Examining the Turkish Coursebooks and Students’ Workbooks in Terms of the Presence and Teaching of Idioms

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 63 - 90, 31.12.2019

Tuncay Türkben

Öz

The ability
of a person to establish sound relationships with other people and to establish
successful communication depends on the ability to use the language
effectively. The way to use the language effectively is to have a rich
vocabulary. Idioms are one of the important vocabulary elements used in both
oral and written expression in daily life. Idioms are very important in terms
of reflecting the culture, history and common language taste of a society.
Turkish is a very rich language in terms of idioms. The multitude of idioms gives
Turkish a distinct beauty and expression power. Idioms are so embedded in both
our writing and speaking that we cannot express our feelings and thoughts in an
effective and short way without them.

The idioms
which show the expression power of Turkish and which are thought to be the
cross-section of the culture of the society should be transferred to the
students with appropriate methods and techniques in the teaching of the mother
tongue. One aim of teaching Turkish is to enable the students to learn the
words in our language with their meanings, correct spelling and pronunciation,
and to enrich their vocabulary. In this study in which Turkish course and
student workbooks are examined in terms of idiom existence and teaching, the
findings will be discussed and discussed in the light of the literature.

It is
possible for a person to express his/her feelings and thoughts in full by
having a rich vocabulary. From this point of view, it is necessary for the
children/students to meet publications containing and reflecting the vocabulary
items, the wealth and the expression power of our mother tongue as of their
youth. It is important that the texts to be selected for textbooks reflect the
vocabulary of our mother tongue in education and training. The aim of this
study is to examine primary school 5th, 6th, 7th and 8th Grade Turkish
textbooks in terms of presence, frequency and teaching of idioms. The study was
based on Document Analysis of the Qualitative Data Collection Methods. The
universe of the study consisted of the books accepted as the coursebooks for
the 5th, 6th, 7th and 8th grades of the primary schools in 2017-2018 by the
Ministry of Education, Board of Education; and the sampling of the study
consisted of the Turkish textbooks used in teaching in Ankara and prepared and
published by the MEB and EZDE publishing houses. The universe of the study was
limited to written documents. While reading texts were included in the scope of
the study, the listening and free reading texts were excluded. The texts in the
textbooks were examined in terms of the presence of idioms; and the frequencies
of the idioms were determined according to the text types and themes. The data
collected in this study were classified using frequency calculations in terms
of the aims of the study. In addition, the methods and techniques used in the
teaching of idioms were examined. The findings from the books were presented in
tables and figures; and the findings were interpreted. Based on the findings
obtained in the study, it may not be said that the texts of the Turkish
textbooks are rich in terms of the existence of idioms. Similarly, we saw that
there was not much use of methods and techniques in the teaching of idioms. At
the end of the study, sample activities related to teaching idioms were
included. It is considered important to select rich texts in terms of
vocabulary based on the principle of “child relativeness” in the selection of
textbooks. The creation of context-based activities in the teaching of idioms,
active learning, making use of collaborative methods and techniques, and the
inclusion of creative drama applications will make learning more permanent and
enjoyable.

Following
the study, the following suggestions can be presented to Turkish textbook
authors and teachers. When selecting texts in Turkish textbooks, rich texts
should be selected (considering the age and level of the child). In the
teaching of idiom, attention should be paid to the use of active learning
(brainstorming, concept network, mental mapping, mutual teaching, educational
games, etc.) and cooperative methods and techniques and to increase the number.
Context-based activity studies should be given importance in idiom teaching. In
the teaching of words and words of unknown meaning, the student should not be
directed directly to the dictionary; If the meaning cannot be made with the
support of the teacher, the dictionary should be used. Students enjoy playing
games. In idiom teaching, idiom teaching can be realized with animations and
creative drama studies. Visual materials such as caricatures can be used in the
teaching of idioms. Activities can also be prepared based on the stories of
idioms. In the listening texts, the student can complete the sentences left
unfinished from the student with appropriate idioms. Students' expression
skills can be improved by using the expressions in their oral and written
expressions.

