Türkiye-OECD Ülkelerine Ait Bütçe Göstergelerinin TOPSIS ve VIKOR Yöntemleri ile Karşılaştırılması

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 366 - 384, 31.12.2019

Gonca Yüzbaşı Künç , Ayşe Atılgan Yaşa

Öz

Bu çalışmada, 2018 yılı için Türkiye ve OECD
ülkelerinin çok
amaçlı karar verme yöntemleri kullanılarak bütçe gelir-gider ve borç
değişkenlerine göre sıralanması amaçlanmıştır. Bu kapsamda ikili karşılaştırmalar yapılarak, daha
az hesaplama, yüksek tutarlılık ve daha az parametre kullanımı gibi özellikleri
bir araya getiren TOPSIS (Technique for Order
Preference by Similarity to Ideal Solution) yöntemi ve probleme ait uzlaşık bir
çözümün belirlenmesini sağlayan VIKOR (Vise Kriterijumska
Optimizacija I Kompromisno Resenje) yöntemi araştırmada kullanılmıştır. Çalışma
kapsamında her iki yöntemle elde edilen sıralamalarda, TOPSIS yönteminin VIKOR
yöntemine göre OECD raporlarında yer alan ekonomik koşullar ve yaşam kalitesi
bakımından ülkelerin genel görünümüyle benzer olmayan sonuçlar verdiği
görülmüştür. Çalışma, çok kriterli karar verme yöntemlerinin bütçe gelir-gider
ve borç verileri ile uygulanabilirliğinin ortaya konulması, bu göstergeler
ışığında Türkiye’nin OECD ülkeleri arasındaki yerinin belirlenmesi ve buna
yönelik uygun bütçe ve maliye politikalarının uygulanması bakımından önem
taşımaktadır.    

Anahtar Kelimeler

Bütçe, Bütçe Göstergeleri, Çok Kriterli Karar Verme, TOPSIS, VIKOR

Kaynakça

• Akyüz, Y. Bozdoğan, T. Hantekin, E. (2011). Topsis Yöntemiyle Finansal Performansın Değerlendirilmesi ve Bir Uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi. 13(2): 73-92.
• Balcerzak A.P. Pietrzak, M.B. (2016). Application of Topsis Method for Analysis of Sustainable Development in European Union Countries. The 10th International Days of Statistics and Economics, Prague, September 8(10):82-92
• Barro, R. J. (1974). “Are Government Bonds Net Wealth?”, Journal of Political Economy. 82(6):1095-1117.
• Buchanan, J. Wagner, R. (1978). “Dialogues Concerning Fiscal Religion”, Journal of Monetary Economics, 4 (3): 627-636.
• Çavuşoğlu, A. T. (2008). “Türkiye’de Kamu Gelirleri ve Harcamaları Arasındaki İlişki Üzerine Ekonometrik Bir Analiz”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 20: 143-160.
• Demireli, E. (2010). Topsis Çok Kriterli Karar Verme Sistemi: Türkiye’deki Kamu Bankaları Üzerine Bir Uygulama. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5 (1): 101-112.
• Eğilmez, M. (2013). Bütçe Dengesi ve Faiz Dışı Denge, http://www.mahfiegilmez.com, (Erişim Tarihi: 01.08.2018).
• Feyzioğlu, B.N. (1976), Mukayeseli Bütçe, İstanbul, Filiz Kitabevi.
• Friedman, M. (1978), The Limitations of Tax Limitation, Policy Review 5, 7-14. https://miltonfriedman.hoover.org, 30.07.2018.
• Günaydın, İ. (2004), “Vergi-Harcama Tartışması: Türkiye Örneği”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5 (2): 163-181.
• Güneş, M. Umarusman, N. (2003). Bir Karar Destek Aracı Bulanık Hedef Programlama ve Yerel Yönetimlerde Vergi Optimizasyonu Uygulaması, Review of Social, Economic & Business Studies, 2, 242-255.
• Huang, I. Keısler B. J. Linkov I. (2011). Multi-criteria Decision Analysis in Environmental Sciences: Ten Years of Applications and Trends. Science of the Total Environment, 409(19) :3578-3594.
• Jahan, A. Mustapha, F. Sapuan, Y. Bahraminasab, M. (2011). A Comprehensive VIKOR Method for Material Selection. Materials & Design, 32(3), 1215-1221.
• Krıvka, A. (2014). Complex Evaluation of The Economic Crisis Impact on Lithuanian Industries, Journal of Business Economics and Management, 15(2), 299-315.
• Mavrıč, J. TOMİNC, P. BOBEK V. (2014), Qualitative Indicators for Measuring the Performance Development of Selected Cities, Naše Gospodarstvo/Our Economy, 60(3-4):13-25.
• Oprıcovıc, S. Tzeng, G. H. (2004), Compromise Solution by MCDM Methods: A Comparative Analysis of VIKOR and TOPSIS, European Journal of Operational Research, 156(2):445-455.
• Opricovic, S. Tzeng, G.H. (2007), Extended VIKOR Method in Comparison with Outranking Methods. European Journal of Operational Research, 178(2):514-529.
• Yang, O. Ping, P. Shıeh, H. M., Leu, J. D., & Tzen, G.H. (2009). A Vıkor-Based Multiple Criteria Decision Method For İmproving İnformation Security Risk, International Journal of Information Technology & Decision Making, 8(02):267-287.
• OECD Economic Surveys Turkey, July (2018) Overview, http://www.oecd.org/economy/turkey-economic-snapshot/, (Erişim tarihi: 10.05.2019).
• Ouenniche, J. Pérez-Gladısh , B., Bouslah, K. (2018), An Out-of-Sample Framework for TOPSIS-Based Classifiers with Application in Bankruptcy Prediction, Technological Forecasting and Social Change, 131:.111-116.
• Özden, Ü. H. (2012), AB’ye Üye Ülkelerin ve Türkiye’nin Ekonomik Performanslarına Göre Vikor Yöntemi ile Sıralanması. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(21): 455-468.
• Peacock, A. T. Wiseman, J. (1961), Determinants of Government Expenditure.Princeton; University Press.
• Phillips, L. D. Costa, C. A. B. (2007), Transparent Prioritisation, Budgeting and Resource Allocation with Multi-criteria Decision Analysis and Decision Conferencing, Annals of Operations Research, 154(1):51-68.
• Semin, P. (2015), Ülke Göstergelerinin Vikor Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2):153-169.
• Sevgin, H. Kundakçı. N. (2017), TOPSIS ve MOORA Yöntemleri ile Avrupa Birliği’ne Üye Olan Ülkelerin ve Türkiye’nin Ekonomik Göstergelere Göre Sıralanması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(3):87-108.
• Shukla, A. Agarwal, P. Rana, R.S. Purohit, R. (2017), Applications of TOPSIS Algorithm on Various Manufacturing Processes. A Review. Materials Today, Proceedings, 4(4):5320-5329.
• Sımon, J. (2002), Taxation: Critical Perspectives on the World Economy. Routledge. London.
• Urfalıoğlu, F. Genç. T. (2013). Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri ile Türkiye’nin Ekonomik Performansının Avrupa Birliği Üye Ülkeleri ile Karşılaştırılması, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35(2), 329-360.
• Tüğen, K. (2016). Devlet Bütçesi. İzmir; Başsaray Matbaası,
• Türe, H. Doğan S. Koçak, D. (2018), Assessing Euro 2020 Strategy Using Multi criteria Decision Making Methods: VIKOR and TOPSIS, Social Indicators Research, 1-21.