Kümeslerde gürültü kirliliği ve etkileri

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 47 - 54, 30.06.2020

Çağla Girgin , İlker Kılıç

Öz

Gürültü kirliliği sadece insanoğlu için değil hayvanlar için de bir tehdittir. Özellikle kümes hayvanlarında ciddi sağlık problemlerine sebep olmaktadır. Bu problemlerin başında hayvanların psikolojik streslere maruz kalması gelir. Stres, insanlarda olduğu gibi hayvanlar arasında da yaşamı olumsuz etkiler. Ayrıca et ve yumurta tavukların verimliliğini ciddi oranda azaltmaktadır. Bunun sonucu olarak da insan vücudunun önemli yapıtaşı olan proteinin kalitesi de düşmektedir. Bu çalışmada kümeslerde gürültüye neden olan etkenler ortaya konmaktadır. Bununla beraber gürültünün tavuklar üzerinde nasıl etkili olduğu araştırılmıştır. Gürültü üzerindeki olumsuz etkiler literatür verileri ile desteklenmiştir. Hayvan refahı üzerinde durulmuş ve yapılması gerekenler incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gürültü kirliliği, tavuk, stres, hayvan refahı, kümes

Kaynakça

• Antalyalı, A. A. 2007 Avrupa birliği ve Türkiye’de hayvan refahı uygulamaları. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı.
• Arslan, P. 2013 Tavuk etinin sağlıklı beslenme için önemi. Piliç Eti Sektör Raporu Kitabı. KKTC.
• Bedáňová, I., Chloupek, P., Vošmerová, P., Chloupek, J. ve Večerek, V. 2010 Time Course Changes in Selected Biochemical Stress Indices in Broilers Exposed to Short-term Noise. Acta Veterinaria Brno.
• BESD-BİR. 2019 Türkiye Kanatlı Eti İhracatı 2000-2018.
• Bess, F. H. ve Humes, L. 2008 Audiology: The Fundamentals. Lippincott Williams & Wilkins.
• Bozkurt, Z. 2016 Çiftlik Düzeyinde Hayvan Refahı Değerlendirmesi İçin Bilimsel Yaklaşımlar. Kocatepe Veterinary Journal, 9(3), 236–246. doi:10.5578/kvj.27873
• Bozkurt, Z. 2017 Avrupa Birliği’nde Etçi ve Yumurtacı Tavukların Refah Standartları için Yasal Gereklilikler ve Türkiye’nin Uyumu. Bahri Dağdaş Hayvancılık Araştırma Dergisi, 6(2), 23–35.
• Brouček, J. 2014 Effect of noise on performance, stress, and behaviour of animals. Slovak J. Anim. Sci.
• Chloupek, P., Voslářová, E., Chloupek, J., Bedáňová, I., Pištěková, V. ve Večerek, V. 2009 Stress in broiler chickens due to acute noise exposure.
• Çiçekgil, Z. 2019 Tavuk Eti.
• Cockrem, J. F. 2007 Stress, corticosterone responses and avian personalities. J Ornithol, 148(2), 169–178.
• Goines, L. ve Hagler, L. 2007 Noise pollution: a modem plague. South Med J.
• Kenan, T. M., Ahmet, N., Evrim, D. ve A., U. P. 2011 Akut Gürültünün Etlik Piliçlerde Korku ve Bazı Stres Göstergeleri Üzerine Etkileri. Kafkas Üniversitesi veteriner fakültesi dergisi, 17(6), 957–962.
• NIH. 2020 Noise Pollution. NIH.
• O’connor, E. A., Parker, M. O., Davey, E. L., Grist, H., Owen, R. C., Szladovits, B., Demmers, T. G. M., Wathes, C. M. ve Abeyesinghe, S. M. 2011 Effect of low light and high noise on behavioural activity, physiological indicators of stress and production in laying hens. British Poultry Science, 52(6), 666–674. doi:10.1080/00071668.2011.639342
• OECD. 2020 Meat Consumption. doi:10.1787/fa290fd0-en
• Paddon-Jones, D. ve Rasmussen, B. B. 2009 Dietary protein recommendations and the prevention of sarcopenia. Current opinion in clinical nutrition and metabolic care, 12(1), 86–90. doi:10.1097/MCO.0b013e32831cef8b
• Paulson, S. ve Van, D. B. 1999 Management of Noise on Poultry Farms. Abbotsford.
• Perera, F. 2018 Pollution from fossil-fuel combustion is the leading environmental threat to global pediatric health and equity: Solutions exist. International Journal of Environmental Research and Public Health.
• Stadelman, W. J. 1958 The Effect of sounds of varying intensity on hatchability of chicken egg. Poultry Science, 37(1), 166–169.
• Tong, Q., McGonnell, I. M., Romanini, C. E. B., Bergoug, H., Roulston, N., Exadaktylos, V., Berckmans, D., Bahr, C., Guinebretière, M., Eterradossi, N., Garain, P. ve Demmers, T. 2015 Effect of species-specific sound stimulation on the development and hatching of broiler chicks. British Poultry Science, 56(2), 143–148. doi:10.1080/00071668.2014.1000822
• YUM-BİR. 2018 Yumurta Tavukçuluğu Verileri 2018.
• Zemel, B. 2002 Body composition during growth and development. Human growth and development, 271–294.