Sosyal Bilgiler Öğretmenleri Nasıl ve Ne Kadar Soru Soruyor?

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 562 - 589, 30.06.2019

Güneş Kılınç , Hüseyin Çalışkan

https://doi.org/10.14686/buefad.465630

Öz

Bu
araştırmada, sosyal bilgiler öğretmenlerinin sınıf içi ders işleme süreçlerinde
sormuş oldukları soruların düzeyini ve miktarını incelemek ve örneklerle
betimleyerek yorumlamak amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden durum
çalışmasının kullanıldığı araştırmanın çalışma grubunu 2013-2014 eğitim ve
öğretim yılında Sakarya ilinde dördü devlet ortaokulunda bir tanesi özel
ortaokulda görev yapan iki erkek iki kadın olmak üzere dört sosyal bilgiler
öğretmeni oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak ise araştırmacılar
tarafından geliştirilen “Gözlem Formu, “Görüşme Formu” ve “Video Kayıtları”
kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle analiz
edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre sosyal bilgiler öğretmenlerinin en
çok alt düzeyde nitelendirilebilecek basit hatırlama ve bellek soruları ile
yakınsak sorular yani kabul edilebilir tek cevabı olan türde sorular sorduğu
sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenler öğrencilere değerlendirme soruları da
yöneltmiştir ancak ıraksak soruların az, işleyişle ilgili soruların ise hiç
sorulmadığı tespit edilmiştir. Öğretmenler genellikle en fazla soruyu öğrenme
öğretme süreçleri esnasında sormuş, derslerin giriş bölümünde az soru sorulmuş
sonuç bölümlerinde ise soru sorma davranışı gözlemlenmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Öğretmen, Soru Tipi

How and with What Frequency do Social Studies Teachers Ask Questions?

Öz

The objective of this study was to examine the level and number of
questions that social studies teachers ask during the lessons they teach. Case
study which is one of the qualitative research methods was used on the study
group consisting of a total of five social studies teachers at the city of
Sakarya during the 2013-2014 school year four of whom are working at a state
secondary school and one of whom is working at a private secondary school three
of whom are male and one of whom is female.“Observation Form”, “Interview Form”
and “video records” were used as data acquisition tools. The data obtained in
the study were analyzed via descriptive analysis method. According to the
results of the study, it was concluded that social studies teachers ask very
low level simple recall and memory question in addition to convergent questions
meaning questions that have only one acceptable answer. Teachers have also
directed evaluation questions to students, however it was determined that
divergent questions and questions related with operations were never asked.
Teachers generally asked the highest number of questions during
teaching-learning processes, a small number of questions have been asked during
the introduction stage of the courses whereas questioning behavior was not
observed during the conclusion stages. 

