Meteorolojik Kuraklığın Zamansal ve Alansal Özelliklerine İklim Değişikliğinin Etkisi, Sakarya Havzası Örneği

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 207 - 217, 30.10.2021

Akın Duvan , Gaye Aktürk , Osman Yıldız

https://doi.org/10.46387/bjesr.961816

Cited By: 6

Öz

Kuraklık yerkürede yaşayan tüm canlı varlıkların yaşamını sürdürebilmesi için gerekli su miktarının belirli bir zaman süresince ortalamanın altına düşmesi sonucu yaşanan su kıtlığını ifade eden doğal bir afettir. Çalışmada yarı kurak iklimde bulunan Türkiye’de su sıkıntısı yaşayan Sakarya Havzası için uygulama yapılmıştır. Veri olarak meteoroloji gözlem istasyonlarından alınan gözlemlenmiş yağış verileri ile HadGEM2-ES küresel iklim modelinin RCP 4.5 ve 8.5 senaryoları ile elde edilen yağış projeksiyon verileri kullanılmıştır. Kuraklık şiddeti tespiti amacıyla Standart Yağış İndisi (SYİ), kuraklığın alansal dağılımını tespit edebilmek amacıyla da Ters Mesafe Ağırlıklı Enterpolasyon Yöntemi (Inverse Distance WeightingIDW) kullanılmıştır. Daha sonra havzanın kuraklık şiddeti-alan yüzdesi- frekans eğrileri oluşturulmuştur. Oluşturulan bu grafikler yardımıyla havza için kuraklığın zamansal ve alansal özellikleri incelenmiş, gözlemlenmiş yağış verileri ile elde edilen kuraklık şiddeti değerlerinin daha büyük olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kuraklık, Sakarya Havzası, SYİ, HadGEM2-ES

Teşekkür

Meteoroloji Genel Müdürlüğü(MGM)

