Arıtılmış Atıksuların Tarımsal Sulamada Kullanımı: İznik Örneği

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 12 - 23, 30.06.2020

Sümeyye Adalı , Melike Yalılı Kılıç

Öz

Nüfus artışı ve antropojenik faaliyetlerin gelişimine paralel olarak insanoğlunun doğal kaynak ve ham madde ihtiyacının artması, özellikle tüketim alışkanlıklarının değiştiği günümüzde kaynakların aşırı tüketilmesine ve kirlenmesine yol açmış ve buna bağlı olarak kaynakların doğadaki varlığı tükenme tehlikesiyle karşı karşıya gelmiştir. Tehlike altındaki bu kaynaklardan biri de sudur. Bu durumun farkında olan birçok ülke, mevcut su kaynakları ve kalitesinin korunması, oluşan atıksuyun yeniden kullanımına imkan vermesi dolayısıyla atıksu arıtma teknolojilerini kullanmaktadır. Ülkemizde de atıksu arıtımına önem verilmekte ve arıtma tesisleri projelerinin ülke genelinde yaygınlaşması devam etmektedir. Özellikle akarsu, göl, deniz gibi bir çok habitata ev sahipliği yapan doğal sulak alanların kirlenmesini önlemek amacıyla uygun teknoloji kullanımıyla deşarj kriterleri sıkı tutulmaktadır. Bu çalışmada Bursa ilinin İznik ilçesinde membran biyoreaktör (MBR) teknolojisine sahip olan evsel atıksu arıtma tesisinde arıtılmış atıksuların, 2019 yılı verileri baz alınarak tarımsal sulamada kullanılması durumunda elde edilecek tasarruf miktarı hesaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tarımsal üretim, Su tüketimi, Evsel atıksu, Su tasarrufu, Membran biyoreaktör

