Araştırma Makalesi
Yıl 2019,
, 211 - 231, 25.06.2019
Öz
Classical Arabic literature sources have examined many events in Arab social life from a humor perspective. As changing as funny events also characters changes and a collection of pretty rich humorous characters is emerges. One of the characters discussed in terms of humor in rabic literary texts is the orators. Interesting situations that the preachers faced when addressing people were discussed in many anecdotes. In this article, it is aimed to identify and evaluate humorous narratives about orators. The related anecdotes were classified according to the place and time of the oratory and the reasons why the orators were humorous were determined. Through the anecdotes examined during the study, the attitude of the listeners with each other was revealed and the clues of the Arab society’s relations with rhetoric and orator are also revealed.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Âbî, Ebû Sa‘d Mansûr b. Hüseyn. Nesru’d-dur fi’l-muhâdarât, thk. Hâlid Abdülğanî Mahfûz. (Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1434/2004).
- ‘Askerî, Ebû Hilâl Hasan b. Abdullah. Cemheretu’l-emsâl. nşr. Dâru’l-fikr, Beyrut: ts.
- Câhiz, Ebû Osmân Amr b. Bahr. el-Beyân ve’t-tebyîn. nşr. Dâru Mektebeti’l-Hilâl. Beyrut: 1423.
- Câhiz, Ebû Osmân Amr b. Bahr. er-Resâilu’s-siyâsiyye nşr. Dâru Mektebeti Hilâl Beyrut, ts.
- Günday, Hüseyin. Klasik Arap Edebiyatında Mizahi Karakterler. 1. Baskı. Bursa: Emin Yayınları, 2013.
- İbn ‘Abdürabbih, Ahmed b. Muhammed. el-‘İkdu’l-Ferîd. nşr. Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye. Beyrut: 1404.
- İbn Hamdûn, Muhammed b. el-Hasan b. Muhammed. et-Tezkiretü’l-hamdûniyye. nşr. Dâru Sâdır. Beyrut: 1417.
- İbn Kuteybe, Abdullah b. Müslim. ‘Uyûnu’l-ahbâr, nşr. Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye. Beyrut: 1418.
- İbn Kuteybe, Abdullah b. Müslim. eş-Şi‘r ve’ş-şu‘arâ. nşr. Dâru’l-hadîs. Kahire: 1423.
- İbn Kuteybe, Abdullah b. Müslim. Fadlu’l-‘Arab ve’t-tenbîh ‘ala ‘ulûmihâ, thk. Velîd Mahmud Salih, Abu Dabi: Manşûrâtu’l-Mecma‘i’s-Sakafî, 1998.
- İbn Sellâm, Ebû ‘Ubeyd Kasım. el-Emsâl, thk. Abdülmecid Katamış. Dâru’l-Meymûn lit’Turâs, 1400/1980.
- İbnü’l-Cevzî, Abdurrahman b. Ali b. Muhammed. Ahbâru’l-Hamkâ ve’l-Muğaffilîn. şrh. Abdülemîr Mehnâ. Dârü’l-Fikri’l-Lübnânî, 1410/1990.
- İpek, Muhammet Selim. Klasik Dönem Arap Edebiyatında Nesir. 1. Baskı. İstanbul: Gece Kitaplığı, 2015.
- İsfahânî, Hüseyn b. Muhammed Râgıb. Muhâdarâtu’l-udebâ ve muhâverâtu’ş-şu‘âra ve’l-bulağâ. Beyrut: Şirketu Dar’il-Erkâm b. Ebî’l-Erkâm, 1420.
- Meydânî, Ebu’l-Fadl Ahmed b. İbrahim. Mecma‘u’l-emsâl. thk. Muhammed Muhyiddîn Abdühamid. Beyrut: Dâru’l-ma‘rife, ts.
- Mufaddal b. Seleme, Ebû Tâlib. el-Fâhir. thk. Abdulalim et-Tahâvî. Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-‘Arabiyye, 1380.
- Nassâr, Fethî. Min Revâi‘i’s-Se‘âlibî. Kahire: ed-Dâru’s-Sekâfiyye li’n-Neşr, 1429/2008.
- Safvet, Ahmet Zeki. Cemheretu hutabi’l-‘Arab fî ‘usûri’l-‘Arabiyyeti’z-zâhire. nşr. Mektebetu’l-‘ilmiyye, Beyrut: ts.
