Yunan Başbakanı İoannis Metaksas’ın Ankara Ziyareti ve Akisleri (18-22 Ekim 1937)

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 23, 15 - 29, 30.06.2023

Özlem Yıldırım Kırış

https://doi.org/10.55589/bsbd.1287306

Öz

İonnis Metaksas, 1871’de Kefalonya’da doğdu. Metaksas, yirmi yaşında Atina Harbiye Mektebini teğmen rütbesiyle birincilikle tamamladı ve tahsilini geliştirmek üzere Almanya Harp Akademisine gitti. Balkan Savaşlarında görev alan Metaksas, 1915 senesinde Erkânı Harbiye Reisliğine getirildi. Venizelos’un iktidara gelmesinden sonra Venizelos ile anlaşamayan Metaksas, vazifesinden ayrıldı ve 1917 yılında siyaset hayatına atıldı. 1936 da kurulan Demircis Kabinesinde, Harbiye Nazırlığı görevinde bulundu daha sonra Başbakanlık görevine atandı. General Metaksas, 4 Ağustos 1936’da geniş yetkilere sahip olarak Hükümet Reisi oldu.
Bu çalışmada Yunanistan Başbakanı İoannis Metaksas’ın 18-22 Ekim 1937’de Türkiye’ye yaptığı ziyaret ve bu ziyaret kapsamında İstanbul ve Ankara’daki görüşme ve temasları değerlendirilmiştir. Metaksas’ın Ankara’da yapmış olduğu ikili müzakereler Türk-Yunan ilişkilerinin seyri ve Balkan Antantı birliği açısından büyük önem taşımıştır. Metaksas, Ankara ziyaretinde Mustafa Kemal Atatürk, Başbakan İsmet İnönü ve Başbakan Vekili Celal Bayar ile ikili görüşmeler yapmıştır. Ankara’da çeşitli yerleri ve kurumları ziyaret eden Metaksas, şehir halkı tarafından ilgi, coşku ve sevgiyle karşılanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, İoannis Metaksas, İsmet İnönü, Ankara, Yunanistan.

The Visit of Greek prime Minister İoannis Metaxas to Ankara and its Repercussions (October 18-22, 1937)

Öz

Ioannis Metaxas was born in Cephalonia in 1871. At the age of twenty, Metaxas graduated from the Athens Military Academy with the rank of lieutenant and proceeded to the German Military Academy to further his studies. Metaxas, who served in the Balkan Wars, was promoted to the position of Chief of the Military Staff in 1915. After Venizelos came to power, Metaxas, who could not reconcile with Venizelos, left his duties, and embarked on political life in 1917. He served as the Minister of War in the Demircis Cabinet formed in 1936 and was later appointed as the Prime Minister. On August 4, 1936, General Metaxas became the Head of Government with extensive authority.
The present study analyzed the visit of Greek Prime Minister Ioannis Metaxas to Türkiye on October 18-22, 1937, and his meetings and contacts in İstanbul and Ankara within the scope of this visit. Metaxas' negotiations in Ankara were of great significance for the course of Turkish-Greek relations and the unity of the Balkan Entente. Metaxas met with Mustafa Kemal Ataturk, Prime Minister Ismet Inonu, and Deputy Prime Minister Celal Bayar during his visit to Ankara. Metaxas visited various sites and institutions in Ankara and was welcomed with interest, enthusiasm, and love by the people of the city.

Anahtar Kelimeler

Turkey, Ioannis Metaxas, İsmet İnönü, Ankara, Greece.

