Üniversite Öğrencilerinde Teknoloji Bağımlılığı: COVID-19 Pandemisi Süreci Üzerinden Bir İnceleme

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 2, 50 - 70, 25.09.2023

Bahadır Dinç , Meryem Gül , Cihangir Karakaya , Kasım Karataş

Öz

Bu çalışma, COVID-19 pandemisi sürecinde üniversite öğrencilerinin teknoloji bağımlılık düzeylerinin ve bağımlılık geliştirmelerine neden olabilecek faktörlerin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Pandemi ile üniversite eğitiminde yüz yüze eğitimden çevrim içi eğitim modeline geçilmesi ile öğrencilerin teknoloji kullanım pratikleri değişmiştir. Nicel desende gerçekleştirilen araştırma kapsamında iki farklı üniversiteden 394 üniversite öğrencisinden veri toplanmıştır. Elde edilen bulgular üniversite öğrencilerinin; cinsiyet, yaş, bilgisayara sahip olma durumu, üye olunan sosyal ağ platformu sayısı gibi etmenlerin teknoloji bağımlıklarını anlamlı düzeyde etkilediğini göstermiştir. Çalışmada, COVID-19 pandemisi sürecinde bilgisayar, sosyal ağ platformu, anlık mesajlaşma uygulaması, dijital medya platformu, çevrim içi alışveriş sitesi kullanım ve çevrim içi oyun oynama süreleri artan üniversite öğrencilerinin teknoloji bağımlılığı düzeylerinin arttığı tespit edilmiştir. Ayrıca COVID-19 pandemisi döneminde teknoloji bağımlılığı açısından kendini riskli bir kullanıcı olarak gören ve teknoloji kullanımından dolayı fiziksel sağlığı ve sosyal yaşamı olumsuz etkilenen üniversite öğrencilerinin teknoloji bağımlılığı düzeylerinin arttığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, Pandemi, Teknoloji Bağımlılığı, Üniversite Öğrencileri

Technology Addictıon In University Students: A Research Of The COVID-19 Pandemic Process

Öz

This study was carried out to determine the technology addiction levels of university students and the factors that may cause them to develop addiction during the COVID-19 pandemic. During the COVID-19 pandemic, students' technology usage practices have changed with the transition from face-to-face education to an online education model in university education. Within the scope of the research, a quantitative study was carried out with the participation of 394 university students from two different universities. The findings obtained from university students; It has been shown those factors such as gender, age, computer ownership, and the number of social networking platforms that are subscribed to affect technology addictions significantly. In the study, it was determined that the technology addiction levels of university students increased during the COVID-19 pandemic process, as their use of computers, social networking platforms, instant messaging applications, digital media platforms, online shopping sites and online gaming increased. In addition, it has been determined that the technology addiction scores of university students who see themselves as a risky user in terms of technology addiction and whose physical health and social life are adversely affected due to technology use during the pandemic period have increased.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, Pandemic, Technology Addiction, University Students

