Mobile Space Design Model Proposal for Extraordinary Situations at Micro Scale

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 2, 126 - 144, 01.08.2024

Pınar Alpay , Hakkı Tonguç Tokol

https://doi.org/10.58850/bodrum.1465799

Öz

Depending on the intended use of micro-mobile spaces, many factors shape the design process. The aim of the research is to propose a micro-scale mobile space design model in which the user is expected to orient with a forced and temporary approach towards extraordinary situations that occur uncontrollably and affect the individual and the social structure. The aim of the design approach taken to reveal the model proposal presented on the basis of utilitarianism is to provide the reader with a perspective on design and design methods for extraordinary situations. Focusing on extraordinary problems, the design process is discussed within the scope of environmental factors, user factors, and spatial factors, with emphasis on the 72-hour vital process of using the model. In this context, approaches to the model, such as the purpose of use, number of users, movement structure, and mobility, are revealed, and suggestions are made. In the study, the literature review was completed with the content analysis model, one of the qualitative research methods, and the findings were analyzed within a number of concepts and classifications that will guide the design process. In this context, it has been concluded that micro-mobile spaces to be designed for extraordinary situations should be designed with a holistic perspective with human, space and environmental awareness, and as a result of the study, a graphic expression of the design model proposal approached from this perspective has been presented. In the case of extraordinary situations, a conclusion is reached through the model by emphasizing the relationship between process and result in design. In addition, suggestions for future studies are presented and the need to improve the model is underlined.

Anahtar Kelimeler

Extraordinary Situation, Emergency, Disaster, Micro Space, Mobile Space

Mikro Ölçekte Olağanüstü Durumlara Yönelik Mobil Mekân Tasarım Modeli Önerisi

Öz

Mikro-mobil mekânların kullanım amacına bağlı olarak, tasarım sürecini şekillendiren birçok faktör bulunmaktadır. Araştırmanın amacı, kontrolsüzce gerçekleşip bireyi ve toplum yapısını etkileyen olağanüstü durumlara yönelik, kullanıcının mecburi ve geçici yaklaşım ile yönelim göstermesi beklenen, mikro ölçekte mobil mekân tasarım modeli önerisinde bulunmaktır. Faydacılık esasıyla sunulan model önerisinin, ortaya çıkarılmasında ele alınan tasarım yaklaşımı ile hedeflenen unsur, olağanüstü durumlara yönelik tasarım ve tasarlama yöntemlerine dair okuyucuya bir bakış açısı kazandırılmak istenmesidir. Olağanüstü problemler odağında modelin kullanımına dair 72 saatlik hayati sürece vurgu yapılarak, çevresel faktörler, kullanıcı faktörü ve mekânsal faktörler kapsamında tasarım süreci ele alınmaktadır. Bu kapsamda kullanım amacı, kullanıcı sayısı, hareket yapısı ve hareket kabiliyeti gibi modele dair yaklaşımlar ortaya çıkarılarak öneride bulunulmaktadır. Yapılan çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi modeli ile literatür taraması tamamlanmış, elde edilen bulgular tasarım sürecine yön verecek birtakım kavramlar ve sınıflandırmalar içerisinde analiz edilmiştir. Bu kapsamda olağanüstü duruma yönelik tasarlanacak mikro-mobil mekanların insan, mekan, çevre bilincinde bütüncül bir bakış açısı ile tasarlanması gerektiği değerlendirmelerine varılmış ve çalışma sonucunda bu bakış açısı ile yaklaşılan tasarım modeli önerisinin grafiksel anlatımla ifadesi sunulmuştur. Olağanüstü durum özelinde, tasarımda süreç ve sonuç ilişkisini vurgulayarak model üzerinden sonuca varılmaktadır. Ayrıca gelecek çalışmalara yönelik öneriler sunularak modelin geliştirilmesi gerektiğinin altı çizilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Olağanüstü Durum, Acil Durum, Afet, Mikro Mekân, Mobil Mekân

