The First Cadaver Procurement and Dissection Studies in Türkiye and Their Reflections on Today

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 50 - 54, 15.01.2024

Ozan Turamanlar

https://doi.org/10.19127/bshealthscience.1380512

Öz

One of the most basic features in anatomy teaching is the shapes, sizes and neighborhood relationships of tissues and organs. The most important educational tool that meets these features is cadavers. Providing cadavers and dissection training has been a problem in many countries, especially in the first periods. The most important reasons for this were religious understanding and social prejudices. Although the first dissection practices on humans began in Europe in the 14th century, the impact of scientific advances in Europe only began to be felt in the Ottoman lands in the 17th century. The reason why 1841 was an important year for cadaver dissection in our country is that, as a result of the insistence of dean Bernard and anatomist Spitzer and the efforts of Hekimbaşı İsmail Efendi, cadaver dissection was first carried out by Spitzer at Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane, with the decree of Sultan Abdülmecid. Since the beginning of the 19th century, cadaver procurement and dissection efforts have had to face different problems in different time periods. With the rapidly increasing number of medical faculties and medical students in the last thirty years, the number of students per cadaver has increased dramatically. It is obvious that this situation may reduce the quality of medical education and affect good medical practice after graduation. It should not be forgotten that "Cadaver is a medical student's first patient and most effective teacher”.

Anahtar Kelimeler

Anatomy, Cadaver, Dissection, History of medicine

Türkiye'de İlk Kadavra Temini ve Disseksiyon Çalışmaları ile Günümüze Yansımaları

Öz

Anatomi eğitiminin en temel özelliklerden biri, doku ve organların şekilleri, boyutları ve birbirleriyle olan komşuluk ilişkileridir. Bu özellikleri karşılayan en önemli eğitim aracı da kadavralardır. Kadavra temini ve disseksiyon eğitimi, özellikle ilk yapılan dönemlerde ve birçok ülkede sorun olmuştur. Bunun en önemli sebepleri dini anlayış ve toplumsal önyargılar olmuştur. Avrupa’da insan üzerinde ilk disseksiyon uygulamaları 14. yüzyılda başlamış olmasına ragmen Avrupa’daki bilimsel ilerlemelerin etkisi, ancak 17. yüzyıla gelindiğinde Osmanlı topraklarında hissedilmeye başlanmıştır. 1841 yılı ülkemizde kadavra disseksiyonu için önemli bir yıl olmasının nedeni dekan Dr. Bernard ve anatomist Dr. Spitzer’in ısrarları, Hekimbaşı İsmail Efendi’nin çabaları sonucunda Sultan Abdülmecid’in fermanı ile kadavra disseksiyonu ilk olarak Dr. Spitzer tarafından Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane’de gerçekleştirilmesidir. 19. yüzyılın başından bu yana kadavra temini ve disseksiyon çabaları, farklı zaman dilimlerinde farklı sorunlarla yüzleşmek zorunda kalmıştır. Son otuz yılda hızla artan tıp fakültesi ve tıp öğrenci sayıları ile kadavra başına düşen öğrenci sayısı dramatik şekilde bir artış göstermiştir. Bu durum, tıp eğitim kalitesini düşürebileceği ve mezuniyet sonrasında iyi hekimlik uygulamalarını etkileyebileceği aşikardır. Unutulmamalıdır ki “Kadavra bir tıp öğrencisinin ilk hastası ve en etkili hocasıdır”.

Anahtar Kelimeler

Anatomi, Kadavra, Disseksiyon, Tıp tarihi

Kaynakça

• Akıncı S. 1972. Türkiye’de ve dünyada teşrih. Hayat Tarih Mecm, 4: 65-66.
• Atlı, HH. 2021. Klasik Osmanlı tıbbının XVII. yüzyıl temsilcisi: Hekimbaşı Emir Çelebi’nin hayatı ve eserleri. Kırıkkale Üniv Sosyal Bilim Derg, 11(1): 97-111.
• Çelik Y. 2008. XIX. Yüzyılda Osmanlı'da anatomi eğitimi ve kadavra temininde yaşanan sorunlar. Tarih Derg, 48: 47-63.
• Elçioğlu Ö. 1990. Osmanlı imparatorluğu'nda anatomi öğretimi. Dirim, 56: 179-184.
• Kahya E. 2011. Teşrîh. TDV İslâm Ansiklopedisi, 40: 573-575.
• Kâhya, E. 1979. Bizde disseksiyon ne zaman ve nasıl başladı? Belleten, 172: 739-759.
• Kazancıgil A. 1991. XIX. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğunda anatomi. Özel Yayınlar, İstanbul, Türkiye, ss: 102.
• Maskar U. 1976. İslam'da ve Osmanlılarda otopsi sorunu uzerine bir etüd. İstanbul Üniv Tıp Fak Mecm, 39: 286–301.
• Mesut R, Taşkınalp O. 2021. Anatomi tarihçesi. Editörler Ertin H, Salduz A, Salduz ZİY. Tıp dallarındaki gelişmelerin tarihi. Betim, İstanbul, Türkiye, ss: 812.
• Odabaşı O. 2023. Türkiye tıp fakülteleri 2023. STED/Sürekli Tıp Eğitimi Derg, 32: 1.
• Öztürk H, Elçioğlu Ö. 2012. Osmanlı Devleti’nde anatomi çalışmaları üzerinde bir değerlendirme. Turkiye Klin J Med Ethics, 20(3): 170-178.
• Sağlam T. 1991. Nasıl okudum. Nehir Yayınları, İstanbul, Türkiye, ss: 156.
• Sarı N, Altıntaş A, Başağaoğlu İ, Özaydın Z, Doğan H, Ülman YI, Dinç G, Hot İ. 2007. Tıp tarihi ve tıp etiği ders kitabı. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayınları, İstanbul, Türkiye, ss: 281.
• Stambolski KT, Mevsim H. 2018. İmparatorluğun zor yılları: bir Osmanlı hekiminin anılarıyla, 1858-1878. Kitap Yayınevi, İstanbul, Türkiye: ss: 404.
• Şehirli, Ü.S. 2001. Disseksiyon ve anatomi eğitiminde etik. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, ss: 72.
• Şehsüvaroğlu BN. 1952. Bizde anatomi öğretimine dair. İstanbul Üniv Tıp Fak Mecm, 15 (1):402-404.
• Şeker M, Şendemir E, Malas MA, Uysal İ, Denk CC, Şehirli SÜ, Sarıkcıoğlu L. 2013. Türkiye'de kadavra sorunu ve çözüm önerileri. Türk Anatomi ve Klinik Anatomi Derneği, İstanbul, Türkiye, ss: 34.
• Topuzlu C. 2022. İstibdat, Meşrutiyet, Cumhuriyet devirlerinde 80 yıllık hâtıralarım. Halk Kitabevi, İstanbul, Türkiye, ss: 304.
• Turamanlar O, Özen OA, Akçer S, Toktaş M. 2012. Modern anatominin kurucularından Hasan Mazhar Paşa. Kocatepe Tıp Derg, 13: 123-128.
• Turamanlar O, Uluçam E. 2016. Türkiye’de ilk tahnit yönteminin uygulayıcısı: Nurettin Ali Berkol. Lokman Hekim Derg, 6(2):94-99.
• Yıldırım N. 2019. Tıphâne-i Âmire ve Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane’den İstanbul Tıp Fakültesi’ne. Betim Kitaplığı, İstanbul, Türkiye, ss: 344.