Aile Danışmanlığında Maneviyat Boyutunun Önemi

Yıl 2021, Sayı: 17, 263 - 273, 25.06.2021

Hatice Kılınçer

https://doi.org/10.34085/buifd.887414

Cited By: 4

Öz

Maneviyat, bireyin yaşantısı ve aile ilişkilerini etkileyen önemli bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Birey, aile ve maneviyat arasındaki karşılıklı ilişki ve etki, aile terapisinde maneviyat boyutunun ele alınmasını önemli kılmaktadır. Aile Danışmanlığında maneviyat boyutunun terapi sürecine entegre edilmesi özellikle son yıllarda güncel ve dikkat çekici bir alan olarak karşımıza çıkmakta, konuyla ilgili çalışmaların sayısı her geçen gün artmaktadır. Çalışmamızda, maneviyat boyutunun aile terapilerine entegre edilmesinin önemi üzerine odaklanılmıştır. Bu bağlamda öncelikle aile ve maneviyat arasındaki ilişkiye değinilmiş, daha sonra maneviyat boyutunun aile danışmanlığında yer almasının önemi teorik çerçevede ele alınmıştır. Çalışmanın amacı maneviyat ve aile arasındaki yakın ve karşılıklı ilişkinin daha net bir şekilde anlaşılması ve aile danışmanlığında maneviyat boyutunun entegre edilmesinin önemiyle alakalı kavramsal bir çerçeve sunmaktır. Bu bağlamda aile danışmanlığında maneviyat boyutunu ele almak isteyen araştırmacılar için yeni bir bakış açısı sunmak istenmiştir.

Anahtar Kelimeler

aile danışmanlığı, maneviyat, psikoloji, din

The Importance of Spirituality in Family Counseling

Öz

Spirituality emerges as an important factor affecting the individual's life and family relations. Interrelation and influence between family and spirituality makes it important to discuss the dimensions of spirituality on family therapy. We encounter the integration of the dimensions of spirituality into therapy process as an up-to-date and remarkable field, especially in recent years. The number of studies on the subject matter is increasing day by day. Integration of the dimension of spirituality into family therapy is focused on in our study. Thus, interrelation between family, religion and spirituality together with the need for family counseling is mentioned first. Then, the importance of the dimensions of spirituality and religion taking part in family counseling and studies on the subject matter are discussed theoretically. The purpose of this work is to present a cognitive framework with regard to a clearer understanding of close and mutual relation between spirituality and family, and with regard to the integration of the dimensions of spirituality into family counseling. In this context, a new perspective is intended to be offered for researchers who seeks to discuss the dimensions of spirituality on family counseling.

