Millî Eğitim Bakanlığı Personelinin İş Doyumu (Bir Genel Müdürlük Örneği)

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 3, 1081 - 1132, 31.10.2018

Neslihan Kılıç

https://doi.org/10.14686/buefad.418294

Öz

Bireyin iş yerinde olumlu çalışma
koşullarına sahip oluşu, motivasyonu ve bu durumlara olan tepkisi iş doyumu ile
ifade edilmektedir. Bu araştırmanın genel amacı Millî Eğitim Bakanlığı(MEB)
personelinin iş doyumu özelliklerini belirlemektir. Çalışma evrenini MEB’e
bağlı bir genel müdürlükte çalışan 166 kişi oluşturmaktadır. Çalışma evreninin
tamamına ulaşılmıştır.  Araştırmada veri toplama aracı
olarak Ünsal ve Özalp Türetgen (2005) tarafından geliştirilen “Beyaz Yakalı
Çalışanlar İçin İş Doyumu Ölçeği” ölçeği kullanılmıştır. Ölçek 35 maddeden ve 4
boyuttan oluşmaktadır. Araştırma bulgularına göre çalışanlar işlerini monoton
bulmakta, kendi başlarına karar alıp uygulama konusunda rahatsızlıklarını dile
getirmekte, yaptıkları işin yeteneklerine uygunluğu ve toplumdaki saygınlığı
konusunda genelde olumsuz düşüncelere sahip olmakta, işyerlerinde rahatsız
edici düzeyde gürültü olduğunu belirtmekte, ücretlerini yetersiz bulmakta,
genellikle üstlerinin çalışanlar arası ayrımcılık yaptığını, çoğunlukla iş
ortamlarını eğlenceli bulmadıklarını, çalışanların bir bölümü ise üstleri ile
iletişimde problem yaşadıklarını belirtmektedir. Çalışanların dikkate değer bir
bölümü iş arkadaşları ile çalışma ortamlarında iletişim kopukluğu yaşadıklarını
belirtmiştir. Araştırma sorularının çoğunda neredeyse üçde birlik bir kesim
çalışan sorulara yanıt vermekten kaçınmıştır. Bağımsız değişkenlerden olan cinsiyet açısından yapılan karşılaştırmalarda anlamlı bir farklılık
belirlenmemiştir. Çalışanların
kıdemleri açısından ise kıdem arttıkça terfi sistemini adaletli ve açık bulma
oranı ve personelin objektif değerlendirildiği konusundaki olumlu görüş oranı azalmaktadır.  

Anahtar Kelimeler

İş doyumu, personel, motivasyon

The Job Satisfaction of the Ministry of National Education Personnel (The Case of a General Directorate)

Öz

Workers’
conditions in the workplace, motivation and reactions to the existing
situations are closely related to their job satisfaction. The general purpose of the current study is to
investigate the Ministry of Nation Education (MEB) personnel’s job satisfaction.
The universe of the study is comprised of 166 personnel working in a general
directorate of MEB. All of the universe was reached to collect data. As the
data collection tool, “The White Collar Workers’ Job Satisfaction Scale”
developed by Ünsal and Özalp Türetgen (2005) was used. The scale has 35 items
and 4 dimensions. The findings of the research have revealed that the workers
find their jobs monotonous, feel uncomfortable in terms of making decisions and
implementing them, have negative opinions about their jobs in terms of their
compliance with their abilities and their status in the society, think that
there is disturbing noise in their workplace, find their wages inadequate,
think that their superiors generally discriminate against some workers, do not
find their work environments enjoyable and some of them are of the opinion that
workers experience problems with their superiors. A considerable number of the
workers stated that there is a lack of communication with their colleagues. For most of the questions, a considerable
number of the workers avoided giving response. The participants’ opinions about
their jobs were found to be not varying significantly depending on gender. With increasing length of service, the rate of
the workers thinking that the promotion system is just and transparent and that
personnel are objectively assessed decreases.

