Ehl-i Sünnet'e Göre Hz. Ali

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 9, 77 - 90, 29.06.2016

Selim Özarslan

Öz

Hz. Ali, yaşadığı dönemden
günümüze kadar İslam kültür ve medeniyet tarihinde iz bırakmış önemli bir
kişiliktir. Onun İslam düşünce tarihi içindeki ve günümüzdeki önemi, bize göre,
şahsî kişiliği, bilgi birikimi, Hz. Muhammed’in peygamberliğine ilk iman
edenlerden oluşu ve İslam’a maddi ve manevi yönlerden hizmetinden daha çok Hz.
Peygamber’e olan yakınlığından (amca oğlu ve damadı) kaynaklanmaktadır. Çünkü
bu alanlarda İslâm’ın doğuşu ve yayılması sürecinde Hz. Ali’den daha fazla Hz.
Peygamber’e yardımcı olan sahabeler de bulunmaktadır. Hz. Ali’nin bilinip
tanınmasında Hz. Peygamber’e yakınlığının yanında Allah’a ve Hz. Peygamber’e
gönülden bağlılığının, hikmetli sözlerinin, yüksek dirayet ve cesaretinin de
rolü bulunmaktadır.

Bütün bunlar
Ehl-i Sünnet düşüncesinde Hz. Ali’nin yüksek mevkiini ve yerini belirtiyorsa da
onun bu özellikleri Şiilerin iddia ettiği gibi onu diğer İslâm halifelerinden
üstün bir konuma getirmemiştir. Neticede Sünni İslam anlayışında Hz. Ali, Hz.
Peygamber’in amcaoğlu ve damadı olmasının ötesinde diğer Râşit halifelerden
(Ebu Bekir, Ömer ve Osman) farklı bir konuma sahip değildir. Dini anlama ve
yaşamada, dini hükümler vermede onlardan ayrı bir yetki ve otoritesi yoktur.

