The Importance of Recreational Potential of National Parks in the Scope of Sustainable Landscape

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 1, 11 - 23, 13.06.2022

Atakan Pirli , Kübra Yazici

Öz

Sürdürülebilir Peyzaj Kapsamında Milli Parkların Rekreasyonel Potansiyelinin Önemi

Öz

Rekreasyonel alanlar; hızlı nüfus artışı, sanayileşme, kentleşme ve teknoloji alanındaki gelişmelerden dolayı sürekli genişlemiş ve doğal kaynaklar üzerindeki baskı da buna paralel olarak artmıştır. Özellikle geçtiğimiz ve yaşadığımız yüzyılda insanoğlunun doğal kaynakları aşırı ve plansız kullanmaya devam etmesi ile birlikte; ciddi çevre problemlerinin ortaya çıkması, canlı türlerinin yok olmaya başlaması, doğal dengenin değişmesi, başta insan olmak üzere birçok canlının yaşadığı ekosistemlerin bozulmaya başlaması, “milli park” kavramının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Turizm ve açık hava rekreasyon faaliyetlerine olan ilginin artmasıyla birlikte milli park alanlarına olan talep de artış göstermektedir.
Bu araştırmada, Yozgat ilinde bulunan ve 1958 yılında ilk milli park olarak ilan edilen Yozgat Çamlığı Milli Parkı’nın rekreasyonel potansiyelinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada; meteorolojik verilerden yararlanılmış, Yöntem olarak, Yunanistan’ın Samos adasında Rekreasyon potansiyelinin saptanmasında ilk defa Kiemsted tarafından ortaya konan ve daha sonra Buchwald ve arkadaşlarının (1973) uyguladığı ve Gülez (1990) tarafından çeşitli değişikliklerle kullanılan “Açıkhava rekreasyon potansiyelinin saptanması” yöntemi uygulanmıştır. Elde edilen veriler ile alanın rekreasyonel potansiyeli belirlenmiştir. Çalışma sonucunda, iklim faktörü ve alanın eğimi gibi özellikler yüksek puan almamıştır. Buna rağmen alanının rekreasyonel potansiyeli ‘Yüksek’ çıkmıştır. Sonuçlara göre alanın peyzaj değerinin yanı sıra beşeri özellikleri, kullanıcılara yönelik hizmetler yüksek puan almıştır.