Anahtar Kelimeler

Turkish education; Turkish course boks; presence of vocabulary; presence of idioms; teaching idioms., teaching idioms

Türkçe Ders ve Öğrenci Çalışma Kitaplarının Deyim Varlığı ve Öğretimi Açısından İncelenmesi

Öz

İnsanın duygu ve düşüncelerini tam olarak ifade etmesi zengin bir söz varlığına sahip olmasıyla mümkündür. Bu açıdan çocukların / öğrencilerin küçük yaştan itibaren ana dilimizin zenginliklerini, anlatım gücünü yansıtan söz varlığı öğelerini içeren yayınlarla buluşturulması gerekmektedir. Eğitim öğretim hayatında da ders kitaplarına seçilecek metinlerin anadilimizin söz varlığını yansıtması önem taşımaktadır. Bu araştırmanın amacı, ilköğretim 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarını deyim varlığı, sıklığı ve öğretimi yönüyle incelemektir.  Araştırma, nitel veri toplama yöntemlerinden doküman analizine dayalı olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu tarafından 2017–2018 yılında ilköğretim okulları 5, 6, 7 ve 8. sınıfları için ders kitabı olarak kabul edilen kitaplar, örneklemini ise Ankara ilinde okutulmakta olan ve “MEB ve EZDE” yayınevlerince hazırlanan Türkçe ders kitaplarında bulunan metinler oluşturmaktadır. Araştırmanın evreni yazılı belgelerle sınırlandırılmıştır. Okuma metinleri çalışmanın kapsamına alınırken dinleme ve serbest okuma metinleri kapsam dışı bırakılmıştır.  Ders kitaplarında bulunan metinler deyim varlığı açısından incelenmiş; deyimlerin, metin türleri ve temalara göre sıklıkları belirlenmiştir. Bu çalışmada toplanan veriler, çalışmanın amacı doğrultusunda frekans hesaplamaları kullanılarak sınıflandırılmıştır. Ayrıca deyim öğretiminde kullanılan yöntem ve teknikler de ele alınıp incelenmiştir. Kitaplardan elde edilen bulgular tablolar ve şekillerle sunulmuş ve bulgular yorumlanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulardan hareketle Türkçe ders kitabı metinlerinin deyim varlığı açısından zengin olduğu söylenemez. Aynı şekilde deyim öğretiminde de fazla bir yöntem ve tekniğin kullanılmadığını görmekteyiz. Çalışmanın sonunda deyim öğretimi ile ilgili örnek etkinliklere yer verilmiştir. Ders kitaplarına metin seçiminde çocuğa görelik ilkesinden hareketle söz varlığı açısından zengin metinlerin seçilmesi önemli görülmektedir. Deyim öğretiminde bağlam temelli etkinliklerin oluşturulması, aktif öğrenme, iş birlikli yöntem ve tekniklerinden yararlanılması, yaratıcı drama uygulamalarına yer verilmesi öğrenmeyi daha kalıcı ve zevkli hâle getirecektir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe eğitimi, Türkçe ders kitapları, söz varlığı deyim varlığı, deyim öğretimi

