Lise Öğrencilerinin ‘‘Üniversite’’ Kavramına İlişkin Metaforik Algıların İncelemesi

Yıl 2013, Cilt: 2 Sayı: 1, 187 - 204, 10.06.2013

Fahrettin Korkmaz , Yrd. Doç. Dr. Birsen Bağçeci

Öz

Bu araştırma lise öğrencilerinin “Üniversite ” kavramına ilişkin sahip oldukları algıları
metaforlar yardımıyla ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya 2012-2013 eğitim-öğretim
yılında, Anadolu öğretmen lisesinde öğrenim gören 54 kız (%52.4) ve 49 (%47.6) erkek olmak üzere
toplam 103 öğrenci katılmıştır. Araştırma mevcut durumun belirlenmesi ve analiz edilmesine yönelik
betimsel bir araştırmadır. Araştırmada, verilerin toplanması, analizi ve yorumlanmasında nitel araştırma
yöntemi kullanılmıştır. Öğrencilerin üniversite kavramına yönelik ne tür algılamalara sahip olduklarını
ortaya çıkarmak için ‘‘Üniversite … gibidir; Çünkü … ’’ cümlesini tamamlamaları istenmiştir. Araştırmada
olgu bilim deseni kullanılmış ve veriler içerik analiz tekniğiyle çözümlenmiştir. Söz konusu araştırma
sonucu elde edilen bulgulara göre toplam 103 öğrenci geçerli 76 metafor üretmiştir. Söz konusu
metaforlar bir takım analiz işlemine tabi tutularak ortak özelliklere sahip 6 kategoride
değerlendirilmiştir. Yapılan araştırma sonucunda lise öğrencilerinin ‘‘üniversite ’’ kavramını %20.4’ü
“özgürlüğün ifadesi” olarak ; %17.3’ü “mekan” (Köprü, tarla v.b); %22.4’ü “bir süreç olarak”; %16.3’ü
“gelecek” olarak; %9.1’i “kültürel çeşitlilik” olarak; %12.2 “karamsarlığın bir ifadesi” olarak gördükleri
tespit edilmiştir. Sonuç olarak metaforların lise öğrencilerinin ‘‘üniversite ’’ kavramına ilişkin algılarını
açıklamada önemli bir araştırma aracı olarak kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Metafor, üniversite algısı, metaforik algı

An Examination of High School Students’ Metaphoric Perceptions on the Concept of “University”

Öz

This study aims to reveal the high school students’ perceptions on the concept of
“university”. The sample of the study consists of 54 girls (52.4 %) and 49 boys (47.6%) total 103
Anatolian Teacher High School students in 2012-2013 academic year. The research is a descriptive study
aims to identify and analyze the current situation. The qualitative research method is used in the data
collection, analysis and interpretation of the study. In order to reveal the high school students’
perceptions on the concept of “university”, they were asked to complete the sentence beginning as “
University is like a ............., because............” . Science case study design is used and the data anayzed
by the technique of content analysis. According to the findings of the research results, 103 students are
found to produce 76 metaphors. The metaphors are subjected to analysis and gathered under 6
common categories. The categories for the concept of university and their percentages are as follows:
20.4 % freedom, 17.3 % space (bridge, field, etc.), 22.4 % process, 16.3 % future, 9.1 % cultural diversity
and 12.2 % pessimism. As a result, it is seen that metaphors can be used as an important research tool
to explain the high school students’ perceptions related to the concept of “university”.

