Organizational Results of Secondary School Teachers' Formal and Natural Group Relationships in Schools

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 1, 199 - 221, 20.02.2022

Ebru Burcu Çimili Gök

https://doi.org/10.14686/buefad.935801

Öz

The aim of this study is to determine the organizational results of formal and informal group relations of teachers at schools. In accordance with the holistic multiple case pattern, study group of the research has been selected on the basis of volunteerism and maximum diversity sampling out of purpose sampling methods. The group consists of 12 teachers from 3 middle schools Muratpaşa, Kepez and Aksu towns of Antalya province, respectively. Descriptive analysis has been used in the analysis of the qualitative data and consistency testing has been utilized. The Cohen’s Kappa reliability coefficient has been calculated as meaningful with the level of 0.818.
According to the results of the research; group relations increase organizational commitment and job satisfaction, while reducing stress. In addition, good friendship relationships increase school loyalty and reduce the intention of relocation. However, negative results such as conflicts between different groups have an adverse effect on the organizational climate and the resistance of the members of the group to the decisions of the administration by taking power from each other. Emotional commitment levels of teachers were higher than continuation commitment and normative commitment. Relationships with other employees and perceived social support were mostly affected by job satisfaction. The most stressful resource among the participating teachers is school administrators and it is seen that the participants have been observed emotion-focused coping strategy in the first place.

Anahtar Kelimeler

Formal Groups, Informal Groups, Organizational Commitment, Job Satisfaction, Stress

Ortaokul Öğretmenlerinin Okullardaki Biçimsel ve Doğal Grup İlişkilerinin Örgütsel Sonuçları

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin okullardaki biçimsel ve doğal grup ilişkilerinin örgütsel sonuçlarını belirlemektir. Nitel araştırma desenlerinden durum çalışması ve bütüncül çoklu durum deseni kullanılmıştır. Maksimum çeşitlilik örneklemesi yöntemine ve gönüllülük esasına göre seçilen Antalya ili Muratpaşa, Kepez ve Aksu ilçelerinde bulunan üç ortaokuldaki 12 öğretmenle bireysel ve odak grup görüşmeleri gerçekleştirilmiştir. Nitel verilerin analizinde betimsel analiz kullanılmıştır. Nitel araştırmanın iç güvenirliğini artırmak için tutarlılık incelemesi yönteminden yararlanılmış, Kohen Kappa tutarlılık katsayısı 0.818 düzeyinde anlamlı olarak hesaplanmıştır.
Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; grup ilişkileri öğretmenlerde örgütsel bağlılığı ve iş doyumunu artırırken, stresi azaltmaktadır. Ayrıca iyi arkadaşlık ilişkileri okula bağlılığı artırırken, yer değiştirme niyetini azaltmaktadır. Ancak farklı gruplar arası yaşanan çatışmaların kişileri ve örgüt iklimini olumsuz etkilemesi, grup üyelerinin iş yavaşlatan kişilere uyması sonucu işlerin aksaması, grup ya da grupların birbirinden güç alarak yönetimin kararlarına direnç göstermesi gibi olumsuz sonuçlar da ortaya çıkmıştır. Öğretmenlerin duygusal bağlılık düzeyleri, devam bağlılığı ve normatif bağlılıklarına göre daha sık rastlanmıştır. İş doyumunu en çok diğer çalışanlarla ilişkiler ve algılanan sosyal desteğin etkilediği görülmüştür. Çalışmaya katılan öğretmenlerin çoğu stres kaynağı olarak okul yöneticilerini işaret ederken, stresle başa çıkma stratejisi olarak duygu odaklı başa çıkma stratejisini kullandıkları görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Biçimsel Gruplar, Doğal Gruplar, Örgütsel Bağlılık, İş Doyumu, Stres

