Yapraktan kükürt uygulamasının uzun süreli su stresi koşullarında yaprak sıcaklığına etkisi

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 16, 30.06.2021

Derya Kazgöz Candemir , Berkant Ödemiş

Öz

Bu araştırma farklı gelişme dönemlerinde (vejetatif gelişme dönemi (VG), çiçeklenme ve koza oluşumu dönemi (ÇKO), kozaların açılması dönemi (KA)) uzun süreli su stresine maruz bırakılmış Carisma çeşidi pamuk bitkisine yapraktan kükürt uygulamasının yaprak sıcaklığına etkisinin belirlenmesi amacıyla 2015-2016 yıllarında yürütülmüştür. Tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak kurulan bu araştırma da, ana parsellere gelişme dönemleri (OOO, TTT, TOO, OTT, OTO, TOT), alt parsellere kükürt dozları (S0: Kontrol, S1: 150 ml da-1, S2: 250 ml da-1, S3: 350 ml da-1) konumlandırılmıştır. Çalışmada su stresinin fizyolojik etkilerini belirlemek amacıyla yaprak sıcaklığı ile bitki su tüketimi ve verim ölçümleri yapılmıştır.
Ortalama değerler incelendiğinde gelişme dönemlerinde uygulanan sulama suyu miktarındaki artış yaprak sıcaklığı değerlerini önemli ölçüde azaltmıştır. Verilen sulama suyu miktarının azalması ile yaprak yüzey sıcaklığında ilk yıl %7.1, ikinci yıl %18.4 oranında artış gerçekleşmiştir. Her iki yılda da en düşük yaprak sıcaklığı bütün gelişme dönemlerinde tam sulama suyu uygulanan TTT konusunda gerçekleşmiştir (27.35-27.28 °C).
Farklı gelişme dönemlerinde uzun dönemli su stresine maruz kalındığında uygulanan kükürt dozlarının etkileri her sulama konusunda farklılık göstermiş ancak genel olarak S1 dozunun yaprak sıcaklığını azaltarak aynı zamanda verim değerini artırdığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Pamuk, farklı gelişme dönemleri, su kısıtı, yaprak yüzey sıcaklığı, yapraktan kükürt uygulaması

Destekleyen Kurum

tübitak

Proje Numarası

214O254

Teşekkür

Bu çalışma TUBİTAK tarafından desteklenen 214O254 no’lu proje kapsamında yürütülmüştür.