Kaynakça

• Abu-Dieyeh, M.H., Diab, M., Al-Ghouti, M.A., 2017. Ecological and agriculture impacts of bakery yeast wastewater use on weed communities and crops in an arid environment. Environmental Science and Pollution Research, 24(17): 14957- 14969.
• Ak, M., Top, İ., 2018. Arıtılmış kentsel atıksuların tarımsal sulama amaçlı kullanımı. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 24(6): 1161-1168.
• Aküzüm, A., Çakmak, B., Gökalp, Z., 2010. Türkiye’de su kaynakları yönetimi ve değerlendirilmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 3(1): 67-74.
• Aydın, M.E., Aydın, S., Bedük, F., Tekinay, A., 2015. Atıksuların sulamada kullanımı: toprak ve üründe kalıcı organik kirleticiler. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 20(2): 99-110.
• Banerjee, A., 2016. Wastewater use for agriculture in India: A background review. Wastewater Use for Agriculture in India, 1-12.
• Bingül, Z., Altıkat, A., 2017. Evsel nitelikli atıksu arıtma tesisi çıkış sularının tarımsal sulamada kullanılabilirliği. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(4): 69-75.
• Bursa Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2019. T.C. Bursa Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Bursa İli 2018 Yılı Çevre Durum Raporu.
• Bursa İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, 2019. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Bursa İl Tarım ve Orman Müdürlüğü Faaliyet Raporu.
• BUSKİ, 2020a. http://www.buski.gov.tr/ (17.05.2020)
• BUSKİ,2020b. . http://www.buski.gov.tr/content/uploads/raporlar/performansprogrami/2020/2020pp.pdf (17.05.2020)
• Büyükkamacı, N., 2009. Su yönetiminin etkin bileşeni: yeniden kullanım, İzmir Kent Sorunları Sempozyumu, 8-10 Ocak, İzmir, s. 363-377.
• Chang, I.S., Lee, E.W., Oh, S., Kim, Y., 2005. Comparison of SAR (sodium adsorption ratio) between RO and NF processes for the reclamation of secondary effluent. Water Science and Technology, 51: 313-8.
• Courault, D., Albert, I., Perelle, S., Fraisse, A., Renault, P., Salemkour, A., Amato, P., 2017. Assessment and risk modeling of airborne enteric viruses emitted from wastewater reused for irrigation. Science of the Total Environment, 592: 512-526.
• Çakmak, B., Gökalp, Z., 2011. İklim değişikliği ve etkin su kullanımı. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 4(1): 87-95.
• Çakmak, B., Gökalp, Z., 2013. Kuraklık ve tarımsal su yönetimi. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 4: 1-11.
• Demir, O., 2010. Daphan ovası sulama tesislerinden yararlanan tarım işletmelerinin fiziki ve sosyo ekonomik kaynaklı işletme sorunları ve çözüm olanaklarının belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 41(1): 19-27.
• Demir, Ö., Yıldız, M., Sercan, Ü., Arzum, C.Ş. 2017. Atıksuların geri kazanılması ve yeniden kullanılması. Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 2(2): 1-14.
• DSİ, 2015. Devlet su işleri genel müdürlüğü 2015 yılı faaliyet raporu. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü. 359 s. Ankara.
• DSİ, 2019. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı DSİ İşletme ve Bakım Dairesi Başkanlığı Su Kullanım Hizmet Bedeli Tarifeleri.
• Engindeniz, S., 2010. İzmir’de domates üreticilerinin sulama ve kuraklıkla ilgili tutum ve davranışlarının analizi. Ege Üniverstesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 47(3): 321-330.
• Garipağaoğlu, N., Uzun, M., 2019. İznik Gölü Havzası’nda Doğal Ortam Koşulları, Değişimler ve Muhtemel Risklerin Havza Yönetimi ve Planlamasına Etkisi. Doğu Coğrafya Dergisi, 24(42), 1-24.
• Gezer, E., Yüksel, A.E., 2014. Tarımda atıksu kullanımı. 12. Ulusal Kültürteknik Sempozyumu, 21-23 Mayıs, Tekirdağ, s. 813-818.
• Gökçay, C., 2008. Arıtılmış atık suların tarımda geri kullanılması. DSİ VI. Bölge Müdürlüğü, V. Dünya Su Forumu için Yapılan Konferans, Çağrılı Bildiri, Adana.
• Gürbüz, M., Çelik, M.A., Gülersoy, A.E., 2013. Atatürk Baraj Gölü’nün Bozova İlçesi Tarımsal Ürün Deseni Üzerine Etkisinin İncelenmesi (1984-2011). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(4): 853-866.