Kaynakça

• Açık, B., Koç, T. & Uslu, O. (2021). Teknoloji Kullanım Alışkanlıkları Açısından Covid 19'un Teknoloji Bağımlılığına Etkisi. Yorum-Yönetim-Yöntem Uluslararası Yönetim-Ekonomi ve Felsefe Dergisi, 9 (2), 113-124.https://doi.org/10.32705/yorumyonetim.996721
• Akalın, A. (2022). Relationship between Social Media Addiction and Healthy Lifestyle Behaviors of Nursing Students. Bağımlılık Dergisi, 23 (2), 162-169. https://doi.org/10.51982/bagimli.989576
• Aktan, E. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Medya Bağımlılık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Erciyes İletişim Dergisi, 5 (4), 405-421. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.379886
• Aktaş, B. & Daştan, N. B. (2021). Covid-19 Pandemisinde Üniversite Öğrencilerindeki Oyun Bağımlılığı Düzeyleri ve Pandeminin Dijital Oyun Oynama Durumlarına Etkisi. Bağımlılık Dergisi, 22 (2), 129-138. https://doi.org/10.51982/bagimli.827756
• Al-Kumaim, N. H., Alhazmi, A. K., Mohammed, F., Gazem, N. A., Shabbir, M. S. & Fazea, Y. (2021). Exploring the Impact of the COVID-19 Pandemic on University Students’ Learning Life: An Integrated Conceptual Motivational Model for Sustainable and Healthy Online Learning. Sustainability, 13(5), 2546-2565. https://doi.org/10.3390/su13052546
• Aydın, F. (2017). Teknoloji Bağımlılığının Sınıf Ortamında Yarattığı Sorunlara İlişkin Öğrenci Görüşleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Azenal, N. A. & Zaw, C. C. (2021). Association between Social Media Addiction and Mental Health Among International Islamic University Malaysia (IIUM) Undergraduate Nursing. International Journal of Care Scholars, 4(1), 32-39. https://doi.org/10.31436/ijcs.v4iSupp1.216
• Babaarslan, D. (2021). İnternet Bağımlılığı ve Covid19 Pandemi Süreci Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Klinik Psikoloji Anabilim Dalı.
• Balcı, Ş. & Baloğlu, E. (2018). Sosyal Medya Bağımlılığı ile Depresyon Arasındaki İlişki: “Üniversite Gençliği Üzerine Bir Saha Araştırması”. İletişim, 29, 209-233. https://doi.org/10.16878/gsuilet.500860
• Balcı, Ş. & Gülnar, B. (2009). Üniversite Öğrencileri Arasında İnternet Bağımlılığı ve İnternet Bağımlılarının Profili. Selçuk İletişim Dergisi, 6 (1), 5-22.
• Baltacı, Ö., Akbulut, Ö. F. & Zafer, R. (2020). COVID-19 Pandemisinde Problemli İnternet Kullanımı: Bir Nitel Araştırma. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1 (3), 126-140.
• Bozkurt, İ. & Bozkurt, Ö. (2022). COVID-19 Kısıtlamaları Sürecinde Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığı ve Temel Psikolojik İhtiyaçlar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Bağımlılık Dergisi, 23 (2), 181-190. https://doi.org/10.51982/bagimli.987234
• Bozkurt, H.,Şahin, S. & Zoroğlu, S. (2016). İnternet Bağımlılığı: Güncel Bir Gözden Geçirme. Journal Of Contemporary Medicine, 235-247. https://doi.org/10.16899/ctd.66303
• Caplan, S. E. (2002). Problematic Internet Use And Psychosocial Well-Being: Development of a Theory-Based Cognitive Behavioral Measurement Instrument. Computers in Human Behavior, 18, 553–575. https://doi.org/10.1016/S0747-5632(02)00004-3
• Cengizhan, C. (2005). Öğrencilerin Bilgisayar ve İnternet Kullanımına Yeni Bir Boyut: İnternet Bağımlılığı. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 83-98.
• Çiçek, B., Şahin, H. & Erkal, S. (2021). Covid-19 Salgın Döneminde Üniversite Öğrencilerinin Akıllı Telefon Bağımlılığının İncelenmesi. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 0 (9), 52-74. https://doi.org/10.52528/genclikarastirmalari.7718904
• Dikmen, M. & Tuncer, M. (2018). İnternet Bağımlılığının Aile İlişkilerine Etkisi. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 5 (1), 34-52.
• Durmaz, A. & Ertaş, E. (2021). Covid-19 Pandemisi Sürecinde Ebelik Öğrencilerinin İnternet Bağımlılık Düzeylerinin İnternet Kullanım Alışkanlıkları ile İlişkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5 (3), 561-574. https://doi.org/10.46237/amusbfd.940906
• Fernandes, B., Biswas, U. N., Tan-Mansukhani, R., Vallejo, A. & Essau, C. A. (2020). The Impact of COVID-19 Lockdown on Internet Use and Escapism in Adolescents. Revista de Psicología Clínica con Niños y Adolescentes, 7(3), 59-65. https://doi.org/10.21134/rpcna.2020.mon.2056