Kaynakça

• Akın, A. (2021). As an ordinary part of daily life: Micro-living in Japan and Hong Kong [Yüksek Lisans Tezi, MEF University].
• Akın, G., Koca, B. (2002). Ergonomide antropometrinin önemi. Standart Dergisi, 490, 43-46.
• Akın, G., Koca, B. (2004). Ergonomik tasarım ve tasarımda ergonomik kriterler. Standart Dergisi, 510, 79-83.
• Anık, M. (2012). Kimlik ve çok kültürcülük sosyolojisi. Açılım Kitap.
• Aydıntan, E. (2001). Yüzey kaplama malzemelerinin iç mekân algısına anlamsal boyutta etkisi üzerine deneysel bir çalışma [Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mimarlık Anabilim Dalı].
• Ayhan, B. (2005). Olağanüstü durumlarda toplumsal dayanışma ve bütünleşmeye basının katkısı: Milli Mücadele Dönemi Türk Basını [Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü].
• Bachelard, G. (2017). Mekânın poetikası (A. Tümertekin, Çev.). İthaki Yayınları.
• Bauman, Z. (2000). Siyaset arayışı (T. Birkan, Çev.). Metis Yayınları.
• Bauman, Z. (2001). Parçalanmış hayat. (İ. Türkmen, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Beer, A. R. (1990). Environmental planning for site development. E&FN Spon.
• Çakır, O. (2012). Müziksiz mekânlar: Kamusal alanda fon müziği kullanımına bir tepki. Mimarlık 367. http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=381&RecID=2996 (28.03.2024).
• Connolly, W. E. (1995). Kimlik ve farklılık -siyasetin açmazlarına dair demokratik çözüm önerileri (F. Lekesizalın, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Craig, H.T. (1970). Homes with Character. Lexington: D.C. Heath and Company.
• Craven, D., Morelli, N. (2003). Logical spaces for urban nomads. R. Kronenburg (Ed.). Transportable Environments (s.15-25). Spon Press 15-25.
• Cündioğlu, D. (2014). Mimarlık ve felsefe. Kapı Yayınları.
• Deleuze, G., Guattari, F. (2005). A thousand plateaus: Capitalism and schizophrenia. University of Minnesota Press.
• Derrida, J. (1996). Archive fever: A Freudian impression (Religion and postmodernism). University of Chicago.
• Dinçer, A. (2011). Konutlarda mekân tasarımı kriterlerinin görsel algılama açısından incelenmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü].
• Dommelen, D. B. V. (1971). Designing and decorating interiors. John Wiley & Sons Inc.
• Ellialtıoğlu, B. (2007). Mekânda kişiselleşme ve kendileme [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi]. Erkan, N. (2003). Ergonomi. MPM Yayınları.
• Eroğlu, F. (2018). İşitme duyusunun iç mekân bağlılığının artırılmasına yönelik kullanımı [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü].
• Foley, M., Janikoun, J. (1996). The really practical guide to primary geography. İngiltere: Stanley Thornes Ltd.
• Gezer, H. (2007). Yüzeyin Kimliği, Malzemenin Kendini İfadesi. Mimarlıkta Malzeme Dergisi, (4), 35-45.
• Gleason, P. (2006). “Identifying identity”, B. Ashcroft, G. Griffiths ve H. Tiffin (Der.) içinde, The post-colonial studies reader (2nd Edition) (194-196). Routledge.
• Göler, S. (2009). Biçim, renk, malzeme, doku ve işığın mekân algısına etkisi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan G.S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü].
• Günal, B. (2006). İnsan-mekân iletişim modeli bağlamında konutta psiko-sosyal kalitenin irdelenmesi [Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi].
• Hall, E. (1966). The hidden dimension. Doubleday.
• Hedetoft, U., Hjort, M. (2002). The postnational self: Belonging and identity. University of Minnesota Press.
