Üniversitelerde unvan ayrımcılığı

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 1, 85 - 101, 28.02.2017

Sultan Bilge Keskinkılıç Kara

https://doi.org/10.14686/buefad.266448

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı üniversitelerde yaşanan unvan ayrımcılığını, bu
ayrımcılığın etkilerini ve akademisyenlerin ayrımcılık karşısında uyguladıkları
çözüm yollarını belirlemektir. Araştırma olgu bilim türünde desenlenmiştir.
Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul’daki üniversitelerde görev yapan ve unvan
ayrımcılığı olgusunu deneyimleyen 34 öğretim elemanı oluşturmaktadır. Veri
toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilmiş olan yarı
yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırma sonucuna göre öğretim
elemanlarının görev ve unvanlarına göre farklı unvan temelli ayrımcı davranışa
maruz kaldıkları görülmüştür. Yardımcı doçent olarak çalışan öğretim elemanlarının
en fazla aşağılama ve adaletsiz ders dağıtılmasına maruz kaldıkları, öğretim
görevlilerin en fazla adaletsiz ders dağıtımı ve fazla sınav görevi verilmesine
maruz kaldıkları, araştırma görevlilerinin ise görev tanımı dışında işlerin
verilmesi, aşağılama, karara katılımın engellenmesi ve fazla sınav görevi
verilmesine maruz kaldıkları belirlenmiştir. 
Unvan temelli ayrımcı davranışların çoğunluklu olarak yöneticiler,
doçent ve profesörler ile yardımcı doçentler tarafından sergilendiği
belirlenmiştir. Öğretim elemanlarına göre ayrımcılığın nedeni yüksek ego, daha
önce benzer şekilde ayrımcılığa uğramış olma ve rekabetçilik olarak
belirtilmiştir. Ayrımcılığa maruz kalan öğretim elemanlarının kuruma
bağlılıklarının, iş yapma isteklerinin azaldığı ve mutsuz oldukları da
araştırmanın önemli sonuçlarından biridir. Unvan temelli ayrımcı davranışlar
karşısında öğretim elemanlarının çoğunluklu olarak iletişim kurmama, sessizlik
ve yükselmek için daha çok çalışmak gibi çözüm yollarını benimsedikleri
belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Yükseköğretim, Akademisyen, Öğretim elemanı, ayrımcılık

Title Based Discrimination in Universities

Öz

The aim of this study is to determine the title based discrimination in
universities,effects of it on academicians and the solutions of academicians
against discrimination. The study employed a phenomenologic research design.
The sample consist of 34 academicians who have experienced title based
discrimination. A semi-structured interview form, developed by the author, was used
as data collection tool. As a result of the research it was found that
academicians are exposed to different title-based discriminatory behaviors
according to their duties and titles. It has been determined that academicians
who work as assistant professors are mostly exposed to humiliation and unfair
distribution of courses; lecturers are exposed to unfair course distribution
and over-examination task; research assistants have been given jobs other than
job descriptions, humiliation, obstruction of participation in the meetings,
and over-examination tasks. It has been determined that title based discrimination
behaviors are mostly displayed by managers, associate professors, professors
and assistant professors. According to the academicians title based
discriminations stems from high ego, being similarly discriminated before and
competitive personality. It has been also determined that when academicians
exposed to title based discrimination they became unhappy, their organizational
commitment level and desire for work reduce. It has been found that
academicians against discriminations have adopted solutions such as not
communicating, silence and working harder to have higher status.

