Okul Öncesi ve İlkokul Eğitim Programları: Öğretmen Adaylarının Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2018, , 902 - 934, 31.10.2018

Rengin Zembat , Hilal İlknur Tunçeli , Ezgi Akşin Yavuz Alper Yorulmaz

https://doi.org/10.14686/buefad.403605

Öz

Okul
Öncesi ve Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalları’nda öğrenim görmekte olan
öğretmen adaylarının okul öncesi ve ilkokul eğitimi programları hakkındaki
görüşlerinin incelenmesi amacıyla hazırlanan bu araştırmada nitel araştırma
yöntemlerinden iç içe geçmiş çoklu durum deseni seçilmiştir. Veriler 2015-2016
eğitim öğretim yılında Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi dördüncü
sınıfında öğrenim gören okul öncesi ve sınıf öğretmenliği öğrencilerinden
çalışmaya katılmaya gönüllü olan 60 öğretmen adayı ile yapılan görüşmelerden
elde edilmiştir. Veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından
geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Verilerin
analizinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Buna göre; öğretmen
adaylarının her bir temaya yönelik görüşlerinin betimlenmesi ve yorumlanmasında
frekans değerlerinden yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular
incelendiğinde her iki anabilim dalında öğrenim görmekte olan öğretmen
adaylarının okul öncesi ve ilkokul eğitim programları hakkında kendilerini
yetersiz olarak değerlendirdikleri ancak birbirini besleyen bu iki eğitim
kademesine ait bilgi sahibi olmaları gerektiğine dair farkındalık sahibi
oldukları görülmüştür. Ayrıca her iki anabilim dalında öğrenim gören öğretmen
adaylarına, çocukların ilkokula başlaması için sahip olması gereken gelişimsel
özellikler, beceriler ve yeterliliklere ilişkin görüşleri sorulduğunda;
fiziksel/psikomotor gelişim, öz bakım becerileri, sosyal beceriler, dil
becerileri ve hazırbulunuşluk düzeylerini vurguladıkları görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

öğretmen adayı, okul öncesi eğitim, sınıf eğitimi

The Curriculum of Preschool and Primary School: Examination of Teacher Candidates’ Views*

Öz

The
current study conducted to investigate the opinions of pre-service preschool and
primary school teachers about the preschool and primary school programs
employed the embedded multiple-case study design, one of the qualitative
research methods. The data of the study were collected from the fourth-year pre-service
preschool and primary school teachers attending in Marmara University and
voluntarily participating in the study in 2015-2016 academic year. As a data
collection tool, a semi-structured interview form developed by the researchers
was used. In the determination and interpretation of the pre-service teachers’
opinions related to each theme, frequencies were used. When the data of the
study were analyzed, it was found that the pre-service teachers from these two
departments think that they are not well informed about the pre-school and
elementary school programs but they are aware that they need to be
knowledgeable about these two levels of schooling succeeding thus feeding each
other. Moreover, when the pre-service teachers from these two departments were
asked their opinions about developmental characteristics, skills and
competencies to be possessed by a child to be able to start elementary
education, they mostly emphasized physical/psycho-motor development, preparedness
level, self-care and language skills.