Anahtar Kelimeler

Social Studies, Teacher, Question type

Kaynakça

• References
• Açıkgöz Ün, K. (2014). Aktif öğrenme. [Active learning] İzmir: Biliş PublishingAkbulut, T. (1999). İlköğretim okullarında görevli öğretmenlerin soru sorma becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. [The Evaluation of questioning skills of primary school teachers in terms of certain variables]. Çukurova University Institution of Social Sciences, Master's thesis, Adana, Turkey.Aydemir, Y. & Çiftçi, Ö. (2008). Edebiyat öğretmeni adaylarının soru sorma becerileri üzerine bir araştırma (Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği). [A research on asking question ability of literature teacher candidates Gazi Univesity Education Faculty pattern] Journal of Yüzüncü Yıl University Faculty of Education, 5(2), 103-115. Baysen, E. (2006). Öğretmenlerin sınıfta sordukları sorular ile öğrencilerin bu sorulara verdikleri cevapların düzeyleri. [The levels of teacher questions and student answers] Kastamonu Education Journal, 14(1), 21-28. Bektaş, E. & Şahin, A.E. (2007). İlköğretim beşinci sınıf öğretmenlerinin soru-yanıt tekniğini kullanım davranışlarının analizi. [A analysis of fifth grade elementary school teachers’ questioning behaviors]. Eurasian Journal of Educational Research, 28, 19-29. Beskisiz, E. (2009) Beşinci sınıf öğretmenlerinin öğrenme stillerine göre sosyal bilgiler dersinde sordukları soru türleri ve bilişsel düzeylerinin incelenmesi. [Consideration of sort of questions which 5th grade teachers ask according to the learning styles and their cognitive levels in social studies lesson]. (Master thesis). Çukurova University, AdanaBüyükalan Filiz, S. (2004). Öğretmenler için soru sorma sanatı. [The art of asking questions for teachers] Ankara: Asil PublishingCan, R. (2006). Türk dili ve edebiyatı öğretmenlerinin soru sorma becerileri üzerine bir alan araştırması. [A branch study about the asking question ability of Turkish language and literature teachers (secondary education first grade-in classroom activities)]. (Master thesis). GaziUniversity, AnkaraÇalışkan, H. (2011). Öğretmenlerin hazırladığı sosyal bilgiler dersi sorularının değerlendirilmesi. [An evaluation of the teacher-made social studies course exam questions] Education and Science, 36 (160), 120-132.Çolak, K. & Demircioğlu, İ.H. (2010). Tarih dersi sınav sorularının Bloom Taksonomisi’nin bilişsel alan düzeyi açısından sınıflandırılması. [Classification of history exam questions according to cognitive levels of Bloom’s taxonomy] Millî Eğitim, 187, 160-171. Demirkaya, H. (2011). Sosyal bilgilerde düşünme ve soru sorma becerileri. [Thinking and asking questions in social studies ]B. Tay & A. Öcal (Editör). Özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi içinde (in social studies teaching with special methods)(p. 400-434). Ankara: Pegem Akademi Dindar, H. & Demir, M. (2006). Beşinci sınıf öğretmenlerinin fen bilgisi dersi sınav sorularının Bloom Taksonomisine göre değerlendirilmesi. [Evaluation Of Fifth Grade Primary Teachers’ Questions In Science Exams According To Blooms Taxanomy] Gazi Journal of Educational Science, 26(3), 87-96. Glesne, C. (2013). Nitel araştırmaya giriş. (A. Ersoy & P. Yalçınoğlu, trans.). [Becoming Qualitative Researchers: An Introduction] Ankara: Anı PublishingKavruk, H. & Çeçen, M.A. (2013). Türkçe dersi yazılı sınav sorularının bilişsel alan basamakları açısından değerlendirilmesi. [Evaluation of Turkish Language Class Exam Questions in Point of Cognitive Field Levels]. Journal of Mother Tongue Education, 1(4), 1-9.Kılıç, D. (2010). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin tarih konuları ile ilgili soru sorma becerilerinin Bloom Taksonomisine göre değerlendirilmesi. [Evaluation of social sciences teachers’ questioning skills about subject of history according to Bloom Taxonomy]. (Master thesis). Marmara University, İstanbulKhan, W.B. & Inamullah, H.M. (2011). A study of lower-order and higher-order questions at secondary level. Asian Social Science, 7(9), 149-157. Koray, C.Ö. & Yaman, S. (2002). Fen bilgisi öğretmenlerinin soru sorma becerilerinin Bloom Taksonomisine göre değerlendirilmesi. [An Assessment of Questioning Skills of Science Teacher According to Bloom's Taxonomy] Gazi University Kastamonu Education Journal, 10(2), 317-324. Köse, E. (2010). Bilimsel araştırma modelleri. [Scientific research models] R.Y. Kıncal (Editör). Bilimsel araştırma yöntemleri içinde (s. 97-120). [in scientific research methods ]Ankara: Nobel pub.Özden, Y. (2003). Öğrenme ve öğretme. [Learning and teaching ]Ankara: PegemA PublishingTDK. (2000). Türkçe sözlük. [Turkish Dictionary]Ankara: Türk Dil Kurumu PublishingSelçuk, Z. (2001). Okul deneyimi ve uygulama. [School experience and practice ]Ankara: Nobel pub.Sönmez, V. (2001). Program geliştirmede öğretmen elkitabı. [Teacher manual in program development] Ankara: Anı PublishingŞevik, M. (2005). Yabancı dil öğretiminde sorular, öğrenci cevapları ve öğretmen davranışları. [Questions, student responses, and teacher behaviours in the teaching of modern foreign languages] Ankara University, Journal of Faculty of Educational Sciences, 38(2), 1-19.Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri [Qualitative research methods in the social sciences](8.Baskı). Ankara: Seçkin Yay.