Kaynakça

• Akşin, A. (1991). Atatürk’ün Dış Politika İlkeleri ve Diplomasisi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Ankarapalastaki Ziyafette, Müşterek İdeale Dayanan Dostluk, Altmış Milyonluk Bir Birlik, Türk-Elen Dostluğunun Parlak Bir Safhası, Ulus, 20 Ekim 1937.
• Aras, T. R. (2010). Atatürk’ün Dış Politikası. İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Atabay M. (2014). Türk Dış Politikası. İstanbul: Akademi Yayınları.
• Aziz Misafirimizin Ayrılışı Çok Samimi Tezahürata Vesile Oldu, Balkan Antantı Erkânıharbiye Reisleri Geliyorlar, Tan, 22 Ekim 1937.
• Barlas, D. (1999). Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç Sempozyuma Sunulan Tebliğler. 15-17 Ekim 1997.
• İsmail Soysal. (Yayıma Hazırlayan). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Başvekil Metaksas İ. İnönü, C. Bayar ve Dr. Aras’la Görüştü, Kurun, 21 Ekim 1937.
• Bilgin, Ş. Metaksas Memleketimizin Misafiridir, Yeni Asır, 19 Ekim 1937.
• Binark, İ., (1998). Türk-Yunan Münasebetlerinin Dünü ve Bugünü. Ankara: Türk Yurdu Yayınları.
• Büyük Türk Dostu ve Elen Hükümeti Başvekili Ankara’da, C. Bayar’ın Elen Gazetecilere Beyanatı, Haber, 20 Ekim 1937.
• Büyük Türk Dostu ve Elen Hükümeti Başvekili Ankara’da, Yunan Gazetecileri Şerefine Ziyafet, Haber, 20 Ekim 1937.
• Clogg, R. (2007). Modern Yunanistan Tarihi. Çev. Dilek Şendil, İstanbul: İletişim yayınları.
• Çeçen, Ş. R. Yunanistan’ın En Çalışkan Adamı: General Metaksas, Akşam, 18 Ekim 1937.
• Çelikkol, O., (2015). Dünden Bugüne Türk-Yunan İlişkileri ’ne Bir Bakış. İstanbul: Bilgesam Yayınları.
• Dost Başvekil Ankara’da, Yunanistan’dan Gelen Mübadillerin Başvekile Tazimatı, Kurun, 20 Ekim 1937.
• Dost Memleket Başvekili Aramızda, M. Metaxas Dün Akşam Geldi ve Ankara’ya Hareket Etti, Cumhuriyet, 19 Ekim 1937.
• Dost ve Müttefik Yunanistan Büyük Bir Evladını Kaybetti, Halkın Sesi, 30 Ocak 1941.
• Ekselans Metaksas’ın Cevabı, Büyük Öndere ve Yeni Türkiye’ye Hayranlık, Balkan Antantının Değeri, İki Milleti Birleştiren Bağlar, Ulus, 20 Ekim 1937.
• Ertan, T. F. & Demirtaş, B. (2022). Türkiye’yi Ziyaret Eden Yabancı Devlet Adamlarının Ankara Günleri (1923-1960). Ankara: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Fırat M. (2015). Yunanistan’la İlişkiler. İçinde: Baskın Oran (Ed.), Türk Dış Politikası, (s.325-355). İstanbul: İletişim Yayınları.
• G. Metaksas Dün Başvekil İsmet İnönü ile Görüştü, Cumhuriyet, 21 Ekim 1937.
• General Metaksas Ankara’da Büyük ve İçten Tezahürle Karşılandı, Yeni Asır, 20 Ekim 1937.
• General Metaksas Ankara’dan Dün Akşam Ayrıldı, Gaz Maskesi Fabrikasında, Harbiye Mektebinde, Kurun, 22 Ekim 1937.
• General Metaksas Bu Sabah Ankara’dan Şehrimize Geldi, Son Telgraf, 22 Ekim 1937.
• General Metaksas Kimdir, Neler Yapmıştır?, İkdam (Sabah Postası), 30 Ocak 1941.
• General Metaksas Türkiye Hakkında Dostluk Hislerini Anlatıyor, Ulus, 19 Ekim 1937.
• General Metaksas, Sayın Misafirimiz Ankara’da Hararet ve Heyecanla Karşılandı, Son Telgraf, 19 Ekim 1937.
• Gönlübol M., & Sar C. (2013). Atatürk ve Türkiye’nin Dış Politikası (1919-1938). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• Gönlübol M., & Sar C. (2014). Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1995), Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Gürel, Ş. S. (2018). Tarihsel Boyutları İçinde Türk-Yunan İlişkileri (1821- 1993). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Hatipoğlu, M. M. (1997). Yakın Tarihte Türkiye ve Yunanistan (1923-1954). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Hilali, A., General Metaksas’ın Hayatı ve Vücuda Getirdiği Büyük Eser, General Metaksas İş Başına Geçiyor, Akşam, 30 Ocak 1941.