Anahtar Kelimeler

family therrapy, religion, psychology, spirituality

Kaynakça

• Adak, Nurşen. “Toplumun Temel Yapı Taşı: Aile”. Kurumlara Sosyolojik Bakış. ed. Sevinç Güçlü. İstanbul: Kitapevi, 2015.
• Ağırbaş, Furkan. Manevi Yönelimli Aile Danışmanlığı. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Alshugairi, Noha. “Marital Trends in the American Muslim Community: A Pilot Study”, Journal of Muslim Mental Health 5 (2010), 256–277.
• Altuğ, Semra. Evlilik Sorunlarının Yaşanmasında Eşlerin Aile Bireylerinin Müdahalelerinin Etkisi. Elazığ: Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Aluş, Yadigar. Türk Ailesinde Eşler Arası Mutluluk Algısı ve Beklentileri: Sakarya İli Örneği, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2016.
• Arslan, Gökmen ve Balkıs, Murat. “Ergenlikte Görülen Problem Davranışlar ve Aile Sorunları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. SDU International Journal of Education Studies 1/1, (2014), 1-23.
• Ateş, Fatoş Bulut. “Aile Danışmanlığı”. Kuram ve Uygulamaları ile Aile Danışmanlığı. ed. Turan Akbaş ve Nilüfer Özabacı. 3-37. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2019.
• Aydın, Mustafa. “Aile ve Din/İslam”. Sistematik Aile Sosyolojisi, ed. Mustafa Aydın. 315-331. Konya: Çizgi Yayınevi, 2013.
• Aydın, Mustafa. Kurumlar Sosyolojisi: Kurumlara Başlangıç Çerçevesinde Bir Çalışma. İstanbul: Açılım Kitap, 2016.
• Aydoğan, Didem. “Aile Travmaları ve Travma Sonrası Ailede Gelişim: Aile Yılmazlığı”. Kuram ve Uygulamaları ile Aile Danışmanlığı. ed. Turan Akbaş ve Nilüfer Ş. Özabacı. 153-186. Ankara: Pegem Yayınları, 2019.
• Aynacı, Büşra. Aile Danışmanlığı Merkezine Başvuran Kişilerin Kaygı Düzeyleri ile Dindarlık Durumlarının İlişkisi. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Bahnaru, Aurel., Runcan, Remus., Runcan, Patricia. “Religiosity and Marital Satisfaction”. Revista de Asistenţă Socială. 18/3 (2019), 1-8.
• Balcı Arvas, Fatma. Dindarlık ile Evlilik Doyumu ve Evlilikte sorun Çözme İlişkisi Üzerine Bir İnceleme, Değerler Eğitim Dergisi 15/34 (2017), 129-160.
• Borghesani, Olya. Exploring Psychotherapists’ Spirituality: Influence of the Internal Family Systems Model. Virginia: Polytechnic Institute and State University, Master Thesis, 2013.
• Büyük, Şeymanur. Evli Bireylerin Dindarlık ve Cinsel Mitlere İnanç Düzeyinin Evlilik Doyumu ile İlişkisi. Üsküdar: Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Canel, Azize Nilgün. Aile Problem Çözme, Evlilik Doyumu ve Örnek Bir Grup Çalışmanın Sınanması. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2007.
• Carlson, Thomas. vd. “Religion, Spirituality, and Marriage and Family Therapy: A Study of Family Therapists' Beliefs about the Appropriateness of Addressing Religious and Spiritual Issues in Therapy”. American Journal of Family Therapy, 30/2, (2002), 157-171. DOI: 10.1080/019261802753573867
• Chung, Ruth Hyunbee. Religiosity as Predictor of Marital Commitment and Satisfaction in Korean American Couples. University of Southern California. (2013). http://congress.aks.ac.kr/korean/files/2_1358497374.pdf.
• Cohen, Orna. Dotton, RickyFinzi. “Reasons for Divorce and Mental Health Following the Breakup”. Journal of Divorce and Remarriage 53/8 (2012), 581-601.
