TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ BAĞLAMINDA TÜRKİYE’DE ÇOCUK GELİNLER

Yıl 2017, Sayı: ICOMEP 2017 ÖZEL SAYISI, 1 - 8, 31.12.2017

Elif Kıran

Öz

Biyolojik cinsiyet kavramı kadın ve erkek arasındaki biyolojik farklılıkları işaret ederken, toplumsal cinsiyet kavramı ise bu iki cins arasındaki toplumsal farklılıkları içerir. Kadın ve erkeğe toplumsal yapı tarafından biçilen rol ve konumlar üzerinde duran toplumsal cinsiyet tartışmaları, bireylerin kadın ya da erkek olmaları sebebiyle karşı karşıya kaldıkları farklı uygulamaları inceler. Zaman ve mekana göre farklılık gösteren bu uygulamaların gündelik yaşamda pek çok yansıması olduğu bilinmektedir. Dünya genelindeki toplumlarda hakim olan ataerkil yapının toplumsal yaşamdaki görünümlerinden biri de toplumsal cinsiyete dayalı ayrımcılık konusudur. Kadına yönelik şiddet başta olmak üzere, farklı tür ve boyutlarda cinsiyetçi uygulamaların varlığını yoğun bir şekilde sürdürdüğü bilinmektedir. Bu çalışmada, cinsiyetler arası ayrımcılık örneklerinden biri olan kız çocuklarının erken yaşta evlendirilmesi konusu incelenmektedir. Çalışma öncelikle toplumsal cinsiyet konusunu farklı yönleriyle analiz etmiş ve ardından toplumsal cinsiyetin bir yansıması olarak çocuk gelin sorununu ele almıştır. Çalışmayı ayrıntılandırırken çocuk yaşta evliliğin sebep ve sonuçlarına değinilmiş ve konuya dair istatistiki bilgilere yer verilmiştir. Kız çocuklarının erken yaşta evlendirilmesi sorununa dair genel bir çerçeve sunmayı amaçlayan bu çalışmanın sonuç bölümünde ise eğitim seviyesinin arttırılması, yoksullukla mücadele yöntemlerinin etkin bir şekilde uygulanması gibi sorunun çözümüne dair çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal Cinsiyet, Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Çocuk Gelinler

GENDER ROLES and CHILD MARRIAGE in TURKEY

Öz

Sex refers to the biological differences between man and woman whereas
gender refers to the social ones. Gender studies focus on the different roles
that are attained to man and woman by the society and on the different
approaches that they face in daily life just because of their sex. This issue,
which is known to have several reflections in social life, differs depending on
time and space. One of the well-known reflections of it is the gender
discrimination problems which tend to arise as a result of patriarchial
structure of most societies. Violence against woman is one example of these
discriminative behaviors and there exists many others, too. This piece of work
handles one of these issues of gender discrimination which is child marriages.
First of all, the issue of gender is analyzed from different perspectives and
then child marriages are put under the spotlight. In the body part of the
study, the reasons and results of child marriages both in Turkey and in the
world are depicted by the help of some statistical data. In the conclusion
part, some solution alternatives such as supporting the increase in education
rates and finding out effective ways of fighting with poverty are presented.

Anahtar Kelimeler

Gender, Gender Roles, Child Marriage

Kaynakça

• ASPB. (2015). Türkiye’de Evlilik Tercihleri. Erişim: 5.10.2017, http://ailetoplum.aile.gov.tr/data/54292ce0369dc32358ee2a46/t%C3%BCrkiyede%20evlilik%20tercihleri%20ara%C5%9Ft%C4%B1rmas%C4%B1%202015.pdf Bora, A. (2005). Kadınların sınıfı: ücretli ev emeği ve kadın öznelliğinin inşası. İstanbul: İletişim Yayınları. Butler, J. & Weed, E. (Ed.). (2011). The question of gender: John W. Scott’s critical feminism. Indiana: Indiana University Press. Connell, R. W. (1998). Toplumsal cinsiyet ve iktidar: toplum, kişi ve cinsel politika. (Çev. Cem Soydemir). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Çocuk Koruma Kanunu. (2005). T.C. Resmi Gazete, 25876, 15 Temmuz 2005. Erişim: 6.10.2017, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5395.pdf Dökmen, Z. (2004). Toplumsal cinsiyet. İstanbul: Sistem Yayıncılık. Fine, C. (2012). The real science behind sex differences: delusions of gender. UK: Icon Books. Giddens, A. (2008). Sosyoloji. İstanbul: Kırmızı Yayınları. Girls Not Brides. Erişim: 3.11.2017, https://www.girlsnotbrides.org/about-child-marriage/ HÜNEE. (2014). Türkiye nüfus ve sağlık araştırması 2013. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Erişim: 10.11.2017 Lefebvre, H. (2016). Modern dünyada gündelik hayat. (Çev. Işın Gürbüz). İstanbul: Metis Yayınları. Scott, J. W. (1986). “Gender: A Useful Category of Historical Analysis”. The American Historical Review. 91(5), 1053-1075. Erişim: 6.10.2017, http://www.jstor.org/stable/1864376 Slattery,M. (2010). Sosyolojide temel fikirler. (Haz.Ümit Tatlıcan-Gülhan Demiriz). İstanbul: Sentez Yayınları.
• TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu. (2010). Erken yaşta evlilikler hakkında komisyon raporu. Erişim:10/11/2017, www.tbmm.gov.tr/komisyon/kefe/docs/komisyon_rapor.pdf., Tılıç, H. R. & Çelik, K. (2016). An Overview of Turkey's Young Population. UNFPA. Erişim: 10.11.2017, https://turkey.unfpa.org/en/publications/overview-turkeys-young-population. TÜİK (2016). Erişim: 3.10.2017, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24645
• Türk Medeni Kanunu. (2001). T. C. Resmi Gazete, 24607, 8 Aralık 2001. Erişim: 5.11.2017, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4721.pdf
• UN (1959). Çocuk Hakları Bildirisi. Erişim: 15.12.2017, http://cocukhaklari.barobirlik.org.tr/dokuman/mevzuat_uamevzuat/birlesmismilletler.pdf
• UN (1924). Cenevre Çocuk Hakları Bildirgesi. Erişim: 15.11.2017, http://www.cocukhaklariizleme.org/wp-content/uploads/Genevre-Beyannamesi.jpg
• UNICEF (2004). Çocuk haklarına dair sözleşme. Erişim: 3.11.2017, https://www.unicef.org/turkey/pdf/_cr23.pdf
• WHO (2013). Child Marriages. Erişim: 15.11.2017, http://www.who.int/mediacentre/news/releases/2013/child_marriage_20130307/en/