- Şahin, Şener. “Bir Mizah Unsuru Olarak Klasik Arap Kaynaklarında ‘Yellenme’ Teması”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 20/1, 2011.
- Şahin, Şener. “Nasreddin Hoca Fıkralarının Klasik Arap Mizahı Kaynaklarındaki İzdüşümleri Üzerine Değerlendirmeler”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 27 / 1 Ağustos 2018.
- Şak‘a, Mustafa. Menâhicu’t-Telîf ‘inde ‘Ulemâu’l-‘Arab. Dâru’l-‘İlm li’l-Melâyin, 2004.
- Tevhîdî, Alî b. Muhammed b. Abbâs Ebû Hayyân. el-Basâir ve’z-Zehâir, thk. Veddâd el-Kâdî. Beyrut: Dâru Sâdır, 1408/1988.
- Vatvât, Cemâlüddîn Muhammed b. İbrâhîm b. Yahyâ. Ğurerü’l-hasâ’isi’l-vâzıha ve ‘urerü’n-nekâ’isi’l-fâzıha. nşr. İbrâhim Şemsüddîn. Beyrut: Duru’l-Kutubi’l-‘ilmiyye, 1429/2008.
- Zemahşerî, Muhammmed b. Ömer. Rebî‘u’l-ebrâr ve nusûsu’l-ahbâr. thk. Abdulemîr Mihnâ. Beyrut: Müessesetü’l-A‘lemî, 1412.
Yıl 2019,
, 211 - 231, 25.06.2019
Klâsik Arap edebiyatı
Öz
Klasik Arap Mizahında Hatipler
Orators İn Classic Arabic Humor
Mehmet
Nafi Arslan
Dr, Öğr. Üyesi, Siirt Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu,
Arapça Mütercim Tercümanlık Bölümü
Dr.,
Lecturer, Siirt University, School of Foreign Languages, Department of Arabic
Translation and İnterpreting
Siirt
, Turkey
m.nafiarslan@hotmail.com
orcid.org/0000-0003-4507-9499
Klâsik Arap edebiyatı
kaynakları, Arap sosyal yaşantısında meydana gelen birçok olayı mizah
perspektifiyle ele almıştır. Mizaha konu olan olaylar çoğaldıkça karakterler de
değişmiş, oldukça zengin bir mizahi karakterler topluluğu ortaya çıkmıştır.
Arap edebî metinlerinde mizah zaviyesinden ele alınan karakterlerden biri de
hatiplerdir. Hatiplerin insanlara hitap
ederken karşı karşıya kaldıkları ilgi çekici durumlar birçok anekdotta ele
alınmıştır. Bu makalede, hatipler ile
ilgili mizahi anlatıların tespit ve değerlendirilmesi hedeflenmiştir. İlgili
rivayetler hitabetin vuku bulduğu yer ve zamana göre tasnife tabi tutulmuş,
hatiplerin mizaha konu olma nedenleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışma
boyunca incelenen anekdotlar aracılığıyla hatipler ile dinleyicilerin birbirine
karşı tutumları ortaya çıkartılmış, Arap toplumunun hitabet ve hatipler ile
olan ilişkilerinin ipuçları da açığa çıkmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Âbî, Ebû Sa‘d Mansûr b. Hüseyn. Nesru’d-dur fi’l-muhâdarât, thk. Hâlid Abdülğanî Mahfûz. (Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1434/2004).
- ‘Askerî, Ebû Hilâl Hasan b. Abdullah. Cemheretu’l-emsâl. nşr. Dâru’l-fikr, Beyrut: ts.
- Câhiz, Ebû Osmân Amr b. Bahr. el-Beyân ve’t-tebyîn. nşr. Dâru Mektebeti’l-Hilâl. Beyrut: 1423.
- Câhiz, Ebû Osmân Amr b. Bahr. er-Resâilu’s-siyâsiyye nşr. Dâru Mektebeti Hilâl Beyrut, ts.
- Günday, Hüseyin. Klasik Arap Edebiyatında Mizahi Karakterler. 1. Baskı. Bursa: Emin Yayınları, 2013.