Anahtar Kelimeler

Job satisfaction, personnel, motivation

Kaynakça

• Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi (PDF Download Available). “https://www.researchgate.net/publication/311849820_Ogretmenlerinin_Tukenmislik_Duzeylerinin_Incelenmesi” adresinden 27.11.2017 tarihinde alınmıştır.
• Acar, F. M. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin tükenmişlik ve iş doyumu düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Çağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Mersin: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Akat, İ. (1984). İşletme Yönetimi. İzmir: Üçel Yayıncılık.
• Ayan, S., Kocacık, F., Karakuş, H. (2009). Lise öğretmenlerinin iş doyumu düzeyi ile bunu etkileyen bireysel ve kurumsal etkenler: Sivas merkez ilçe örneği. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10, 18-25.
• Avşaroğlu, S., Deniz, M.E. (2005). Teknik öğretmenlerde yaşam doyumu iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:14.
• Barutçu, E. ve Serinkan, C. (2008) “Günümüzün Önemli Sorunlarından Biri Olarak Tükenmişlik Sendromu ve Denizli’de Yapılan Bir Araştırma” Ege Akademik Bakış Dergisi, 8(2):541-561.
• Bilgin, N. (2003) Sosyal Psikoloji Sözlüğü: Kavramlar, Yaklaşımlar, 1.Baskı, İstanbul, Bağlam Yayınları.
• Brouwers, A., Will, J. G., Evers, W. J. G. & Tomic, W. (2001). Self-efficacy in eliciting social support and burnout among secondary-school teachers. Journal of Applied Social Psychology, 31, 7, pp.1474–1491.
• Büyüköztürk, Ş. ve Diğerleri. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 17. Baskı. Ankara, Pegem A Akademi Yayıncılık.
• Çekiç, O. (2017). Okul yöneticilerinin duygusal emek ve iş doyumu arasındaki ilişkiye dair bir inceleme. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi.
• Çetinkanat, C. (2000). Örgütlerde Güdülenme ve İşdoyumu. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Düren, A. Z. (2000). 2000’li Yıllarda Yönetim. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dagıtım.
• Erdoğan, H. (2017). Ortaokul yöneticilerinin öğretim liderliği ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Eren, E. (2008) Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, 11. Baskı, İstanbul, Beta Yayınları.
• Ergin, C. (1992) “Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması” 143–154, içinde: Bayraktar, R. ve Dağ, İ., VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Türk Psikologlar Derneği Yayını, Ankara.
• Ertürk, E., Keçecioğlu, T. (2012). Çalışanların iş doyumları ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiler: öğretmenler üzerine örnek bir uygulama. Ege Akademik Bakış Dergisi, 12(1):41-54.
• Eryılmaz, M. K. (1987). İletişim Kanalları ve Motivasyon. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir: Türkiye.
• Judge, T. A. , Parker, S. , Colbert, A. E. , Heler, D. ve Ilıes R. (2001) “Job Satisfaction: A Cross-Cultural Review”, 25-52, içinde: Enderson, N., Ones, D. Sinangil, H.K. ve Viswesvaran C., Handbook of Industrial, Work and Organizational Psychology: Organizational Psychology, V:2, Sage Publications Inc. California.
• Kaçmaz, N. (2005) “Tükenmişlik (Burnout) Sendromu” İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, 68(1):29-32.
• Karaköse, T. ve Kocabaş, İ. (2006). Özel ve devlet okullarında öğretmenlerin beklentilerinin iş doyumu ve motivasyon üzerine etkileri. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 2 (1): 3-14.
• Keser, A. (2005). İş doyumu ve yaşam doyumu ilişkisi: otomotiv sektöründe bir uygulama. Çalışma ve Toplum, 4, 77–96.
• Keskin, H. , Akgün, A.E. ve Günsel, A. (2008) “Örgütsel Adaletsizlik Kavramı, Boyutları ve Yönetimi” Özdevecioğlu, M ve Karadal, H., (eds.), Örgütsel Davranışta Seçme Konular: Organizasyonların Karanlık Yönleri ve Verimlilik Azaltıcı Davranışlar, 1. Baskı, Ankara, İlke Yayınevi.