Anahtar Kelimeler

higher education, academician, discrimination

Kaynakça

• Naktiyok, A., ve Karabey, C. N. (2005). İşkoliklik ve tükenmişlik sendromu. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2): 179-198.
• Paksoy, H. M. (2007). Üniversitelerde akademik personelin iş memnuniyeti: Harran üniversitesi örneği. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi,12(9): 138-151.
• Richards, L., & Morse, J. M. (2012). Readme first for a user’s guide to qualitative methods. Sage.
• Saylı, H., ve Uğurlu, Ö. Y. (2007). Kurumsal itibar ve yönetsel etik ilişkisinin analizine yönelik bir değerlendirme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(3): 75-96.
• Şentürk, İ. (2012). Üniversitede Kadın Olmak: Akademik Örgütte Toplumsal Cinsiyet Sorunu: Nitel Bir Çalışma. Kadin/Woman 2000, 13(2): 13-46.
• Tuzgöl- Dost, M. ve Cenkseven, F. (2007). Devlet ve vakıf üniversitelerinde çalışan öğretim elemanlarının mesleki sorunları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2):203-218.
• Türk Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (TÜSİAD) (2008). Türkiye’de Yükseköğretim: Eğilimler, Sorunlar ve Fırsatlar. Web: (http://www.tusiad.org.tr/FileArchive/EUA_08.pdf)
• Yaman, E., ve Ruçlar, K. (2014). Örgüt kültürünün yordayıcısı olarak üniversitelerde örgütsel sessizlik. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(4), 36-50.
• Yeşi, Y. Ve Fidan, F. (2015). Kadın akademisyenlerin çalışma yaşam kalitesinin ıncelenmesi: devlet ve vakıf üniversitelerinde akademisyenler üzerine bir araştırma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(14): 238-248.
• Yılmaz, E Özdemir, G. (2012). Yılmaz, E., & Özdemir, G. (2012). Türkiye'de kadın akademisyen ve araştırmacıların karşılaştıkları sorunlar ve tarıma bakış açıları. Journal of Tekirdag Agricultural Faculty, 9(2): 50-56.
• Çöl, G., ve Gül, H. (2005). Kişisel özelliklerin örgütsel bağlılık üzerine etkileri ve kamu üniversitelerinde bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(1): 291-306.
• Doğan, D. (2013). Yeni kurulan üniversitelerin sorunları ve çözüm önerileri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal of Higher Education and Science, 3(2): 108-116.
• Dost, M, ve Cenkseven, F. (2007). Devlet ve vakıf üniversitelerinde çalışan öğretim elemanlarının mesleki sorunları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2): 203-218.
• Ergöl, Ş., Koç, G., Eroğlu, K., ve Taşkın, L. (2012). Türkiye’de kadın araştırma görevlilerinin ev ve iş yaşamlarında karşılaştıkları güçlükler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 2(1), 43-49.
• Gündüz, M. (2013). Akademiyi anımsamak: anılarda üniversite sorunları ve eleştiriler. Journal of Higher Education & Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 3(1): 16-26
• Hattie, J. ve Marsh, H.W. (1996). The relationship between research and teaching - A meta-analysis.
• Review of Educational Research, 66(4): 507-542.
• Karakütük, K., & Özdemir, Y. (2011). Bilim insanı yetiştirme projesi (BİYEP) ve öğretim üyesi yetiştirme programının (ÖYP) değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 36(161), 26-38.
• Korkut, H., Mustan, T., & Yalçınkaya, M. (1999). Araştırma görevlilerinin sorunları. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 5(1), 19-36.
• Mengi, F. Ve Schreglmann, S. (2013). Akademisyenlik bağlamında bilimsel üretkenliği etkileyen çevresel faktörler, Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1): 1-17.
• Bayar, S. A., ve Bayar, V. (2004). Akademisyen ve öğrencilerin araştırma görevliliğine ilişkin metaforik algıları. Eğitimde Politika Analizi, 1(1), 26-48.
• Bilge, F., Akman, Y., ve Kelecioğlu, H. (2007). Öğretim elemanlarının iş doyumlarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,32: 32-41.
• Çavuş, M. F., Gök, T., ve Kurtay, F. (2007). Tükenmişlik: Meslek Yüksekokulu Akademik Personeli Üzerine Bir Araştirma. ÇÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 97-108.
• Celep, C., ve Konaklı, T. (2013). Öğretim elemanlarının yıldırma yaşantıları: Nedenleri, sonuçları ve çözüm önerileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri,13(1), 175-199.
• Çınar, İ. (2008). Üniversite ve bazı sorunları. Eğitişim Dergisi, 18. Web: http://www.efkandurmus.com/site/arsiv/52-18/307-ikram-universite.html
• Arap, S. (2010). Türkiye yeni üniversitelerine kavuşurken: Türkiye’de yeni üniversiteler ve kuruluş gerekçeleri. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(1), 1-29.
• Argon, T. ve Kösterelioğlu, M. (2009). Akademisyenlerin akademik iletişim düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. 1st International Congress of Educational Research. Canakkale, Turkiye. Web: http://www.eab.org.tr/eab/2009/pdf/108.pdf
• Arı, A. (2007). Üniversite öğretim elemanlarının sorunları. Manas Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (17): 65-74.
• Artut, K. (2008). Üniversitelerde öğretim görevlilerin sorunları ve çözüm önerileri. Eğitim Bilim Toplum, 6(23):50-69.
• Ayan, S., ve Şahbudak, E. (2012). Üniversitelerde asistanlara yönelik psikolojik taciz: Gazi, Kocaeli ve Cumhuriyet Üniversitesi örneği. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4(1): 297-310.
• Aydemir, M.,ve Erşan, C. (2011). Yeni kurulan üniversitelerde örgütsel bağlılık sorunu. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi , 13 (1): 55-72.
• Aydın, İ. (2006). Sosyal bilimlerde araştırmadan yayına etik değerler. Sosyal Bilimlerde Süreli Yayıncılık, I. Ulusal Kurultay Bildirileri.