OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU TANILI ÇOCUKLARDA DOĞUM SIRASI VE HASTALIĞIN ŞİDDETİ ARASINDAKİ İLİŞKİ: VAKA KONTROL ÇALIŞMASI The Relationship Between Birth Order and Severity of Disease in Children With Autism Spectrum Disorder: A Case Control Study

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 71 - 77, 14.06.2024

Tayfun Kara , Orhan Kocaman , Pınar Aydoğan Avşar , Tacettin Kuru

Öz

Amaç: Son yıllarda otizm spektrum bozukluğu (OSB) olgularının artan prevalansı araştırmacıların OSB ile
ilişkili faktörlere odaklanmasına yol açmıştır. Çalışmamızda OSB'li çocuklarda doğuma dair parametreler ve
hastalığın belirti şiddeti arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçladık.
Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya 213’ü OSB tanılı ve 152’si sağlıklı kontrol olmak üzere toplam 365 katılımcı
çocuk alındı. Tüm katılımcılar DSM-5 temelli psikiyatrik muayene ile değerlendirildi. Katılımcıların sosyodemografik
verileri araştırmacılar tarafından hazırlanan formlar ile elde edildi. Vaka grubuna ilave olarak
OSB belirti şiddetini değerlendirmek için Çocukluk Çağı Otizm Değerlendirme Ölçeği (ÇODÖ) uygulandı. Elde
edilen bulgular istatistiksel yöntemler ile karşılaştırıldı.
Bulgular: Çalışmamızda OSB tanılı çocuklarda kontrol gurubuna kıyasla daha yüksek baba yaşı (p=0,047),
3,74 kat yüksek erkek cinsiyet oranı (p<0,001), daha düşük gelir düzeyi (p=0,054), daha düşük anne ve baba
eğitim düzeyleri (sırasıyla, p=0,004 / p=0,009) olduğu görülmüştür. Etkilenen çocuğun doğum sırası ve sağlıklı
çocukların doğum sıraları arasında anlamlı farklılık saptanmamıştır (p=0,363). Etkilenen çocuğun doğum
sırası ve toplam çocuk sayısı ile ÇODÖ skorları arasında anlamlı ilişki görülmemiştir (sırasıyla, r=0,085 p:
0,279 / r=0,101 p=0,203).
Sonuç: Çalışmamızda doğum sırası ile OSB varlığı ve şiddeti arasında ilişki saptanmamıştır. Ancak OSB’li
ailelerde ileri baba yaşı, düşük sosyoekonomik düzey ve eğitim düzeyi olduğu görülmüştür. Bu bulguların
OSB'nin nedenlerine ilişkin gelecekteki araştırmalarda dikkate alınması gerektiğini düşünmekteyiz. Çalışmamızın,
OSB'deki klinik heterojenliğe katkıda bulunan bu mekanizmanın anlaşılmasını ilerletmek için önemli
etkileri vardır.

Anahtar Kelimeler

OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU TANILI ÇOCUKLARDA DOĞUM SIRASI VE HASTALIĞIN ŞİDDETİ ARASINDAKİ, İLİŞKİ: VAKA KONTROL ÇALIŞMASI, The Relationship Between Birth Order and Severity of Disease in Children With Autism Spectrum Disorder: A Case Control Study

Kaynakça

• 1. American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5. Washington, DC: American Psychiatric Association; 2013.
• 2. Masini E, Loi E, Vega-Benedetti AF, Carta M, Doneddu G, Fadda R, et al. An Overview of the Main Genetic, Epigenetic and Environmental Factors Involved in Autism Spectrum Disorder Focusing on Synaptic Activity. Int J Mol Sci. 2020;21(21):8290.
• 3. Chaste P, Leboyer M. Autism risk factors: Genes, environment, and gene-environment interactions. Dialogues Clin. Neurosci. 2012;3:281–92.
• 4. Yoon SH, Choi J, Lee WJ, Do JT. Genetic and epigenetic etiology underlying autism spectrum disorder. J. Clin. Med. 2020;9:966–93.
• 5. Lyall K, Song L, Botteron K, Croen LA, Dager SR, Fallin MD, et al. The Association Between Parental Age and Autism-RelatedOutcomes in Children at High Familial Risk for Autism. Autism Res. 2020;13(6):998-1010.
• 6. Risal A, Tharoor H. Birth order and psychopathology. J Family Med Prim Care. 2012;1(2):137-40.
• 7. Tsai LY, Stewart MA. Etiological implication of maternal age and birth order in infantile autism. J. Autism Dev. Disord. 1983;13(1):57–65.
• 8. Gardener H, Spiegelman D, Buka SL. Prenatal risk factors for autism: comprehensive meta-analysis. Br J Psychiatry. 2009;195(1):7-14.
• 9. Haldane JB, Smıth CA. A simple exact test for birth-order effect. Ann Eugen. 1948;14(2):117-24.
• 10. Turner T, Pihur V, Chakravarti A. Quantifying and modeling birth order effects in autism. PLoS One. 2011;6(10):e26418.