OSMANLI DÖNEMİ ULAŞIMINDA RAYLI SİSTEMLER ÜZERİNE BİR İNCELEME:İSTANBUL TRAMVAY ÖRNEĞİ

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 14, 51 - 59, 30.07.2018

Büşra Karataşer , Salih Öztürk

Öz

19.yy Osmanlı Devleti
için yeniliklerin ortaya çıktığı çağ olarak tanımlanabilir. Tüm dünyada her
alanda başlayan yenilik hareketi Osmanlı devletinde de kendini göstermiştir.
Başlangıçta askeri ve idari alanlarda görülen yenilikler zamanla yerini
bayındırlık alanında göstermeye başlamıştır 19. yüzyıl’da Avrupa’da ulaştırma
alanındaki yenilikler Osmanlı imparatorluğunda da görülmüştür. Ulaşımdaki hızlı
gelişme Osmanlı İstanbul’unda şehir içi ulaşımda kendisini göstermiştir.Osmanlı
devletinde başlayan batılılaşma hareketi İstanbul’da şehirleşme de kendisini
göstermiştir.  İstanbul’daki yapılaşmanın
değişmesine neden olmuştur. Bu sebeple şehir içi ulaşımda daha önce kullanılan
araba ve omnibüsler İstanbul halkına büyük kolaylık sağlamıştı.  İstanbul halkı yaya olarak ulaşım sağlamaktan
kurtulmuştu. Ancak nüfusta meydana gelen artış  
ve araçların yol güzergahının 
düzgün olmaması sebebi ile 
ulaşımda aksamalar meydana geliyordu.Atlı tramvayla başlayan ulaşımda
yenilik hareketi kısa sürede İstanbul halkında yaygın kabul ve destek gördü..
Atlı tramvay yolarlın bozukluğu ve tramvayları çeken atların hızı düşmesi
sebebiyle kısa sürede gördüğü ilgi azalmıştı.

Anahtar Kelimeler

İstanbul, Tramvay, Ulaşım

Kaynakça

• Bozkurt, İbrahim Murat  İstanbul Kentiçi kara toplu ulaşım hizmetlerinin başlaması ve gelişimi : (1850-1900)2004; (Doktora).--Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı İktisat Tarihi Bilim Dalı Çolak , Melek, XX. Yüzyıl başlarında İstanbul’da Trafik ve Tramvay, The Journal Of Ottoman Studies XXII, İstanbul,2003. Çelik, Zeynep,  19. yüzyılda Osmanlı başkenti : Değişen İstanbul. çev. Selim Deringil ; yay. haz. Ayşen Anadol. -- İstanbul : Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1996.  Çavdar, Necati, ‘Birinci Dünya Harbi Sonunda İstanbul’da Kömür Kıtlığı ve Buna Bağlı Sıkıntılara Çözüm Arayışları’ Atatürk araştırma Merkezi Dergisi, Cilt 30, Sayı 289. Dilaver, Şerafettin, Dersaadet Tramvay Şirketi.201,Tez (Yüksek lisans).--Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı İktisat Tarihi Bilim Dalı Duysak, Cabir,”19. Yüzyılda Osmanlı Devleti Karayolları”, Osmanlı’da ulaşım : kara-deniz-demiryolu. / editörler Vahdettin Engin, Ahmet Uçar, Osman Doğan, İstanbul : Çamlıca, 2012 Engin, Vahdettin,İstanbul’un atlı ve elektrikli tramvayları,İstanbul : İstanbul Ticaret Odası, 2011. Engin, Vahdettin . Rumeli demiryolları, Vahdettin Engin, İstanbul : Eren Yayıncılık, 1993. Engin Vahdettin” İstanbul’da Şehiriçi Toplu Taşımacılığın Bir Unsuru Olarak Omnibüsler” Osmanlı’da ulaşım : kara-deniz-demiryolu. / editörler Vahdettin Engin, Ahmet Uçar, Osman Doğan, İstanbul : Çamlıca, 2012 Fındıkoğlu, Ziyaeddin Fahri,” İstanbul’da Şehiriçi İnsan Nakli Meselesi ve İstanbul’da Tramvay işçilerinin içtimai durumu”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi İçtimaiyat Enstitüsü,1949 Gülersoy ,Çelik  Tramvay İstanbul'da,İstanbul : İstanbul Kitaplığı, 1989. Günergun,Feza,’Osmanlı devletinde Buharlı Tramvay İşletme Teşebbüsleri’, Çağını yakalayan Osmanlı : Osmanlı Devleti'nde modern haberleşme ve ulaştırma teknikleri. / yay. haz. Ekmeleddin İhsanoğlu, Mustafa Kaçar, İstanbul : İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi ; Research Centre for Islamic History Art & Culture (IRCICA), 1995 Göçer, Kenan, Osmanlıda cumhuriyete Ulaşım ve Servet-i Fünun Dergisi Ulaşım bibliyoğrafyası” Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, Cilt X1, .SayıII, 2016. Halaçoğlu, Yusuf, “ Klasik dönemde Osmanlılarda Haberleşme ve Yol Sistemi”, Çağını yakalayan Osmanlı : Osmanlı Devleti'nde modern haberleşme ve ulaştırma teknikleri. yay. haz. Ekmeleddin İhsanoğlu, Mustafa Kaçar. -- İstanbul : İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi ; Research Centre for Islamic History Art & Culture (IRCICA), 1995 Kayserilioğlu, R. Sertaç , Dersaadet’ten İstanbul’a tramvay, İstanbul : İETT Genel Müdürlüğü, Cilt 1 1999. Kayserilioğlu, R. Sertaç , Dersaadet’ten İstanbul’a tramvay, İstanbul : İETT Genel Müdürlüğü, Cilt 2 1999. Mantran , Robert,İstanbul tarihi, 1917-1999 ; çev. Teoman Tunçdoğan. -- İstanbul : İletişim Yayınları, 2001. Temel ,Mehmet  İşgal yıllarında İstanbul’un sosyal durumu, Ankara : Kültür Bakanlığı, 1998. Tekdemir, Aziz, uluslararası Edirne’nin fethinin 650. yılı sempozyumu : 4-6 Mayıs 2011 bildiriler kitabı [Uluslararası Edirne’nin Fethinin 650. yılı Sempozyumu(2011 : Edirne)]. / editörler İbrahim Sezgin, Cengiz Fedakar, Hasan Demiroğlu. -- Edirne : Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 2012 Taşdemir, Mehmet, “ Klasik Devirde Osmanlı’da Kara Ulaşımı ve Yollar” Osmanlı’da ulaşım :kara-deniz-demiryolu. / editörler Vahdettin Engin, Ahmet Uçar, Osman Doğan. -- İstanbul : Çamlıca, 2012. Tekeli, İlhan,”Tanzimattan Cumhuriyete Kentsek Dönüşüm”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye ansiklopedisi, İstanbul : İletişim Yayınları, 1985. 4.c Ünal,Ertan, ‘Tramvayları Boşuna mı İdam Ettik ?’ Yıllar Boyu Tarih,Yıl:1 cilt 2 Sayı 2 Şubat 1979.