Anahtar Kelimeler

Hz. Ali, Ehl-i Sünnet, Şii Düşüncede Hz. Ali, Nass ve Tayin, Masumiyet

Kaynakça

• Âmirî, Yahyâ b. Ebî Bekr, Behcetu’l-Mehâfil ve Buğyetu’l-Emâsil fî Telhîsi’l- Mu’cizât ve’s-Siyer ve’ş-Şemâil, Mısır 1339.
• Bağdâdî, Ebû Mansûr Abdulkâhir b. Tâhir b. Muhammed, Usûlu’d-Dîn, Beyrut 1401/1981.
• Bağdâdî, Ebû Mansûr Abdulkâhir, el-Fark beyne’l-Fırâk, neşr. Hasan el-Kevserî, Kahire 1948.
• Bakillânî, Ebî Bekr Muhammed b. Tayyib, Kitâb Temhîdu’l-Evâil ve Telhîsu’d-Delâil, thk. İmâduddîn Ahmed Haydar, Beyrut 1407/1987.
• Belâzurî, Ahmed b. Yahyâ, Ensâbu’l-Eşrâf, nşr. Muhammed Hamîdullâh, Kahire 1959.
• Buhârî, Muhammed b. İsmâîl, el-Câmiu’s-Sahîh, İstanbul 1992.
• Cuveynî, İmâmu’l-Haremeyn Ebû’l-Mealî Abdulmelik, Kitâbu’l-İrşâd ilâ Kavâtii’l-Edilleti fî Usûli’l İ’tikâd, thk. Es’ad Temîm, Beyrut 1413/1992.
• Çağatay, Neşet-Çubukçu İbrahim Agah, İslâm Mezhepleri Tarihi, Ankara 1985.
• el-Hillî, Yûsuf b. Ali b. Mutahhar, el-Bâbu’l-Hâdî Aşere (şerhleri Nâfî Yevmi’l-Haşr ve Miftâhu’l-Bâb ile birlikte), thk. Mehdî Muhakkîk, Tahran 1365/1946.
• el-Hillî, Yûsuf b. Ali b. Mutahhar, Keşfu’l-Murâd fî Şerhi Tecrîdi’l-İ’tikâd, Bombay 1310/1892.
• el-Kummî, Ebû Ca’fer Muhammed b. Ali İbn Bâbaveyh, Risâletu’l-İ’tikâdâti’l- İmâmiyye (Şiî-İmâmiyye’nin İnanç Esasları), çev. E. Ruhi Fığlalı, Ankara 1978.
• el-Minkârî, Nasr b. Muzâhim, Vak’atu Sıffîn, thk. Abdusselâm Muhammed Hârûn, Kahire 1382.
• el-Muzaffer, Muhammed Rızâ, Akâidu’l-İmâmiyye (Şîa İnançları), çev. A. Gölpı-narlı, İstanbul 1978.
• el-Vâkidî, Muhammed b. Ömer, Kitâbu’l-Megâzî, thk. Marsden Jones, Oxford 1966.
• Eş’arî, Ebû’l-Hasan Ali b. İsmâîl, el-İbâne an Usûli’d-Diyâne, thk. Beşîr Muham-med Uyûn, Dimeşk 1413/1993.
• Eş’arî, Ebû’l-Hasan Ali b. İsmâîl, Makâlâtu’l-İslâmiyyîn ve İhtilâfu’l-Musallîn, thk. Muhammed Muhyiddîn Abdulhamîd, Beyrut 1411/1990.
• Haliîe b. Hayyât, Târîhu Halîfe b. Hayyât (Halîfe b. Hayyât Tarihi), trc. Abdulhalik Bakır, Ankara 2001.
• İbn Abdilberr, el-İstiâb fî Ma’rifeti’l-Ashâb, Kahire 1328.
• İbn Haldûn, Mukaddime, çev. Zakir Kadiri Uğan, İstanbul 1989.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdulmelik, es-Sîretu’n-Nebeviyye, thk. Mustafa es-Sakka, Kahire 1955.
• İbn Humâm, Kemâluddîn Muhammed, el-Musâyere fî’l-Akâidi’l-Munciye fî’l- Âhireti ile beraber İbn Kutluboğa, Zeyneddîn Kâsım el-Hanefî, Şerhu’l- Musâyere, Bulak, Mısır 1317/1900.
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullâh b. Muslim ed-Dineverî, el-İmâme ve’s-Siyâse, Kahire 1904.
• Kâdı Abdulcabbâr, Ahmed, Şerhu Usûli’l-Hamse, thk. Abdulkerîm Osman, Kahire 1416/1996.
• Kâşifu’l-Gıtâ, Muhammed Huseyn, Aslu’ş-Şîa ve Usûluhâ (Ca’ferî Mezhebi ve Esasları), çev. Abdülbaki Gölpınarlı, İstanbul 1979.
• Kuleynî, Ebû Ca’fer Muhammed bin Ya’kûb bin İshâk er-Râzî, el-Usûl mine’l-Kâfî, Beyrut 1401.
• Munâvî, Muhammed Abdurraûf, Feyzu’l-Kâdir, Kahire, trs.
• Muslim, Ebû’l-Huseyn Muslim b. Haccâc el-Kureşî, Sahîh, İstanbul 1413/1992.
• Nesefî, Ebû’l-Muîn Meymûn b. Muhammed, Temhîd fî Usûli’d-Dîn, thk. Abdulhay Kâbil, Dâru’s-Sekâfe, Kahire 1407/1987.
• Nesefî, Ebû’l-Muîn, Tabsiratu’l-Edille fî Usûli’d-Dîn, thk. Claude Salame, Dımaşk 1993.
• Nevevî, Muhyiddîn Yahyâ b. Şerefeddîn, Tehzîbu’l-Esmâ ve’l-Lugât, I-II, nşr. İdâretu’t-Tıbâ’ati’l-Munîriyye, trs.
• Nişvânu’l-Himyerî, Ebû Saîd, el-Hûru’l-Iyn, thk. Kemâl Mustafa, Kahire 1948.
• Onat, Hasan, “Şiî İmâmet Nazariyesi”, AÜİFD, c. 32, Ankara 1992.
• Özarslan, Selim, Matüridî Kelamcısı İbn Hümâm’ın Kelamî Görüşleri, Bizim Büro Basımevi, Ankara 2003.
• Pezdevî, Ebû’l- Yusr Muhammed, Usûlu’d-Dîn (Ehli Sünnet Akaidi), çev. Şerafettin Gölcük, İstanbul 1988.
• Râzî, Fahreddîn, el-Erbaîn fî Usûli’d-Dîn, thk. Ahmed Hicâzî es-Saka, Kahire 1406/1986.
• Sâbûnî, Nûreddîn, el-Bidâyetu fî Usûli’d-Dîn, thk. Bekir Topaloğlu, Ankara 1995.
• Şehristânî, Ebî’l-Feth Muhammed b. Abdulkerîm, el-Milel ve’n-Nihal, thk. Ahmed Fehmî Muhammed, Dâru’l-Kutubu’l-İlmiyye, Beyrut, trs.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ, Sunen, Kahire 1965.