. A. Bilgi, Sol Yayınları, Ankara.
• Marx, K. (2004c). Kapital, Cilt: III, 7. Baskı, Çev. A. Bilgi, Sol Yayınları, Ankara.
• Marx, K. (2009). 1844 El Yazmaları, Çev: Murat Belge, Birikim Yayınları, İstanbul.
• Marx, K. ve Engels, F. (2013). Alman İdeolojisi, Çev: Olcay Geridönmez, Tonguç Ok, Evrensel Basım Yayın, İstanbul.
• Marx, K. ve Engels, F. (2014). Serbest Ticaret Sorunu Üzerine, Haz: Önder Kulak, Notabene Yayınları, Ankara.
• Milios, J. (2000). Social Classes in Classical and Marxist Political Economy, American Journal of Economics and Sociology, Vol: 59, No: 2, s. 283-302.
• Mirowski, P. (1989). Economics as Social Physics, Physics as Nature's Economics, Cambridge University Press, Cambridge.
• Smith, A. (2006). Milletlerin Zenginliği, Çev: Haldun Derin, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul. (İlk baskı 1776).
• Underhill, D. R. G. (2000). State, Market and Global Political Economy: Genealogy of an (inter-?) discipline, International Affairs, 76/4, s. 805-824.
• West, E. G. (1969). The Political Economy of Alienation: Karl Marx and Adam Smith, Oxford Economic Papers, New Series, Vol: 21, No: 1, s. 1-23.
• Wolff,D. R. Ve Resnick, S. A. (2016). Çatışan İktisadi Teoriler, Neoklasik, Keynesci ve Marksçı, Çev: Can Evren, Yordam Yayınları, İstanbul.