Kaynakça

• Adams, J. S. (1963). Toward an Understanding of İnequity. Journal of Abnormal and Social Psychology, 67, 422.
• Atay, O. (2007). İşletmelerde doğal grupların iş tatmini üzerindeki etkileri ve bir uygulama, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Aydın, M. (2000). Eğitim yönetimi (2. baskı). Ankara: Hatipoglu Yayınevi.
• Azaklı, Ö. (2011). Çalışanların örgüte bağlılıkları ve iş güvencesizliği algısı ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkinin incelenmesine yönelik bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Baransel, A. (1993). Çağdaş yönetim düşüncesinin evrimi (3. Baskı). İstanbul: İÜ İşletme Fakültesi Yayını, (257), 168.
• Başaran İ. E. (2000). Örgütsel davranış insanın üretim gücü, Ankara: Feryal Matbaası.
• Berg, B. L. (2000). Qualitative research methods for the social sciences (4rd ed.). Boston: Edition Pearson Education.
• Bulut I. ve Polat G. (2012). Örgütlerde gruplar. M. Zincirkıran (Ed.), Örgüt sosyolojisi, (s.101-129). Bursa: Dora Basım-Yayın Dağıtım.
• Bulut, I. (1983). Örgüt İçi Gruplar ve Grupların Yönlendirilmesi. Amme İdaresi Dergisi, 21 (4): 57-67.
• Creswell, J. W. (2005). Educational research: Planning, conducting, and evaluating, Quantitative and Qualitative Research, NJ: Merrill Prentice.
• Creswell, J. W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri: beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. M. Bütün ve S. B. Demir (Çev. Ed.). (3. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çetinkaya, L. (2017). Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Eğitim-Öğretim Süreçlerinde Anlık Mesajlaşma Uygulamaları Kullanımı: WhatsApp Örneği. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 26 (2), 45-53.
• Davis, K. (1984). İşletmede insan davranışı: Örgütsel davranış. K. Tosun (Çev. Ed.) İstanbul Üniversitesi.
• Davy, JA, Kinicki, AJ ve Scheck, CL (1997). İş güvenliğinin geri çekilme bilişleri üzerindeki doğrudan ve aracılık etkilerinin testi. Örgütsel Davranış Dergisi: Uluslararası Endüstriyel, Mesleki ve Örgütsel Psikoloji ve Davranış Dergisi , 18 (4), 323-349
• Direkçi, G. S. (2007). İlköğretim okulu yöneticilerinin informal (doğal) gruplara ilişkin algıları nelerdir? (Ankara ili örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Erdoğan, U. (2012). İlköğretim okullarının bürokratik yapıları ile öğretmenlerin örgütsel sosyalleşme düzeyleri arasındaki ilişki (Malatya ili örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Folkman, S. & Lazarus, R. S. (1980). An analysis of coping in a middle-aged community sample. Journal Of Health And Social Behaviour, 219-239.
• Glesne, C. (2013). Nitel araştırmaya giriş (A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu Çev.), Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gönüllü, M. (2001). Grup ve grup yapısı. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2 (1), 191-201.
• Günbayı, İ. ve Tokel, A. (2012). İlköğretim okulu öğretmenlerinin iş doyumu ve iş stresi düzeylerinin karşılaştırmalı analizi. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. 3 (5), 77-95.
• Hunter, S. D. (2016). If Ever the Twain Shall Meet: Graph Theoretical Dimensions of Formal and Informal Organization Structure. International Journal of Social Science Studies, 4 (10), 79-90. http://repository.cmu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1009&context=qatarworks
• Hatch, J. A. (2002). Doing qualitative research in education settings, New York: State University of New York Press.
• İliyas, M. (2016). İşyeri arkadaşlık fırsatları ve iş çıktıları arasındaki ilişkileri ve bu ilişkilerde birlik çabası motivasyonun rolü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Köse, S., Oral, L. ve Türesin, H. (2012). İş yaşamında sosyal kolaylaştırma kavramı ve sanal kaytarma ile ilişkisi: Araştırma görevlileri üzerinde bir araştırma. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4 (1).