Kaynakça

• WMO, “Extreme Agrometeorological Events”, CagM-X Working Group, Geneva, 1997.
• Z. Hao, A. AghaKouchak, N. Nakhjiri and A. Farahmand, “Global integrated drought monitoring and prediction system”, vol. 1, no.1, pp. 1-10, 2014.
• T. B. McKee, N. J. Doesken, and J. Kleist, “The relationship of drought frequency and duration to time scales”, Proceedings of the 8th Conference on Applied Climatology vol. 17, no. 22, pp. 179-183, 1993.
• A. I. Jasim, and T. A. Awchi, “Regional meteorological drought assessment in Iraq” Arabian Journal of Geosciences, vol.13, no. 7, pp.1-16, 2020.
• M. Türkeş, “Türkiye’nin İklimsel Değişkenlik Ve Sosyo-Ekolojik Göstergeler Açısından Kuraklıktan Etkilenebilirlik Ve Risk Çözümlemesi” Ege Coğrafya Dergisi, vol. 26 no.2, pp.47-70, 2017.
• M. H. Afshar, A. U. Sorman, and M. T. Yilmaz "Conditional copula-based spatial–temporal drought characteristics analysis—a case study over Turkey”, Water, vol. 8, no. 10, pp.426, 2016.
• O. Yıldız, “Assessing temporal and spatial characteristics of droughts in the Hirfanli dam basin, Turkey”, Scientific Research and Essays, vol. 4, no. 4, pp. 249-255, 2009.
• O. Yıldız, “Spatiotemporal Analysis Of Historical Droughts In The Central Anatolia, Turkey”, Gazi University Journal Of Science, vol.27, no. 4, pp.1177-1184, 2014.
• Duvan, G. Akatürk, and O. Yıldız, "Kuraklık Haritaları Oluşturmada IDW ile Kriging Enterpolasyon Metotlarının Karşılaştırılması ve Sakarya Havzası Örneği", 10. Ulusal Hidroloji Kongresi pp.465-472, 2019.
• T. W. Kim, J. B. Valdes, and J. Aparicio, “Frequency and spatial characteristics of droughts in the Conchos River Basin, Mexico”, Water International, vol. 27, no. 3, pp. 420-430, 2002.
• A. İlker, Ö. Terzi and E. Şener, “Yağışın Alansal Dağılımının Haritalandırılmasında Enterpolasyon Yöntemlerinin Karşılaştırılması: Akdeniz Bölgesi Örneği”, Teknik Dergi, vol. 30, no. 3, pp. 9213-9219, 2019.
• E. D. Taylan and D. Damçayırı, “Isparta Bölgesi Yağış Değerlerinin IDW ve Kriging Enterpolasyon Yöntemleri ile Tahmini”, Teknik Dergi, vol.27, no. 3, pp. 7551-7559, 2016.
• H. Doğan, D. Yılmaz, O. Kılıç,(2013). “Orta Kelkit Havzası’nın BazıToprak Özelliklerinin Ters Mesafe Ağırlık Yöntemi (IDW) ile Haritalanması ve Yorumlanması” Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, vol. 6, pp. 46-54, 2013.
• Ö. Doğru, M. Keskin, K. Özdoğdu, N. İliev, N. N. Uluğtekin, F. Bektaş Balçık, Ç. Göksel, S. Sözen, “Meteorolojik Verilerin Değerlendirilmesi ve Sunulması İçin Enterpolasyon Yöntemlerinin Karşılaştırılması”, TMMOB Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, pp.31, 2011.
• A. Loukas, L. Vasiliades, and J. Tzabiras, “Climate change effects on drought severity” Advances in Geosciences, vol.17, pp. 23-29, 2008.
• A. D. Mehr, and E. Kahya “Climate change impacts on catchment-scale extreme rainfall variability: case study of Rize Province, Turkey”, Journal of Hydrologic Engineering, vol.22, no. 3, pp.05016037, 2017.
• Wu, Z. Xian, and G. Huang, “Meteorological drought in the Beijiang River basin, South China: current observations and future projections”, Stochastic environmental research and risk assessment, vol. 30, no. 7, pp. 1821-1834, 2016.
• M. Osuch, R. J. Romanowicz, D. Lawrence, and W. K. Wong, “Trends in projections of standardized precipitation indices in a future climate in Poland”, Hydrology and Earth System Sciences, vol. 20, no. 5, pp. 1947-1969, 2016.
• M. H. Afshar, A.U. Sorman, F. Tosunoglu, B. Bulut, M.T. Yilmaz, and A.D. Mehr “Climate change impact assessment on mild and extreme drought events using copulas over Ankara, Turkey.", Theoretical and Applied Climatology, vol. 141, pp. 1045-1055, 2020.
• A. D. Mehr, A.U. Sorman, E. Kahya, and H. M. Afshar “Climate change impacts on meteorological drought using SPI and SPEI: case study of Ankara, Turkey”, Hydrological Sciences Journal, vol. 65, no. 2, pp.254-268, 2020.
• S. Yaykıran, “Sakarya Havzası'nın Yüksek Çözünürlüklü Hidrolojik Modelinin Yapılandırılması”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 2016.
• HKEP. “Havza Koruma Eylem Planları, Sakarya Havzası Raporu”, T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı adına TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi, 2013.
• W. J. Collins, N. Bellouin, M. Doutriaux-Boucher, N. Gedney, P. Halloran, T. Hinton, and S. Woodward “Development and evaluation of an Earth-system model–HadGEM2”, Geoscientific Model Development, vol. 4, pp. 1051–1075, 2011.
• G. M. Martin, et al., “The HadGEM2 family of met office unified model climate configurations”, Geoscientific Model Development, vol. 4, pp. 723–757, 2011.
• D. P. Van Vuuren, et al. “The representative concentration pathways: an overview”, Climatic change vol. 109, no. 1, pp.5-31, 2011.
• M. Demircan, H. Gürkan, O. Eskioğlu, H. Arabacı, and M. Coşkun, “Climate change projections for Turkey: three models and two scenarios”, Türkiye Su Bilimleri ve Yönetimi Dergisi, vol. 1, no. 1, pp. 22-43, 2017.
• T. Stocker, “Climate Change 2013 The Physical Science Basis Contrubition of Working Group I to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change”, Cambridge University Press, 2014.
• M. A. Giorgetta, et al. “Climate and carbon cycle changes from 1850 to 2100 in MPI‐ESM simulations for the Coupled Model Intercomparison Project phase 5”. Journal of Advances in Modeling Earth Systems, vol.5, no. 3, pp. 572-597, 2013.
• R. H. Moss, et al. “Towards new scenarios for the analysis of emissions: Climate change, impacts and response strategies”, Intergovernmental Panel on Climate Change Secretariat (IPCC), 2008.
• Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Yeni Senaryolar ile Türkiye için İklim Değişikliği Projeksiyonları, TR2015-CC, 2015.
• WMO, “Drought monitoring and early warning: Concepts, progress and future challenges”, World Meteorological Organization, Geneva, 2006.