• Kamel, A. (2014). Türk Dış Politikası. İstanbul: İnkılap Yayınları.
• Misafirimizin Ziyaretleri, Yunan Gazeteleri, Hararetli Dostluk Yazıları ile Dolu, Tan, 21 Ekim 1937.
• Nadi, Y., General Metaksas’ın Ankara’yı Ziyareti, Cumhuriyet, 21 Ekim 1937.
• Öztaş, S., & Kınalı, G. (2021). Atatürk Dönemi Balkan Politikası Bağlamında Türkiye-Yunanistan Ek Antlaşması. Balkan Araştırma Enstitüsü Dergisi, 10(2), 557-599.
• Rasim, Ş.,” Yunan Başvekili ve Hariciye Nazırı General Metaksas”, Yedigün, 29 Temmuz 1936, 7(177).
• Sandıklı, A., (2014). Atatürk’ün Dış Politika Stratejisi: Hedefler ve Prensipler. İstanbul: Bigesam Yayınları.
• Saray, M. (2010). Türkiye ve Yakın Komşuları. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Sayın Misafirimiz General Metaksas Dün Ankara’dan Ayrıldılar, Türk Dili, 22 Ekim 1937.
• Şimşir, B. N. (2017). İlk Dönem Türk Diplomasisi Üzerine İncelemeler (1878- 1946). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Tağmat, Ç. D. (2015). Yunan Başvekili İonnis Metaksas’ın Anılarında Türkiye Cumhuriyeti ve Mustafa Kemal Atatürk, Eğe ve Balkan Araştırmaları Dergisi, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, 1(2), 147-164.
• Tosun, R. (2002). Türk-Yunan İlişkileri ve Nüfus Mübadelesi. Ankara: Berikan Yayınları.
• Yalçın D., & Akbıyık, Y. (2004). Türkiye Cumhuriyeti Tarihi II, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Yunanistan ‘Balkan Antantına Sadıktır ve Sadık Kalacaktır!’, Başvekil General Metaksasın Harici ve Dâhili İşler Hakkındaki Sözleri, Serveti Fünun ‘Uyanış’ Dergisi, 8 Ekim 1936.
• Nazif, N., Misafir’in Haber’e Verdiği Beyanat, Haber, 19 Ekim 1937.
• (BCA), 502.23265/101.891.1/2. (11.08.1937).
• (BCA), 30.18.1.2/79.83.10/1, (02.10.1937)
• Yunan Başvekili Yarın İstanbul’a Geliyor, Akşam, 17 Ekim 1937.
• Yunan Başvekili Yarın İstanbul’a Geliyor, Akşam, 17 Ekim 1937.
• Atay, F. R., Misafirimiz, Ulus, 19 Ekim 1937.
• G. Metaksas Bugün Geliyor, Rıhtımda Karşılama, Ulus, 19 Ekim 1937.
• General Metaksas’ın Hayatı, Ulus, 19 Ekim 1937.
• Muhterem Misafirimiz Geldi, Tan, 19 Ekim 1937.
• Yunan Amiralinin Beyanatı, Son Posta, 19 Ekim 1937.
• Yunan Donanma Komutanının Beyanatı, Kurun, 19 Ekim 1937.
• Aziz Misafirimiz Ankara’da, Tan, 20 Ekim 1937.
• B. Celal Bayar’ın Elen Gazetecilere Beyanatı, Ulus, 20 Ekim 1937.
• Dost Başvekil Atatürk Yanında, Haber, 20 Ekim 1937.
• General Metaksas Ankara’ya Vardı, Anadolu, 20 Ekim 1937.
• Gündüz, Ş. Metaksas ve Celal Bayar, Haber, 20 Ekim 1937.
• Uluğ, N. Metaksas Rejimi, Ulus, 20 Ekim 1937.
• Başvekil Metaksas, Kurun, 21 Ekim 1937.
• Ünal, K. Uğurlarken, Ulus, 22 Ekim 1937.
• G. Metaksas Yurdumuzdan Ayrıldı, Ulus, 23 Ekim 1937.
• Türkiye’de Teessür, Cumhuriyet, 30 Ocak 1941.
• Us, A. Metaksas’ın Ölümü, Vakit, 30 Ocak 1941.
• Benice, E. İ. Metakas’ın Ölümü Karşısında, Son Telgraf, 30 Ocak 1914.
• Dost Memleketin Kıymetli Başvekili Hoş Geldiniz, Akşam, 18 Ekim 1937.
• Metaksas’ın Ankara’daki Bugünkü Ziyareti, Son Telgraf, 20 Ekim 1937.
• Ölen Büyük Türk Dostu General Metaksas Kimdir?, Haber, 30 Ocak 1941.
• Muhterem Misafirimiz, “Atinaika Nea Diyor Ki”, Akşam, 21 Ekim 1937.
• Celal Bayar G. Metaksasla Uzun Müddet Görüştü, Son Posta, 21 Ekim 1937.