• Kılıç, Ö. S. (2011). İlköğretim okullarında görev yapan okul müdürü ve öğretmenlerin iş doyumu (Tokat ili örneği). Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Konya: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kinman, G.and Kinman, R. (2001). The role of motivation to learn in management education. The Journal of Workplace Learning, 13 (4): 132-144.
• Kurçer, M.A. (2005) “Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Hekimlerinin İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeyleri” Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2(3):10-15.
• Kuruoglu, M. (1995). Motivasyonunu Nümerik Analizi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul: Türkiye.
• Maslach, C. & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behavior, 2, 99–113.
• Maslach, C. and Jackson, S. E. (1986) Maslach Burnout Inventory Manual, 2nd Edition, Palo Alto, Consulting Psychologist Press.
• Miner. J.B. (1992) Industrial/Organizational Psychology, New York, McGraw Hill.
• Northcraft, G.B. ve Neale, M. A. (1990) Organizational Behavior: A Management Challenge, The Dryden Press, USA, Rinehart and Winston Inc.
• Özsüer, S. (2016). Occupational motivation and job satisfaction of Turkish secondary school teachers of English and other subjects. Yeditepe University Educational Sciences Institute. İstanbul: Unprinted Master Thesis.
• Pascoe, C., Ali, I.M., & Warne, L. (2002) “http://proceedings.informingscience.org/152002Proceedings/papers/Pasco231YetAn.pdf” adresinden 18.12.2017 tarihinde alınmıştır.
• Perry, L.(1993) “Effects of Inequity on Job Satisfaction and Self Evaluation in National Sample of African- American Workers” Journal of Social Psychology, 133(4):565-573.
• Pillay, H., Goddard, R. & Wilss, L. (2005). Well-being, burnout and competence: Implications for teachers. Australian Journal of Teacher Education, Vol. 30, No.2, 22–33.
• Rowley, J. (1996). Motivation and academic staff in higher education. Quality Assurance in Education, 4 (3): 11-16.
• Sabancı, A. (1994). Eğitim Yönetiminde Çift Yönlü İletişim Yönetilenleri Motivasyon ve İşdoyumu Bakımından Nasıl Etkilemektedir? Yayınlanmamış doktora tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya: Türkiye.
• Sağır, M. (2016). Yaşlanan iş gücünde iş doyumu: Milli Eğitim Bakanlığı örneği. Çankaya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Sancar, İ. (1996). İşletmelerde Motivasyon ve İş Doyumu İlişkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul: Türkiye.
• Smith, M., Jaffe-Gill, E. & Seggl, J. (2009) http:// helpguideorg/mental/stress_signs.htm (21.10.2017).
• Spector, P.E.(1997) Job Satisfaction: Application, Assessment, Cause and Consequences, USA, SAGE Publications.
• Sun, H. Ö. (2002) “İş Doyumu Üzerine Bir Araştırma” Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Banknot Matbaası Genel Müdürlüğü.
• Telef, B., B. (2011). Öğretmenlerin öz-yeterlilikleri, iş doyumları, yaşam doyumları ve tükenmişliklerinin incelenmesi. Elementary Education Online Dergisi, 10(1):91-108.
• Türe, R. (1993). Yöneticilik ve Motivasyon. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Tüzemen, G. E. (2004). The overall op Satisfaction and the curriculum satisfaction of teachers at the second cycle of public elementary schools. Middle East Technical University Social Sciences Institute. Ankara: Unprinted Master Thesis.
• Ünsal P., Türetgen İ., "Bir İş Doyumu Ölçeği Geliştirme Çalışması", Yönetim, cilt.16, ss.43-55, 2005.
• EMPLOYEE JOB SATISFACTION AND ENGAGEMENT Revitalizing a Changing Workforce, “https://www.shrm.org/hr-today/trends-and-forecasting/research-and-surveys/Documents/2016-Employee-Job Satisfaction-and-Engagement-Report.pdf” adresinden 25.11.2017 tarihinde alınmıştır.