• Heidegger, M. (2004). İnşa etmek oturmak düşünmek. (E. Yıldız, N. Behramoğlu, N. Gönül, A. Kaftan, İ. Oranlı, Ç. Utlu, Çev.). Kutadgubilig, Felsefe-Bilim Araştırmaları Dergisi, 6, 52.
• Hejduk, R. (2006). A Generation on the move: The emancipatory function of architecture in the radical avant-garde 1960-1972. R. Kronenburg (Ed.). Transportable environments (40-53). Taylor &Francis.
• Izumikawa, K. (2019). Infection control after and during natural disaster. Acute Medicine & Surgery, 6(1), 5-11.
• Kalınkara, V. (2001). Konutta iç dekorasyon. Teknik Yayınevi, Mühendislik Mimarlık Yayınları.
• Köse, A. (2005). Türkiye’de geleneksel kırsal konut planlarında göçebe türk kültürü izleri. Sosyal Bilimler Dergisi, VII(2), 165-200.
• Levesque, C. (2007). Actions in indeterminability: Exploring the possibilities of temporary architecture reconciling poetics and ethics in architecture. McGill University. School of Architecture.
• Martin, D. (1995). The choices of identity. Social Identities, 1(1), 5-20.
• Mercan, B. N. (2016). Mobilyanın yeniden kullanımının sürdürülebilirlik bağlamında incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü].
• Oborne, D. (1995). Ergonomics at work: Human factors in design and development (3rd Edition). John Wiley&Sons.
• Özen, A. (2006). Mimari sanal gerçeklik ortamlarında algı psikolojisi. Bilgi Teknolojileri Kongresi IV, Akademik Bilişim, Denizli.
• Pallasmaa, J. (2018). Tenin gözleri: Mimarlık ve duyular. YEM Yayınları.
• Parsons, K. C. (2000). Environmental, ergonomics; A review of principles, method and models. Applied Ergonomics, 31, 581-594.
• Pembecioğlu, N. (2012). Building identities: Living in the hybrid identities. Scientific Journal of Humanistic Studies, 4(7), 46-59.
• Rudolf, A. (1977). The dynamics of architectural form. University of California Press.
• Salvendy, G. (1997). Handbook of human factors and ergonomics (2nd Edition). John Wiley&Sons Ltd.
• Sanders, M. S., McCormick, E. (1993). Human factors in engineering and design (7th Edition). McGraw-Hill Inc.
• Şenkal, S. F. (2015). Kullanıcı memnuniyetinin konfor koşulları açısından değerlendirilmesi: Bir eğitim binası örneği. Trakya University Journal of Engineering Sciences, 16(1), 11-19.
• Sharr, A. (2013). Mimarlar için düşünürler/mimarlar için Heidegger. Yem Yayınları.
• Skalska, K. (2016). “Existenzminimum”- The rise of an idea. In A house in a city: Properties of an architectural thing. Ed. A. Mielnik, p.43-49. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej.
• Suk, J. E., Vaughan, E. C., Cook, R. G., and Semenza, J. C. (2020). Natural disasters and infectious disease in Europe: A literature review to identify cascading risk pathways. European Journal of Public Health, 30(5), 928-935.
• Şumnu, U. (2018). 20.yy düşüncesinde ev/evsizlik halleri ve Jorge Louis Borges’in Asterion Evi öyküsü. Toplum ve Bilim, 0(146).
• Suner, A. (2005). Hayalet ev-yeni türk sinemasında aidiyet, kimlik ve bellek. Metis Yayınları.
• Teige, K. (2002). The minimum dwelling (E. Dluhosch, Trans.). Chicago, 32.
• Versteeg, M. (2006). Mobility between Heaven and Earth. R. Kronenburg (Ed.) Transportable Environments, p.107-116. Taylor & Francis.
• Weeks, J. (1998). “Farklılığın değeri”, kimlik: Topluluk, kültür, farklılık (İ. Sağlamer, Çev.). Sarmal Yayınevi.
• Woolley, H. (2003). Urban open spaces. Spon Press.
• Yazıcı, E., Çakıcı, A. N. (2017). Duyuların mekânsal deneyimleri şekillendirmesi: Sagrada Familia Kilisesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Art-e Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 10(19), 55-77.