• Çankırılı, Ali. Çocuğun Manevi Eğitimi. İstanbul: Zafer Yayınları, 2012.
• Çengel Kültür, Sadriye Ebru. Ünal, M. Fatih. Özusta, Şeniz. “Alkol Bağımlılığı Olan Babaların Çocuklarında Psikopatoloji”. Türk Psikiyatri Dergisi 17/1(2006), 3-11.
• Çevik, Yasemin. Türkiye’de Aileye Yönelik Sosyal Hizmet ve Aile Danışmanlığı Uygulamaları. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Daneshpour, Manijeh. “Aile Sistemleri Terapisi ve Postmodern Yaklaşımlar”. çev. Vahap Yorgun, Müslümanlar İçin Psikolojik Danışma. 119-135. Ankara: Nobel Yayınevi, 2015.
• Daneshpour, Manijeh. “Muslim Families and Family Therapy”. Journal of Marital and Family Therapy 24/3 (1998), 355-390.
• Duba, Jill. D. Watts, Richard, E. “Therapy with Religious Couples”, Journal of Clinical Psychology 65/2 (2009), 210-223.
• Duyan,Veli. “Aileye Yönelik Müdahale Sürecinin Aşamaları”. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 14/1 (2003), 41-61.
• Dündar, Özge Zeybekoğlu. “Değişen ve Değişmeyen Yönleriyle Aile: Yapısı, Türleri, İşlevleri”. Değişen Toplumda Değişen Aile: Sosyolojik Tartışmalar, ed. Nurşen Adak. Ankara: Siyasal Kitapevi, 2012.
• Düzgüner, Sevde. “Psikoloji Literatüründe Maneviyat Kavramı: Batı ve Türkiye Karşılaştırması. Maneviyat Psikolojisi. ed. M. Atak. 11-29. İstanbul: Elit Kültür Yayınları, 2016.
• Ercan, Duygu. Aile Danışmanlığı Almayı Kabul Eden ve Reddeden Evli Çiftlerde Boşanmayı Düşünme Nedenleri. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Erkan, Semra (2010). “Aile ve Aile Eğitimiyle İlgili Temel Kavramlar”. Aile Eğitimi ve Erken Çocukluk Eğitiminde Aile Katılım Çalışmaları. ed. Fulya Temel. Ankara: Anı Yayıncılık, 2010.
• Esmaeili, Nooshin Sabour. Schoebi, Dominik. “Research on Correlates of Marital Quality and Stability in Muslim Countries: A Review”. Journal of Family Theory and Review 9 (2017), 69-92.
• Fagan,Patrcik. “Why Religion Matters Even More: The Impact of Religious Practice”. Executive Summary Backgrounder 18 (2006), 1-19.
• Ferah, Nimet. Boşanma Psikolojisi: Dini Başa Çıkma Yaklaşımı. İstanbul: Marmara Akademi Yayınları, 2019.
• Fincham, Frank. D. “Marital Conflict: Correlates, Structure And Context”. Curent Directions In Psychological Science 12/1 (2003), 23-27.
• Geçioğlu, Ahmet Rıfat. Döner, Ertuğrul. “İslam’da Evlilik ve Aile Bağlamında Günümüzde Tartışılan Konular Üzerine Psiko-Sosyal Bir Değerlendirme”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19/2 (2019), 603-627.
• Geçioğlu, Ahmet Rıfat. Kayıklık, Hasan. “Dindarlık ve Evlilik Uyumu İlişkisi: Evli Bireyler Üzerine Bir İnceleme”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 19/1 (2019), 202-224.
• Gladding, Samuel T. Aile Terapisi Tarihi Kuram ve Uygulamaları. 3. Baskı. çev. İbrahim Keklik ve İbrahim Yıldırım. Ankara: Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği, 2015.
• Gül, Gülbahar. “Aile ve Evlilik Kurumu”. Evlilik Okulu: Evlilikte Kişiler Arası İlişkiler ve İletişim Becerileri. ed. Haluk Yavuzer. 20-29. İstanbul: Remzi Kitapevi, 2017.
• Güngör, Mehmet. “Üniversite Öğrencilerinin Problem Çözme Becerilerinin Aile Tipleri ve Aile Tutumları Açısından İncelenmesi”. Journal of New World Sciences Academy 7/4 (2012), 40-51. ISSN:1306-3111