Anahtar Kelimeler

Orman içi rekreasyon, Milli park, Kent ekolojisi, Yozgat

Kaynakça

• Akten, S., Gül, A. (2014). Korunan Doğal Alanlarda Ziyaretçilerin Olası Etki Düzeyleri Önlem ve Standartların Belirlenmesi (Gölcük Tabiat Parkı Örneği), SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 15: 130-139.
• Altunöz, Ö., Tırıl, A., Arslan, Ö.E. (2014). Hamsilos Tabiat Parkı’nın Rekreasyon Potansiyelini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, Journal of Recreation and Tourism Research (JRTR) 2014, 1 (1) 20-38.
• Bayramoğlu, E., Yurdakul, N. M. (2020). Trabzon 100.Yıl Parkı ve Çevresinin Rekreasyon Potansiyelinin Saptanması. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 22 (1) , 38-46
• Bingöl, B., Arslan, M. (2021). Dilek Yarımadası Büyük Menderes Deltası Milli Parkı’nın Rekreasyon Potansiyelinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Humanities Sciences, 16(3):177-186,
• Boman, M., Fredman ,P., Lundmark ,L., Ericsson, G. (2013). Outdoor recreation – A necessity or a luxury? Estimation of engel curves for Sweden. Journal Of Outdoor Recreation And Tourism. 3 (4): 49–56.
• Buchwald, K., Harfst, W., Kraus, E. (1973). Gutachen für einen Landschaftsrahmen-plan, Bodensee Baden-Württemberg Ein Beitrag zur regionalen Entwicklung im BadenWürttembergischen Bodensegebiet. Ministerium für Ernahrung Landwirtschaft und Umwelt Baden-Württemberg, Stuttgart.
• Çavuş, A., Aker, P. (2021). Turgut Özal Tabiat Parkı’nın Rekreasyon Potansiyelinin Belirlenmesi. Turizm Akademik Dergisi, 8 (1) , 193-212 .
• Dal, İ., Karayılmazlar, S.A. (2019). Balamba Tabiat Parkı Açık Hava Rekreasyon Potansiyelinin Değerlendirilmesi, UBAK Uulslararası Bilimler Akademisi, 55-68.
• Dudley, N. (2008). Guidelines for applying protected area management categories. Gland, Switzerland, IUCN, 86pp. ISBN:978- 2-8317-1086-0.Stuttgart, 206 s.
• General Directorate of Nature Conservation and National Parks (2021). http://yozgatcamligi.tabiat.gov.tr
• Gül, A., Örücü, K., Karaca, Ö. (2005). Korunan Alanlarda Rekreasyon Uygunluk Analizi ile Potansiyel Alanlarının Belirlenmesi (Gölcük Tabiat Parkı Örneği), Korunan Doğal Alanlar Sempozyumu, 8-10 Eylül, SDÜ Isparta.
• Gülez, S., (1990). Orman İçi Rekreasyon Potansiyelinin Saptanması İçin Geliştirilen Bir Değerlendirme Yöntemi. İstanbul Üniversitesi. Orman Fak. Dergisi, 40, 2, İstanbul. Erişim adresi: https://forestist.org/Content/files/sayilar/ 390/7.pdf
• Gülgün B., Yetişen, A., Yazici K. (2020). Theory and Research in Agriculture, Forestry and Aquaculture Sciences, Bölüm Adı:The Prelımınary Examınatıon of Recreatıonal Potentıal In Mesır Nature Park In Manısa/Turkey, Yayın Yeri:Gece Akademi, Editör:Prof. Dr. Ali Musa BozdoğanAssoc. Prof. Dr. Mehmet Fırat Baran, Basım sayısı:1, Sayfa sayısı:125, ISBN:978-625-7243-80-3, Bölüm Sayfaları:29 -44.
• Gülgün, B., Güney, M. A., Aktaş, E., Yazici, K. (2014). Role Of The Landscape Architecture İn Interdisciplinary Planning Of Sustainable Cities. Journal Of Environmental Protection And Ecology, 15(4), 1877–1880.
• Hansen A. S. (2020): Understanding recreational landscapes – areview and discussion, Landscape Research, DOI: 10.1080/01426397.2020.1833320
• Kaptan Ayhan, Ç. (2019). Ayazmapınarı Tabiat Parkı’nın (Bayramiç, Çanakkale) Rekreasyonel Potansiyelinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma, Cilt 7, Sayı 1, 219 – 228.
• Orel D., F., Yavuz M., C., (2013). Rekreasyonel Turizmde Müşteri Potansiyelinin Belirlenmesine Yönelik Bir Pilot Çalışma, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(11):61-76.
• Ministry of Culture and Tourism (Turkey), https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/yozgat/gezilecekyer/camlik-milli-parki
• Ministry of Environment, Urbanisation and Climate Change (Turkey), Meteroloji Genel Müdürlüğü (2021), https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=YOZGAT
• Özçalık, M., Kumru, S.N. (2019). Kapiçam tabı̇at parkı’nın gülez yöntemı̇ne göre rekreasyon potansı̇yelı̇nı̇n belı̇rlenmesı̇. Turkish Journal of Forest Science, 3(2): 129-141.
• Öztürk, B.Ö., Gül, A. (2020). Başpınar Tabiat Parkı’nın Rekreasyonel Planlama Açısından İrdelenmesi, Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi, 5(1): 11-34.
• Pehlivanoğlu, M.T. (1987). Belgrad ormanının rekreasyon potansiyeli ve planlama planlamasının önemi. Peyzaj mimarlığı dergisi, (3): 45-49 20.
• Polat, S., Aktaş Polat, S. (2016). Rekreasyonel tabiat parklarının korunan alanlar kapsamında incelenmesi: Mersin ili örneği, Social Sciences.
• Raumer, H. G., Borsdorff, M., Roser, F., Roth, M., Hildebrandt S. (2019) Recreational Quality and Importance of Landscape: An Approach Beyond Scenic Aspects. Journal of Digital Landscape Architecture, 4-2019, pp. 57-65. doi:10.14627/537663006.
• Sağcan, M. (1986). Rekreasyon ve turizm. 380s, Ankara
• Sezer, İ., Bekdemir, Ü. (2017). Kuzalan Şelalesi Tabiat Parkı’nın Coğrafi Özellikleri ile Ekoturizm ve Rekreasyon Olanakları Bakımından İncelenmesi, Turkish Studies, Vol 12/29, 505-544.
• Surat, H., Surat, B.Z., Özdemir, M. (2014). Korunan Alanların Rekreasyonel Kullanımı ve Yerel Halkın Farkındalığı: Borçka Karagöl Tabiat Parkı Örneği, II. Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 22-24 Ekim, Isparta.
• Şahbaz, R.P., Altınay, M. (2015). Türkiye’deki Milli Parkların Rekreasyonel Faaliyetleri açısından değerlendirilmesi, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(3):125-135.
• WDPA, (2020). World database on protected areas. https://www.protectedplanet.net/en.
• Yazici K., Aşur, F. (2021). Assessment Of Landscape Types And Aesthetic Qualities By Visual Preferences Tokat Turkey ,” The Journal Of Environmental Protection And Ecology, Vol. 22, No. 1, Pp. 340–349, Mar. 2021.
• Yazici, K., Akça, Ş. B. (2019). Determination Of Suitable Recreational Areas Based On Expert Opinion With Q-Sort Analysis Boraboy Lake Natural Park Amasya Turkey . Fresenius Environmental Bulletin, 5(2), 3778–3786.
• Yazici, K., Arslantaş Sağlamer, A. (2019). Tokat Kenti -Yeşilırmak Yakın Çevresinde Bulunan Rekreasyonel Alanlarda Kullanıcı Memnuniyetinin Belirlenmesi. Türk Tarım Ve Doğa Bilimleri Dergisi, 6(4), 756–766.
• Yazici, K., Aşur, F. (2018). Evaluatıon of The Recreatıonal Potentıal of Kaz Lake Tokat Turkey and Accordıng to Gulez Method And Development of Land Use Proposals. Presented at the 8th International Conference of Ecosystems 2018 .
• Yazici, K., Gülgün, B. (2021). The Alternatives Use Of Aquatic Plants İn Geopark Within Approach Landscape Ecology. Environment, Development And Sustainability, 23, 4086–4102.
• Yener, Ş. D. (2021). Türkiye’deki tabiat parklarının rekreasyonel açıdan analizi. Eurasian Journal of Forest Science , 9 (3) , 122-133.