- İbn ‘Abdürabbih, Ahmed b. Muhammed. el-‘İkdu’l-Ferîd. nşr. Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye. Beyrut: 1404.
- İbn Hamdûn, Muhammed b. el-Hasan b. Muhammed. et-Tezkiretü’l-hamdûniyye. nşr. Dâru Sâdır. Beyrut: 1417.
- İbn Kuteybe, Abdullah b. Müslim. ‘Uyûnu’l-ahbâr, nşr. Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye. Beyrut: 1418.
- İbn Kuteybe, Abdullah b. Müslim. eş-Şi‘r ve’ş-şu‘arâ. nşr. Dâru’l-hadîs. Kahire: 1423.
- İbn Kuteybe, Abdullah b. Müslim. Fadlu’l-‘Arab ve’t-tenbîh ‘ala ‘ulûmihâ, thk. Velîd Mahmud Salih, Abu Dabi: Manşûrâtu’l-Mecma‘i’s-Sakafî, 1998.
- İbn Sellâm, Ebû ‘Ubeyd Kasım. el-Emsâl, thk. Abdülmecid Katamış. Dâru’l-Meymûn lit’Turâs, 1400/1980.
- İbnü’l-Cevzî, Abdurrahman b. Ali b. Muhammed. Ahbâru’l-Hamkâ ve’l-Muğaffilîn. şrh. Abdülemîr Mehnâ. Dârü’l-Fikri’l-Lübnânî, 1410/1990.
- İpek, Muhammet Selim. Klasik Dönem Arap Edebiyatında Nesir. 1. Baskı. İstanbul: Gece Kitaplığı, 2015.
- İsfahânî, Hüseyn b. Muhammed Râgıb. Muhâdarâtu’l-udebâ ve muhâverâtu’ş-şu‘âra ve’l-bulağâ. Beyrut: Şirketu Dar’il-Erkâm b. Ebî’l-Erkâm, 1420.
- Meydânî, Ebu’l-Fadl Ahmed b. İbrahim. Mecma‘u’l-emsâl. thk. Muhammed Muhyiddîn Abdühamid. Beyrut: Dâru’l-ma‘rife, ts.
- Mufaddal b. Seleme, Ebû Tâlib. el-Fâhir. thk. Abdulalim et-Tahâvî. Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-‘Arabiyye, 1380.
- Nassâr, Fethî. Min Revâi‘i’s-Se‘âlibî. Kahire: ed-Dâru’s-Sekâfiyye li’n-Neşr, 1429/2008.
- Safvet, Ahmet Zeki. Cemheretu hutabi’l-‘Arab fî ‘usûri’l-‘Arabiyyeti’z-zâhire. nşr. Mektebetu’l-‘ilmiyye, Beyrut: ts.
- Şahin, Şener. “Bir Mizah Unsuru Olarak Klasik Arap Kaynaklarında ‘Yellenme’ Teması”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 20/1, 2011.
- Şahin, Şener. “Nasreddin Hoca Fıkralarının Klasik Arap Mizahı Kaynaklarındaki İzdüşümleri Üzerine Değerlendirmeler”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 27 / 1 Ağustos 2018.
- Şak‘a, Mustafa. Menâhicu’t-Telîf ‘inde ‘Ulemâu’l-‘Arab. Dâru’l-‘İlm li’l-Melâyin, 2004.
- Tevhîdî, Alî b. Muhammed b. Abbâs Ebû Hayyân. el-Basâir ve’z-Zehâir, thk. Veddâd el-Kâdî. Beyrut: Dâru Sâdır, 1408/1988.
- Vatvât, Cemâlüddîn Muhammed b. İbrâhîm b. Yahyâ. Ğurerü’l-hasâ’isi’l-vâzıha ve ‘urerü’n-nekâ’isi’l-fâzıha. nşr. İbrâhim Şemsüddîn. Beyrut: Duru’l-Kutubi’l-‘ilmiyye, 1429/2008.
- Zemahşerî, Muhammmed b. Ömer. Rebî‘u’l-ebrâr ve nusûsu’l-ahbâr. thk. Abdulemîr Mihnâ. Beyrut: Müessesetü’l-A‘lemî, 1412.
Toplam 24 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Haziran 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 3 Mart 2019 |
| Kabul Tarihi | 23 Nisan 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 |