• Helvacı, E., 2017. Evsel Atıksuların Arıtılmasında Membran Biyoreaktörlerin Türkiye’ye Uygulanabilirliğinin Araştırılması. Uzmanlık Tezi, İller Bankası Anonim Şirketi.
• Huibers, F.P., Van Lier, J.B. 2005 Use of wastewater in agriculture: the water chain approach. Irrigation and Drainage, 54: 3-9.
• iznikrehber.com, 2020. https://iznikrehber.com/ekonomisi (17.05.2020).
• Kanber, R., Çullu, M. A., Kendirli, B., Antepli, S., Yılmaz, N., 2005. Sulama, drenaj ve tuzluluk. Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi, 3-7 Ocak, Ankara, s. 3-7.
• Kanber, R., 2006. Türkiye’de su kaynakları potansiyeli: kullanımı, sorunları ve çözüm önerileri, TMMOB Su Politikaları Kongresi, 21-23 Mart, Ankara, s. 1-12.
• Koyuncu, İ., 2018. Su/Atıksu Arıtılması ve Geri Kazanılmasında Membran Teknolojileri ve Uygulamaları. Türkiye Çevre Koruma Vakfı, 1. Baskı, Yıldızlar Ofset.
• Kukul, Y.S., Ünal Çalışkan, A.D., Anaç, S., 2007. Arıtılmış atık suların tarımda kullanılması ve insan sağlığı yönünden riskler. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 44(3): 101-116.
• Kukul, Y.S., Anaç, S., Yeşilırmak, E., 2008. Türkiye’de atıksu arıtımı ve tarımsal sulamada kullanım potansiyeli. Su Tüketimi Arıtma Yeniden Kullanım Sempozyumu, 3-5 Eylül, İznik, s. 377-383.
• Kurtkulak, H., 2014. Kentsel atıksuların geri kazanımı ve yeşil alanların sulanmasında yeniden kullanımı: Konya kenti örneği. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Leverenz, H.L., Asano, T., 2011. Wastewater Reclamation and Reuse System. In: Wilderer, P., Ed., Treatise on Water Science, Vol. 4, Elsevier, Amsterdam, 63-71.
• MEM-TEK, 2018. Konvansiyonel bir atıksu arıtma tesisinin yüksek teknoloji ile buluşması İSKİ Ağva MBR tesisi. Yıl. 3, sayı. 5, s. 41-44.
• Nas, B., Yılmaz, C., 2019. Arıtılmış evsel/kentsel atıksuların yeni bir su kaynağı olarak kullanımında faydalar ve riskler, İklim Değişikliği ve Çevre, 4(2): 42-46.
• Öztürkmen, A.R., Süpürkeci Yarmaç, İ., 2018. Harran Ovası sulamasında tekrar kullanılan drenaj sularının kullanımı ve kalitesi. Akademik Ziraat Dergisi, 7(2):197-204.
• SKKY, 1991. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Teknik Usuller Tebliği, 20748 sayılı Resmi Gazete, Ankara.
• SKKY, 2004. Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği, 25687 Sayılı Resmi Gazete, Ankara.
• Üstün, G.E., Solmaz, S.K., 2008. Atıksuların geri kazanımı ve tarımsal sulama için tekrar kullanımının değerlendirilmesi. Su Tüketimi Arıtma Yeniden Kullanım Sempozyumu, 3-5 Eylül, İznik, s. 339-346.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2011. Türkiye Çevre Durum Raporu.
• Vikipedi, 2020. https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0znik (17.05.2020).
• Wachinski, A.M., 2013. Membrane Processes for Water Reuse, McGraw Hill Professional.
• Yalılı Kılıç, M., Kestioğlu, K., Aydınalp, C., 2008. Atıksuların sulama suyu olarak kullanım olanaklarının değerlendirilmesi. Su Tüketimi Arıtma Yeniden Kullanım Sempozyumu, 3-5 Eylül, İznik, s. 355-366.
• Yalılı Kılıç, M., 2014. Bursa bölgesi’nde tarımsal sulamada geri kazanılmış atıksuların kullanımı ile sağlanan su tasarrufu. 12. Ulusal Kültürteknik Sempozyumu, 21-23 Mayıs, Tekirdağ, s. 343-346.
• Yıldırım, M.U., Gül, A., 2008. Arıtılmış atıksu ile sulama yapılmasına çiftçi yaklaşımı: Gaziantep ili örneği. Su Tüketimi Arıtma Yeniden Kullanım Sempozyumu, 3-5 Eylül, İznik, s. 347-354.
• Yılmaz, D., 2005. Arıtılmış atıksuların tarımsal sulama suyu kriterleri açısından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Yiğit, Y., Çakmak, B., 2018. Fırat havzası sulama şebekelerinde tarımda su kullanımının değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(1): 103-108.
• Yim, S.K., Ahn, W.Y., Kim, G.T., Koh, G.W., Cho, J., Kim, S.H., 2007. Pilot-scale evaluation of an integrated membrane system for domestic wastewater reuse on islands. Desalination, 208: 113-24.
• Yurtseven, E., Çakmak, B., Kesmez, D., Polat, H.E., 2010. Tarımsal atık suların sulamada yeniden kullanılması. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi, 11-15 Ocak, Ankara, s. 135-154.