Anahtar Kelimeler

preservice teacher, preschool education, primary education

Kaynakça

• Akşin, E. (2013). 60-72 aylık çocukların benlik algıları ile ilköğretime hazırbulunuşlukları arasındaki ilişkinin ve ilköğretime hazırbulunuşluk ile benlik algılarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Aral, N., Kandır, A. & Yaşar, M. (2002). Okul öncesi eğitim ve okul öncesi eğitim programı. İstanbul, Ya-Pa.Atılgan, G. (2001). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden ve etmeyen İlköğretim I. Kademe öğrencilerin sosyal beceri özelliklerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.Bacanlı, H. (2012). Sosyal Beceri Eğitimi. Ankara, Pegem.Balat Uyanık, G. (2003). Altı yaş grubu korunmaya muhtaç ve ailesinin yanında kalan çocukların okula hazırbulunuşluk ile ilgili temel kavram bilgilerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi. Ankara.Bay, D. N., & Çetin, Ö.Ş. (2014). Anasınıfından ilkokula geçişte yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri. The Journal of Academic Social Science Studies. 30(1). 163-190. http://www.jasstudies.com/ (Erişim: 28.05.2016). Boz, M. (2004). Altı Yaş Çocuklarının Okula Hazırbulunuşluk Düzeylerinin Veli Ve Öğretmen Görüşleri Yönünden İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi. Ankara.Cinkılıç, H. (2009). Okul Öncesi Eğitimin İlköğretim 1. Sınıf Öğrencilerinin Okul Olgunluğuna Etkisinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi. Konya.Cömert, D. (2000). Okul öncesi eğitim programlarında uygulanan Türkçe dil faaliyetlerinin ilköğretim Türkçe dersi okuma-anlamaya etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.Dağlı, A. (2007). Okul öncesi eğitimi alan ve almayan ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin Türkçe ve matematik derslerindeki akademik başarılarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.Dereli, E. (2012). Okulöncesi öğretmenleri ile ilköğretim birinci sınıf öğretmenlerinin ilköğretime hazırlık süreci ile ilgili görüşlerinin karşılaştırılarak incelenmesi. Akademik Bakış Dergisi, 30, 1-20. http://www.akademikbakis.org/eskisite/30/13.pdf. (Erişim: 27.05.2016). Dockett, S. & Perry, B. (2002). Who’s ready for what? Young children starting school. Contemporary Issues in Early Childhood, 3(1),67-89. http://cie.sagepub.com/ (Erişim: 28.05.2016). Dursun, Ş. (2009). A comparison of the mathematical skills of first graders with and without preschool education. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(4),1705-1715. http://eric.ed.gov/?id=EJ867367 (Erişim: 28.05.2016). Ekinci, O. (2001). Okul öncesi eğitimin ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin başarısına etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.Erbay, E. (2008). Okul öncesi eğitim alan ve almayan ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin sosyal becerilere sahip olma düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.Erden, F. T. ve Altun, D. (2014). Sınıf öğretmenlerinin okul öncesi eğitim ve ilköğretime geçiş süreci hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 13(2),481‐502. http://ilkogretim‐online.org.tr. (Erişim: 27.05.2016). Ergün, S. (2003). Okul öncesi eğitim alan ve almayan ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin matematik yetenek ve başarılarının karşılaştırılmalı olarak incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Erkan, S. & Bilir, Z. T. (2015). Okul Öncesi Eğitimin İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Türkçe Dil Becerilerine Etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35; 173-190. https://edergi.mehmetakif.edu.tr/index.php/efd/article. (Erişim: 16.04.2016). Erkan, S. & Kırca, A. (2010). Okul öncesi eğitimin ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin okula hazır bulunuşluklarına etkisinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38,94-106. http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/ (Erişim: 16.04.2016). Esaspehlivan, M. (2006). Okul öncesi eğitim kurumuna gitmiş ve gitmemiş 78 ve 68 aylık çocukların okula hazır bulunuşluklarının karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Forget-Dubois, N., Lemelin, J. P., Boivin, M., Dionne, G., Seguin, J.R., Vitaro, F. & Tremblay, R. (2007). Predicting school achievement with the early development ınstrument. A longitudinal population-based study. Education & Development, 18(3),405-426. http://eric.ed.gov/?id=EJ780640. (Erişim: 28.05.2016). Katz, L. (1991). Readiness: Children and Schools. ERIC Clearinghouse on Elementary and Early Childhood Education. http://ceep.crc.uiuc.edu/index.htm. Erişim:28.05.2016.Kırca, M. (2007). Okul öncesi eğitimin ilköğretim birinci sınıf çocuklarının okula hazırbulunuşluklarına etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.Koçyiğit, S. (2009). İlköğretim Birinci Sınıf Öğretmenlerinin ve Ebeveynlerin Görüşleri Işığında Okula Hazır Bulunuşluk Olgusu ve Okul Öncesi Eğitime İlişkin Sonuçları. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi. Konya.Magnuson, A. K., Meyers, K. M., Ruhm, J. C. & Waldfogel, J. (2004). Inequality in Preschool Education and School Readiness. American Educational Research Journal, 41(1), 115-157. http://aer.sagepub.com/content/41/1/115. (Erişim: 28.05.2016). Marjanovic, U., Ljubica, K., Simona, K, Urska F. & Bajc, K. (2008). The Effect Of Preschool On Childrens School Readiness. Early Child Development And Care, 178(6), 569-588. http://eric.ed.gov/?id=EJ803287. (Erişim: 28.05.2016). McClelland, M. M. & Morrison, F. J. (2003). The emergence of learning-related social skills in preschool children. Early Childhood Research Quarterly, 18, 206–224. www.sciencedirect.com (Erişim: 28.05.2016). Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği (2014). http://mevzuat.meb.gov.tr/ (Erişim: 06.03.2016).Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurul Başkanlığı. (2010). Türk milli eğitim sistemi içerisinde ortaöğretim kademesi. www. rdb.meb.gov.tr (Erişim: 28.05.2016).Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü. (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı. http://kres.dsi.gov.tr/docs/default-document-library/ooproram.pdf. (Erişim: 9.03.2016). Oktay, A. (1983). Okul Olgunluğu. İstanbul; İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.Oktay, A. (2010). Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretimin Çocuğun Yaşamındaki Yeri ve Önemi. Ed. Ayla Oktay, İlköğretime Hazırlık ve İlköğretim Programları içinde Bölüm 1. Ankara: Pegem Akademi.Okul Öncesi Öğretmenliği Lisans Programı. (2006). YÖK. http://www.yok.gov.tr/documents/ (Erişim: 16.04.2016).Özbek, A. (2003). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden ve etmeyen çocukların ilköğretim birinci sınıfta sosyal gelişim açısından öğretmen görüşüne dayalı incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.Özenç, M. & Çekirdekçi, S. (2013). İlkokul 1. sınıfa kaydolan okul öncesi dönem çağındaki öğrencilerin (60-69 ay) yaşadıkları sorunlara ilişkin öğretme görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 177-192. http://www.efdergi.ibu.edu.tr/ (Erişim: 28.05.2016). Polat Unutkan, Ö. (2006). Okul Öncesinde İlköğretime Hazırlık. İstanbul: Morpa.Polat, Ö. (2010). Okul Öncesinde İlköğretime Hazırlık Etkinlikleri. İstanbul: İlkadım.Sınıf Öğretmenliği Lisans Programı, (2006). YÖK. http://www.yok.gov.tr/documents/ (Erişim: 16.04.2016).Snow, K. L. (2006). Measuring school readiness: Conceptual and practical considerations. Early Education and Development, 17, 7–41. http://www.tandfonline.com/ (Erişim: 28.05.2016). Şahin, İ. T., Sak, R. & Tuncer, N. (2013). Okul öncesi ve birinci sınıf öğretmenlerinin ilköğretime hazırlık sürecine ilişkin görüşlerinin karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1691-1713. http://www.kuyeb.com/ (Erişim:28.05.2016). Tamkavas, E. (2003). 5-6 yaş çocuklarının öz bakım becerilerinin cinsiyet ve okul öncesi eğitim alma durumlarına göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.Taner, M. (2003). Okul öncesi eğitim alan ve almayan farklı sosyo-ekonomik düzeylerdeki ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin dil gelişimlerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.Taner, M. & Başal, H. A. (2005). Farklı sosyoekonomik düzeylerde okulöncesi eğitimi alan ve almayan ilköğretim birinci sınıf öğrencilerinin dil gelişimlerinin cinsiyete göre karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,18(2), 395-420.Temiz, G. (2002). Okul öncesi eğitimin çocuğun dil gelişimine olan etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.Toluç, Z. (2008). İlköğretim birinci sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre okul öncesi eğitim alan ve almayan öğrencilerin gelişim becerilerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Tunçeli, H. İ. (2012). Anaokullarına devam eden 6 yaş çocuklarının sosyal becerilerinin okul olgunluklarına etkilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara. Unicef (2012). School Readiness and Transition. A Companion to the Child Friendly Schools Manual. USA: New York: UNICEF Division of Communication. http://www.unicef.org/publications/ (Erişim: 15.03.2016). Uzun, E. M. & Alat, K. (2013). İlkokul birinci sınıf öğretmenlerinin 4+4+4 eğitim sistemi ve bu sistem sonrasında ilkokula başlayan öğrencilerin hazırbulunuşlukları hakkındaki görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2),15-44. http://www.efdergi.ibu.edu.tr/ (Erişim: 28.05.2016). Ünal, E. (2012). İlköğretim ve Okul Öncesi Eğitim Programlarının Karşılaştırılması. Ed. Fatma Alisinanoğlu. İlköğretime Hazırlık ve İlköğretim Programları içinde Bölüm 7. Ankara: Maya Akademi.Üstün, E. & Akman, B. (2003) Üç yaş grubu çocuklarda kavram gelişimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24; 137-141. http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/ (Erişim: 16.03.2016). Üstün, E., Akman, B. & Uyanık, G. (2000). Farklı sosyoekonomik kökenli 6 yaş grubu çocukların ilkokula hazırlık düzeylerinin bir değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 25(116), 54-58. http://egitimvebilim.ted.org.tr/. (Erişim: 28.05.2016). Wesley, P. W & Buysse, V. (2003). Making meaning of school readiness in schools and communities. Early Childhood Research Quarterly, 18(3),351-75. http://www.sciencedirect.com/ (Erişim: 28.05.2016).Yalman, D. (2007). İlköğretim okulu yöneticilerinin, birinci sınıf öğretmenlerinin, anasınıfı öğretmenlerinin ve okul öncesi eğitim almış birinci sınıf öğrencilerinin okul öncesi eğitimden ilköğretime geçişte yaşanan uyum sorunlarıyla ile ilgili görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Yangın, B. (2013). Okul öncesi eğitim programı ve ilkokul programlarının karşılaştırılması. Ed. Tolga Erdoğan. İlkokula Hazırlık ve İlkokul Programları içinde 4. Bölüm. Ankara: Eğiten Kitap.Yapıcı, M. & Ulu, F. B. (2010). İlköğretim birinci sınıf öğretmenlerinin okul öncesi öğretmenlerinden beklentileri. Kuramsal Eğitim Bilimleri, 3(1),43-55. www.keg.aku.edu.tr/. (Erişim: 27.05.2016). Yazıcı, Z. (2002). Okul öncesi eğitimin okul olgunluğu üzerine etkisinin incelenmesi. Milli Egitim Dergisi. http://yayim.meb.gov.tr/yayimlar/155-156./yazici.htm (Erişim: 28.05.2016). Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2012). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (9. baskı). Ankara: Seçkin.652 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname (2011). www.resmigazete.gov.tr (Erişim: 28.05.2016).