Kaynakça

• Akçay, A. ve Şimşek, T. (2015). “Deyimlerin öğretiminde drama ve hikâyeleme yöntemlerinin kullanımının 7. sınıf öğrencilerinin akademik başarıları ve kalıcılık düzeylerine etkisi.” Route Educational and Social Science Journal, Volume 2(4): 324-331.
• Aksan, D. (2006c). Türkçenin Zenginlikleri İncelikleri. Ankara: Bilgi Yay.
• Aksoy, Ö. A. (1988). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. Deyimler Sözlüğü. İstanbul: İnkılâp Yay.
• Bolulu, O. (1998). “Deyimler-Deyimleyemeyenler.” Türk Dili Dergisi, S.64: 16–18.
• Aksan, D. (2009). Türkçenin Gücü. Ankara: Bilgi Yay.
• Aksan, D. (2009a). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim. Ankara: TDK Yay.
• Aksan, D. (2009b). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim. Ankara: TDK Yay.
• Aksan, D. (2009c). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim. Ankara: TDK Yay.
• Arı, G. (2006). “Kelime Öğretimi”. Kuramdan Uygulamaya Türkçe Öğretimi. C. Yıldız (Ed.) içinde (ss. 311-333), Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Boratav, P. N. (1969). 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı. İstanbul: Gerçek Yay.
• Çotuksöken, Y. (1989). “Bir Dilin Sözvarlığı.” Varlık 987, 11.
• Çotuksöken, Y. (2004). Türkçe Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. İstanbul: Toroslu Kitaplığı.
• Ediger, M. (2002). “Vocabulary Development and the Curriculum.” ERIC, ED473483.http://www.eric.ed.gov/ERICDocs/data/erıcdocs2sqI/content_storage_01/0000019b/80/1a/cc/c7.pdf (Erişim tarihi: 28.08.2015).
• Göçer, A. (2009). “Türkçe Eğitiminde Öğrencilerin Söz Varlığını Geliştirme Etkinlikleri ve Sözlük Kullanımı.” Turkish Studies, 4(4), 1025-1055.
• Göçer, A. (2015). “Türkçe Dersi Metin İşleme Sürecinde Bağlam Temelli Sözcük Öğretimi ve Etkin Sözcük Dağarcığı Oluşturmadaki İşlevi.” Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(1), 48 63.
• Göçer, A. (2017). Türkçe Özel Öğretim Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Gülcan, F. (2010). “Deyim öğretiminde gösteri tekniğinin etkililiği”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi.
• Günay, V. D. (2007). Metin Bilgisi. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Karatay, H. (2007). “Kelime Öğretimi.” Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1): 141-153.
• Kavcar, C., Oğuzkan, F. ve Sever, S. (2005). Türkçe Öğretimi. Ankara: Engin Yayıncılık.
• Korkmaz, Z. (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yay.
• MEB (2018). Türkçe dersi (1-8. Sınıflar) öğretim programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• Mürsel, C. G. (2009). Deyim ve atasözlerinin öğretiminde karikatürün etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, A. Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özbay M. ve Akdağ, E. (2013). Deyimlerin öğretiminde aktif öğrenmenin etkisi, Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(2), 46-54.
• Püsküllüoğlu, A. (2006). Türkçe Deyimler Sözlüğü, Arkadaş Yay.: Ankara.
• Şenol, Z. (2011). “Deyimlerin yaratıcı drama yöntemiyle öğretimi”. Yayımlanmamış doktora tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Türkben, T. (2012). “Ömer Seyfettin Hikâyelerinde Söz Varlığı”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yozgat: Bozok Üniversitesi.
• Yaman, H. ve Akkaya, D. (2012). “Dil Biliminin Kelime Öğretimine Açılan Kapısı: Bağlam Türleri”. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(3): 2599-2610.
• Yaman, H. ve Gülcan, F. (2009). “Sözcük dağarcığını zenginleştirme etkinliği olarak deyim öğretimi: gösteri tekniği uygulaması”, Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Dergisi, 11 (2): 59-71.
• Yurtbaşı, M. (1996). Örnekleriyle Deyimler Sözlüğü. İstanbul: Özdemir Yay.
• Varışoğlu, B., Şeref, İ., Gedik, M., Yılmaz, İ. (2014). “Deyim ve atasözlerinin öğretilmesinde görsel bir araç olarak karikatürlerin başarıya etkisi”, Karadeniz Araştırmaları, S: 41: 226-242.
• Yıldız, C. ve Okur, A. (2010). “İlköğretim Okullarında Göz Ardı Edilen Bir Konu: Sözcük Öğretimi”. TÜBAR-XXVII-/2010- Bahar, 753- 773.