• Hanımoğlu, Egemen. “Aile Terapisi ve Aile Terapisi ile İlgili Kuramlar”. Kuram ve Uygulamaları ile Aile Danışmanlığı. ed. Tahir Akbaş ve Nilüfer Özabacı. 69-115. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2019.
• Haug Ingeborg E. Including a Spiritual Dimension in Family Therapy: Ethical Considerations. Contemporary Family Therapy 20 (2), 181-194, 1998.
• Hawkins, Alan J. Willoughby, Birian J. ve Doherty, William J. “Reason for Divorce and Openness to Marital Reconciliation”. Journal of Divorce and Remarriage 53 (2012), 453-463.
• Hodge,David R. “Spritual Ecomaps: A New Diagrammic Tool for Assesing Marital and Family Spiritualty”. Journal of Marital and Family Therapy 2 (2000), 217-228.
• Huss, Boaz. “Spirituality: The Emergence of a New Cultural Category and its Challenge to the Religious and the Secular”. Journal of Contemporary Religion 29/1 (2014), 47-60.
• Kahveci, Gizem Ayşem. Evli Çiftlerde Evlilik Uyumu, Evlilik Çatışma Biçimi ve Depresyon Düzeylerinin Değerlendirilmesi, İstanbul: Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. 2016.
• Kavak, Ayşe. Evli Bireylerde Evlilik Doyumu, Aile İşlevselliği ve Çatışma Çözüm Stilleri. Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. Ankara, 2018.
• Kesici, Şahin ve Mert, Abdullah., vd. Aile Terapisinde Kullanılan Teknikler. 5.Baskı. Ankara: Nobel Yayınları, 2017.
• Kılınçer, Hatice. “Manevi Danışmanların Aile Danışmanlığı Hakkındaki Algı ve Tutumları”. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Farklı Alanlardan Araştırma Bulguları ve Değerlendirmeler. ed. Ali Ayten. 99-145. İstanbul: DEM Yayınları, 2019.
• Kıvılcım Kavak, Ayşe. Evlilik Birliğinin Korunması. Ankara: Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Lebow, L. Jay. Çift ve Aile Terapisi: Alan ile İlgili Bütüncül Bir Harita. çev. Hanife Uğur. Ankara: Nobel Yayınları, 2019.
• Lowenstein, Ludwig Fred. “Causes and Associated Features of Divorce as Seen by Recent Research”. Journal of Divorce and Remarriage 42/3 (2005). 153-171.
• Lucy, D. Rey. “Religion as Invisible Culture: Knowing About and Knowing With”. Journal of Family Social Work 2/2 (1997), 159-177. DOI: 10.1300/J039v02n02_05
• Mahoney, Anette ve Tarakeshwar, Nalini. “Evlilikte ve Gündelik Hayat ve Aile Krizlerindeki Ebeveynlik Konusunda Dinin Rolü”. çev. Fatma Zeynep Belen. Din ve Maneviyat Psikolojisi Temel Yaklaşımlar ve İlgi Alanları. ed. Ali Ayten ve İhsan Çapçıoğlu. 361-401. Ankara: Phoenix Yayınları, 2013.
• Mandaloğlu, Mehmet. “İslamiyet’ten Önce Türklerde Aile Hukuku. Türkiyat Araştırmaları Dergisi 33 (2013), 133-158.
• Mehmedoğlu, Ali Ulvi ve Mehmedoğlu Yurdagül. “Kadim Bir İlgiden Beslenen Meydan Okuma: Ruhsallık (Spirituality)” Gnostik Akımlar ve Okültizm Sempozyumu (25-27 Mayıs 2012 - Malatya), 147-166.
• Nazlı, Serap. Aile Danışmanlığı. 14.Baskı. Ankara: Anı Yayınları, 2018.
• Nichols, Michael P. Aile Terapisi Kavramlar ve Yöntemler. çev. Orhan Gündüz. İstanbul: Kaknüs Psikoloji Yayınları, 2013.
• Özabacı, N. Erkan, Z. Aile Danışmanlığı Kuram ve Uygulamalara Genel Bir Bakış. Ankara: Pegem Akademi, 2013.