Anahtar Kelimeler

Metaphor, Perception of university, metaphorical Perception

Kaynakça

• Arap, S. K.(2010). Türkiye Yeni Üniversitelerine Kavuşurken: Türkiye’de Yeni Üniversiteler Ve Kuruluş Gerekçeleri. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi. 65(1), 1-29.
• Arslan, M.M., Bayrakçı, M. (2006). Metaforik Düşünme ve Öğrenme Yaklaşımının Eğitim- Öğretim Açısından İncelenmesi. Millî Eğitim. 34(171), 100-108.
• Araştırma Planlama ve Koordinasyon Başkanlığı (2002). 2002 Yılı Başında Milli Eğitim. Ankara: MEB.
• Aydın, F.(2011). Üniversite Öğrencilerinin “Çevre” Kavramına İlişkin Metaforik Algıları. Doğu Coğrafya. 16(26), 25-44.
• Balcı, A. (1999). Metaphorical Images of School: School Perceptions of Students, Teachersand Parents from four Selected Schools (in Ankara). A Dissertation Submitted in Partial Fulfillment of The Requirementsfor The Degree of Doctor of Educational Science, METU, Ankara.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Cerit, Y. (2008). Öğretmen Kavramı İle İlgili Metaforlara İlişkin Öğrenci, Öğretmen Ve Yöneticilerin Görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri. 6(4) , 693-712
• Ceylan, S. (2008). Demokrat Parti İktidarı Döneminde Üniversite Eğitimi (1950-1960). Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Çalışkan, N. (2009). Metaforların İzinde Bir yazarın Kavramlar Dünyasına Giriş: Cemil Meriç’in Bu Ülkesi’nde Kitap Metaforları. Dil Araştırmaları. 4, 87-100.
• Döş, İ. (2010) Aday Öğretmenlerin Müfettişlik Kavramına İlişkin Metafor Algıları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 9(3) , 607-629.
• Eraslan, L.(2011). Sosyolojik Metaforlar. Akademik Bakış. 27, 1-22.
• Jacobson, R. (2003). Metaforik ve Metonimik Kutuplar. (Çev: E. Efe Çakmak) Ankara:Yapı Kredi.
• Lakoff, G. ve Johnson, M. (2007) Metaforlar: Hayat, Anlam ve Dil (Çev: Gökhan Yavuz Demir) Ankara: Paradigma.
• Kılıç, F., Arakan, K. (2010). Birinci Sınıf Velilerinin Veli Eğitimine Ve Çocuklarının Okula Başlamalarına İlişkin Algılarının Metaforlar (Mecazlar) Yardımıyla Analizi. 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildirileri. Fırat Üniversitesi, 20-22 Mayıs 2010, Elazığ. 908-910.
• Morgan, G.(1998). Yönetim ve Örgüt Teorilerinde Metafor. (Çev: Gündüz Bulut) İstanbul: Mess
• Ocak, G., Gündüz, M. (2006). Eğitim Fakültesini Yeni Kazanan Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Giriş Dersini Almadan Önce Ve Aldıktan Sonra Öğretmenlik Mesleği Hakkındaki Metaforlarının Karşılaştırılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (2), 293-310.
• Ortaş, İ. (2004) Üniversite Özerkliği Nedir? Üniversite ve Toplum. 4 (1) , 1-7.
• Öğülmüş, S.(1991). İçerik Çözümlemesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 24 (1), 213-228.
• Saban, A. (2008). Okula İlişkin Metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 55, 459-496.
• Saban, A., Koçbeker, B.N. vd. (2006). Öğretmen Adaylarının Öğretmen Kavramına İlişkin Algılarının Metafor Analizi Yoluyla İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri . 6(2), 461-522.
• Saban, A. (2004). Giriş Düzeyindeki Sınıf Öğretmeni Adaylarının “Öğretmen” Kavramına İlişkin İleri Sürdükleri Metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri. 2(2), 131-155.
• Semerci, Ç. (2007). “Program Geliştirme” Kavramına İlişkin Metaforlarla Yeni İlköğretim Programlarına Farklı Bir Bakış. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 31(2), 125- 140.
• Sönmez, V. (1993). Program Geliştirmede Öğretmen El Kitabı. Ankara: Adım.
• Sten, G. (2002). Towards A Procedure For Metaphor İdentification. Language And Literature. S: 11
• Şahin, M., Yıldız, R. (2006). Liseli Gençliğin Üniversite Algılaması ve Gelecek Tasarımı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 14, 85-104.
• Terzioğlu, T. (2003). “Akademik Özgürlükler,” Vassaf Gündüz (Ed.), Özgürleşmenin Sorunları Mehmet Ali Aybar Sempozyumları 1997–2002. İstanbul:Türkiye Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı : 303-311.
• Tamimi, Y. (2005). Örgüt Kültürünün Metaforlarla Analizi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Yob I.M. (2003). Thinking Constructively with Metaphors. Studies in Philosophy and Education, 22(127).
• Wasserburg, G. J. (2002). 21. Yüzyılda Bilim İnsanı Yetiştirme Üzerine Öneriler. Ankara: TÜBA
• Yücel, İ. H. (2006). Türkiye’de Bilim Teknoloji Politikaları ve İktisadi Gelişmenin Yönü. Ankara: DPT.