Kaynakça

• Ahmed, M., Hassen, UF., Khursıd, Y., 2011. “Does silicon and ırrigation have ımpact on drought tolerance mechanism of sorghum?. Agricultural Water Management, 98(12): 1808-1812.
• Andersen, MN., Jensen, CR., Lösch, R., 1992. The interaction effects of potassium and drought in field-grown barley. 1. yield, water-use efficiency and growth. Acta Agriculturae Scandinavica, Section B Soil Plant Science, 42: 34-44
• Aytekin, Rİ., 2017. Bodur kuru fasulye (phaseolus vulgaris l.) çeşitlerinde fizyolojik ve biyokimyasal parametreler kullanılarak kuraklığa dayanıklılığın belirlenmesi. Yükseklisans tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bitkisel Üretim ve Teknolojileri Anabilim Dalı, Niğde.
• Bek, Y., Efe, E., 1988. Araştırma ve deneme medotları I. Ç.Ü.Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı: No:71, s. 395.
• Burt, CM., O’connor, K., Ruehr, T., 1995. Fertigation. ırr. training and research center. cal. polytec. St. Univ., San Luis Obispo, Ca 93407, Isbn 0-9643634-1-0. S. 295.
• Cattivelli, L., Rizza, F., Badeck, FW., Mazzucotelli, E., Mastrangelo, AM., Francia, E., Mare, C., Tondelli, A., Stanca, AM., 2008. Drought tolerance improvement in crop plants: an integrated view from breeding to genomics. Field Crops Research, 105: 1-14.
• Dietz, KJ., 1989. Recovery of spinach leaves from suphate and phosphate deficiency. Journal Plant Physiol, 134: 551-557. Doorenbos, J., Kassam, AH., 1986. Yield response to water. FAO 33, Rome, s. 193.
• Duke, SH., Reisenauer, HM., 1986. Roles and requirements of sulfur in plant nutrition. in: tabatabai, M.A.(Ed), Sulfur in Agriculture, Argon, Monogr, Vol. 27.Asa, Cssa and Sssa, Madison, W. I.,123-168.
• Fox, RL.,. Olson, RA., Rhoades, HF., 1964. Evaluating the sulfur status of soils by plants and soil tests. Soil Science Society of America, Proceedings. 28: 243-246
• Garg, BK., Burman, U., Kathju, S., 2004. The İnfluence of Phosphorus Nutrition on the Physiological Response of Moth Bean Genotypes to Drought. Journal Plant Nutrition Soil Science,167: 503–508.
• Ghanbari, AA., Mousavi, SH., Gorji, AM., Idupulapati, RAO., 2013. Effect of water stress on leaves and seeds of bean (Phaseolus vulgaris L.). Turkish Journal of Field Crops, 18(1): 73-77.
• Iba, K., 2002. Aclimative response to temperature stres in higher plants: approaches of gene engineering for temperature tolerance. Annu. Rev. Plant.
• James, L.G., 1988. Principles of farm ırrigation system design. Krieger Publishing, New York, s. 543.
• Jie, X., Dong, Q., Li-Na, Z., 2008. Effects of sulfur nutrition on the chlorophyll content of maize leaf under zinc and drought stress. Agricultural Research in The Arid Areas, 2008-02.
• Kazgöz Candemir, D., 2017. Yapraktan uygulanan farklı kükürt dozlarının pamuk bitkisinin (Gossypium hirsutum L.) Değişik gelişme dönemlerindeki su stresinin azaltılması üzerine etkileri. Yükseklisans tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyosistem Mühendisliği Anabilim Dalı, Hatay.
• Li-Na, Z., Dong, Q., Li-Li, S., Wei-Jie, Y., 2005. Effects of sulfur fertilization on the contents of photosynthetic pigments and mda under drought stress. Acta Botanica Boreali-Occidentalia Sinica, 2005-08.
• Ma, QF., Turner, DW., Levy, D., Cowling, WA., 2004. Solute accumulation and osmotic adjustment in leaves of brassica oilseeds in response to soil water deficit. Australian Journal Agricultural Research, 55: 939–945.
• Siddique, KHM., Tennant, D., Perry, MW., Belford, RK., 1990. Water use and water use efficiency of old and modern wheat cultivars in a mediterranean-type environment. Australian Journal Agricultural Research, 41: 431-447.
• Smith, RCG., Barrs, HD., Fischer, RA., 1988. Inferring stomatal resistance of sparse crops from infrared measurement of foliage temperature. Agricultural and Forest Meteorology, 42: 183-198.
• Studer, C., 1993. Interactive Effects of N-, P-, K-Nutrition and water stress on the development of young maize plants. Ph.D. Thesis, Ethz, Zurich, Switzerland.
• Ödemiş, B., 1995. Infrared termometre tekniğinin pamuk bitkisinde su stresinin değerlendirilmesi ve sulama zamanının belirlenmesinde kullanılması. Yükseklisans tezi, Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Antalya.
• Ödemiş, B., Akışcan, Y., Akgöl, B., Can, D., 2017. Kısıtlı su koşullarında yapraktan uygulanan kükürt dozlarının pamuk bitkisinin kuraklık toleransına etkileri, 214 O 254 TÜBİTAK Projesi Sonuç Raporu. s. 144.
• Ödemiş, B., Baştuğ, R., 1999. İnfrared termometre tekniği kullanılarak pamukta bitki su stresinin değerlendirilmesi ve sulamaların programlanması. Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, 23: 31-37. (Kontrol No: 778026)
• Throssell, CS., Carrow, RN., Milliken, GA., 1987. Canopy temperature based irrigation scheduling indices for kentucky bluegrass turf. Crop Science, 27: 126-131.