• Landis, J. R. & Koch, G. G. (1977). The measurement of observer agreement for categorical data. Biometrics, 33, 159-174.
• Locke, E. (1983). Narure and Causes of Job Satisfaction” Handbook of Industrial and organizational Psychology. (ed) Durnette, John Wiley and Sons, USA.
• Maslow, A. H. (1943). A Theory of Human Motivation. Psychological Review, 50, 370-396
• Markiewicz, D., Devine, I. & Kausilas, D. (2000). Friendships of women and men at work: Job satisfaction and resource implications. Journal of Managerial Psychology, 15 (2), 161-184.
• McShane, S. L. & Von GL Now, M. A. (2016). Organizational Behaviour. (Çev. Günsel ve Bozkurt). New York: McGraw-Hill Pres.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. 2. Baskı, Thousand Oaks, Ca: Sage.
• Morrison, R. (2004). Informal Relationship in the Workplace; Association with Job Satisfaction, Organisational Commitment and Turnover Intentions. New Zealand Journal of Psychology, Auckland: New Zealand, 33 (3).
• Nielsen, I. K., Jex, S. M., & Adams, G. A. (2000). Development and validation of scores on a two-dimensional workplace friendship scale. Educational and Psychological Measurement, 60 (4), 628-643.
• Ömüriş, E. (2014). İşyerinde Arkadaşlık İlişkilerinin Temel Belirleyicileri ve Örgütsel Sonuçlar Üzerine Etkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Özçelik, E. ve Yıldırım, S. (2002). Web-Destekli Öğrenme Ortamlarında Bilişsel Araçların Kullanımı: Bir Durum Çalışması. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Uluslararası Açıktan ve Uzaktan Eğitim Sempozyumu içinde (23-25). Anadolu Üniversitesi
• Riordan, C. M. & Griffeth, R. W. (1995). The opportunity for friendship in the workplace: An underexplored construct. Journal of business and psychology, 10 (2), 141-154.
• Sabuncuoğlu, Z. ve Tüz, M. V. (2008). Örgütsel psikoloji (4. Baskı), Bursa: Aktüel yayınları.
• Samadov, S. (2006). İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık: Özel Sektörde Bir Uygulama (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Saylık, A. (2012). Ortaöğretim Okullarında İnformel İlişkiler ile Okul Müdürlerinin Liderlik Stilleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Schein, E. H. (1978). Career dynamics: Matching individual and organizational needs (Vol. 6834). Addison Wesley Publishing Company.
• Scott, W. R. (1992). Organizations: Rational, natural, and open systems (3rd Edition), NJ: Prentice-Hall. Englewood Cliffs.
• Silverman, D. (2006). Interpreting qualitative data: Methods for analyzing talk, text and interaction (Third Edition), London: Sage Publications.
• Steers, RM (1977). Örgütsel bağlılığın öncülleri ve sonuçları. İdari bilim üç ayda bir , 46-56.
• Stumpf, S. A. & Hartman, K. (1984). Individual exploration to organizational commitment or withdrawal. Academy of Management Journal, 27 (2), 308-329.
• Tekingündüz, S. ve Tengilimoğlu, D. (2013). Hastane çalışanlarının iş tatmini, örgütsel bağlılık ve örgütsel güven düzeylerinin belirlenmesi. Sayıştay Dergisi, 91, 77-103
• Tiryaki, T. (2005). Örgüt Kültürünün Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya
• Uluğ, M. (2002). Örgütlerde grup yönetiminin toplam kalite yönetiminin üzerine etkisi –bir uygulama- (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Wall, T. D., Kemp, N. J., Jackson, P. R. & Clegg, C. W. (1986). Outcomes of autonomous workgroups: A long-term field experiment. Academy of Management Journal, 29 (2), 280-304.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (7. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.