• Gioia, F., Fioravanti, G., Casale, S., & Boursier, V. (2021). The Effects of the Fear of Missing Out on People's Social Networking Sites Use During the COVID-19 Pandemic: The Mediating Role of Online Relational Closeness and Individuals' Online Communication Attitude. Frontiers in Psychiatry, 12. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2021.620442
• Gomez-Galan, J., Martinez-Lopez, J. A.,Lazaro-Perez, C. & Sanchez-Serrano, J. L. (2020). Social Networks Consumption and Addiction in College Students During the COVID-19 Pandemic: Educational Approach to Responsible Use. Sustainability. 12(8). https://doi.org/10.3390/su12187737
• Göker, M. E. & Turan, Ş. (2020). Covid-19 Pandemisi Sürecinde Problemli Teknoloji Kullanımı. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 5 (Covid-19 Özel Sayısı), 108-114. https://doi.org/10.35232/estudamhsd.767526
• Güleryüz, S., Esentaş, M.,Yıldız, K. & Güzel, P. (2020). Sosyal İzolasyon Sürecindeki Bireylerin Serbest Zaman Değerlendirme Biçimleri: Sosyal Medya Kullanım Amaçları ile Sosyal Medya Bağımlılığı İlişkisinin İncelenmesi. FOCUSS Spor Yönetimi Araştırmaları Dergisi, 31-45.
• Günüç, S. & Kayri, M. (2010). Türkiye’de İnternet Bağımlılık Profili ve İnternet Bağımlılık Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik-Güvenirlik Çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 220-232.
• Hosen, I., Mamun, F. A. & Mamun, M. A. (2021). The role of sociodemographics, behavioral fac. Wiley Health Science Reports, 4(4), 1-10. https://doi.org/10.1002/hsr2.398
• Johnson, N. F. & Keane, H. (2017). Internet Addiction? Temporality and Life Online in the Networked Society. Time&Society, 26 (3), 267-285. https://doi.org/10.1177/0961463X15577279
• Karaca, F. (2017). Üniversite Öğrencilerinin İnternet Bağımlılığı ile Akıllı Telefon Kullanma Alışkanlıkları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 581-597. https://doi.org/10.21764/maeuefd.334953
• Karakaya, E. N. (2021). Covid-19 Sürecinde Eğitimine Evde Devam Eden Ortaöğretim Öğrencilerinin Teknoloji Bağımlılığı Düzeylerinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karabük Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Sosyal Hizmet Anabilim Dalı.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. Koçak, M. & Traş, Z. (2021). Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığı ile Sosyal Ortamlarda Gelişmeleri Kaçırma Korkusu ve Yaşamın Anlamı Arasındaki Yordayıcı İlişkiler. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (3), 1618-1631. https://doi.org/10.33206/mjss.893201
• Kolhar, M., Kazi, R. N. & Alameen, A. (2021). Effect of Social Media Use on Learning, Social Interactions, and Sleep Duration Among University Students. Saudi Journal of Biological Sciences, 28(4), 2216-2222. https://doi.org/10.1016/j.sjbs.2021.01.010
• Körpe, G. & Küçük, L. (2021). Covid-19 Döneminde Hemşirelik Öğrencilerinde Teknoloji Bağımlılığı. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 15, 581-592. https://doi.org/10.38079/igusabder.981591
• Lee, E. B. (2015). Too Much Information: Heavy Smartphone and Facebook Utilization by African American Young Adults. Journal of Black Studies, 46 (1), 44-61. http://www.jstor.org/stable/24572928
• Montag, C. & Elhai, J. (2020). Discussing digital technology overuse in children and adolescents during the COVID-19 pandemic and beyond: On the importance of considering Affective Neuroscience Theory. Addictive Behaviors Reports (12). https://doi.org/10.1016/j.abrep.2020.100313
• Naaj, M. A. & Nachouki, M. (2021). Distance Education during the COVID-19 Pandemic: The Impact of Online Gaming Addiction on University Students’ Performance. International Journal of Advanced Computer Science and Applications, 12(9), 365-372. https://doi.org/10.14569/IJACSA.2021.0120941
• Niculović, M., Živković, D., Manasijević & Štrbac, N. (2012). Monitoring the effect of Internet use on student’s behavior case study: Technical Faculty Bor, University of Belgrade. Educational Technology Research and Development, 60 (3), 547-559. https://doi.org/10.1007/s11423-012-9238-5
• Omoyemiju, M. A. & Popoola, B. I. (2020). Prevalence of Internet Addiction Among Students of Obafemi Awolowo University, Ile-Ife, Nigeria. British Journal of Guidance & Counselling, 1-11. https://doi.org/10.1080/03069885.2020.1729339
• Öz, S., Gürsoy, F., & Eraslan, A. N. (2022). An Investigation of Smartphone Addiction Among Adolescents Presenting to a Child and Adolescent Psychiatry Clinic. Online Journal of Technology Addiction & Cyberbullying, 9(1), 43-71.
• Özçelik, S. & Kayihan, K. S. (2022). Compressing Urban Living in the Dwelling: Pandemic Living Praxis. Open House International. https://doi.org/10.1108/OHI-06-2021-0115
• Öztekin, A., Kavan, N., Dündar, M. & Meriç, İ. (2021). Üniversite Öğrencilerinin Koronavirüs Salgını Sürecindeki Dijital Oyun Bağımlılıklarının İncelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar, 109-119. https://doi.org/10.31455/asya.990464
• Özüdoğru, A., Baltacı, Ö., Dalakçı, M. S. & Akbulut, F. (2021). COVID-19 Pandemisinde Bireylerin Ağrı, Fiziksel Aktivite ve Problemli İnternet Kullanımı Düzeyleri Arasındaki İlişkiler. Bağımlılık Dergisi, 22 (4), 421-431. https://doi.org/10.51982/bagimli.935758
• Potas, N., Açıkalın, Ş. N., Erçetin, Ş. Ş., Koçtürk, N., Neyişçi, N., Çevik, M. S., & Görgülü, D. (2022). Technology addiction of adolescents in the COVID-19 era: Mediating effect of attitude on awareness and behavior. Current Psychology, 41, 1687-1703. https://doi.org/10.1007/s12144-021-01470-8
• Rudkovska, A.,Sui, W. & Irwin, J. D. (2020). Assessing The Prevalence And Severity Of Smartphone Addiction İn Postsecondary Students: A Brief Report. Journal of American College Health, 1-5. https://doi.org/10.1080/07448481.2020.1800712
• Saadeh, H., Fayez, R. Q., Refaei, A. A., Shewaikani, N., Khawaldah, H., Abu-Shanab, S., et al. (2021). Smartphone Use Among University Students During COVID-19 Quarantine: An Ethical Trigger. Frontiers in Public Health, 1-11. https://doi.org/10.3389/fpubh.2021.600134
• Sara, S. S., Rahman, A., Islam, A. & Talukder, A. (2022). Association And Impact Of Several Risk Factors Of Internet Addiction During Covid-19 Pandemic Among University Students In The Southern Part Of Bangladesh. Khulna University Studies Special Issue, 432-442. https://doi.org/10.53808/kus.2022.ıcstem4ır.0078-se
• Shehata, W. M. & Abdeldaim, D. E. (2021). Internet Addiction Among Medical and Non-Medical Students During COVID-19 Pandemic, Tanta University, Egypt. Environmental Science and Pollution Research, 28(42), 59945–59952. https://doi.org/10.1007/s11356-021-14961-9
• Sui, W., Sui, A., Munn, J. & Irwin, J. D. (2022). Comparing the Prevalence of Nomophobia and Smart Phone Addiction Among University Students Pre-COVID-19 and During COVID-19. Journal of American College Health, 1-4. https://doi.org/10.1080/07448481.2022.2087473
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2020). Hane Halkı Bilişim Teknolojileri Araştırması. Ankara.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2022). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması, 2022. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı. (2020). Sosyal Medya Kullanım Kılavuzu. Ankara: T. C. İletişim Başkanlığı.
• UN. (2022). World Population Prospects 2022. New York: United Nations.
• Vejmelka, L. & Matkovic, R. (2021). Online Interactions and Problematic Internet Use of Croatian Students during the COVID-19 Pandemic. İnformation (Switzerland), 12, 1-19. https://doi.org/10.3390/info12100399
• We Are Social. (2020). Global Digital Yearbook. New York: Digital 2020.
• We are Social. (2022). Digital 2022 Global Overview Report. London: We are Social.
• Yazıcıoğlu, Y. & Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yılmazsoy, B. & Kahraman, M. (2017). Uzaktan Eğitim Öğrencilerinin İnternet Bağımlılık Düzeylerinin İncelenmesi. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 3 (4), 9-29.
• Yüksel, M. & Yılmaz, E. (2016). Lise Öğrencilerinin İnternet Bağımlılık Düzeyleri İle Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişkinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Elementary Education Online, 1031-1042. https://doi.org/10.17051/io.2016.49379