• Özkan, Yasemin ve Kılıç, Esra. “Çocuk ve Aile Odaklı Sorunların Çözümünde Okul Sosyal Hizmet Uzmanlarının Önemi: Uzmanların Çocuk ve Ailelerle Çalışmada Sahip Oldukları Beceriler”. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 18/3 (2014), 397-412.
• Öztop, Hülya. Şener, Arzu. Güven, Seval. “Evde Bakımın Yaşlı ve Aile Açısından Olumlu ve Olumsuz Yönleri”. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi 1 (2008), 39-49.
• Pargament, Kenneth I. Murray-Swank, Nichola A. Tarakeshwar, Nalini., “An Empirically-Based Rationale for a Spiritually-İntegrated Psychotherapy”. Mental Health, Religion, and Culture, 8 (2005), 155-165.
• Polat, Dünya. Boşanma Aşamasındaki Bireylerin Evlilik Çatışmaları, Çatışma İletişim Tarzları ve Sosyal Destek Sistemlerinin İncelenmesi, Samsun: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2012.
• Richards, P. Scott, Bergin, Allen. A Spiritual Strategy for Counseling and Psychotherapy. Washington DC: American Psychological Association, 1997.
• Selman, Adnan. Dindarlığın Aile Yaşam Döngüsüne Etkisi: Batı Akdeniz Örneği. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2017.
• Snarey, John. R. Dollahite, David C. “Varieties of Religion-Family Linkages”. Journal of Family Psychology 15/4 (2001), 646-651.
• Sönmez, Özlem Altınsu. Ailenin Diğer Kurumlarla İlişkisi, Sistematik Aile Sosyolojisi. ed. Mustafa Aydın. 293-306. Konya: Çizgi Yayınevi, 2013.
• Şener, Arzu, Terzioğlu, Günsel. “Bazı Sosyo-Ekonomik ve Demografik Değişkenler ile İletişimin Eşler Arası Uyuma Etkisinin Araştırılması”. Aile ve Toplum Dergisi 10/4 (2008), 7-20.
• Şirin, Turgay. “Evli Çiftlerin Sprituel İyi Oluşları ile Evlilik Doyumları Arasındaki İlişki”. Ekev Akademi Dergisi 23/77 (2019).
• Şirin, Turgay. “Evli Çiftlerin Evlilik Uyumları ile Dini Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Turkish Studies 13/3 (2018), 691-722.
• Tamer, Gözübüyük Mine “Yaşlı Hastalarına Bakım Veren Kadınların Deneyimleri Işığında Evde Bakım Hizmetinin Değerlendirilmesi”. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları 26 (2017), 157-186.
• Tekin, Mustafa. “Dinlerin Perspektifinden Aile Kurumu”. Aile Sosyolojisi. ed. Kadir Canatan ve Ergün Yıldırım. 217-250. İstanbul: Açılım Kitap, 2016.
• Thomas, Darwin L. Cornwall, Marie. “Religion and Family in the 1980s: Discovery and Development”. Journal of Marriage ans the Family 52 (1990), 983-992.
• Uyar, Sezai. “Boşanmış Bireylerin Evlilik Sürecine ve Bugüne İlişkin Psikolojik Sorunları Üzerine Bir Araştırma”. Ankara: Genel Kurmay Başkanlığı Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Uzmanlık Tezi, 1999.
• Ünal, Vehbi. “Geleneksel Geniş Aileden Çekirdek Aileye Geçiş Sürecinde Boşanma Sorunu ve Din”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 6/24 (2013), 587-602.
• Weaver, Andrew J. vd. “A Systematic Review of Research on Religion in Six Primary Marriage and Family Journals: 1995-1999”. American Journal of Family Therapy 30/4 (2002), 293-309. DOI: 10.1080/01926180290033448
• Yavuzer, Nurgül. “İlişkiler ve Kişiler Arası Güven”. Evlilik Okulu: Evlilikte Kişiler Arası İlişkiler ve İletişim Becerileri. ed. Haluk Yavuzer. 75-92. İstanbul: Remzi Kitapevi, 2017.
• Yıldırım, Ergün. “Aile ve Evlilik Türleri”. Aile Sosyolojisi. ed. Kadir Canatan ve Ergün Yıldırım. 81-100. İstanbul: Açılım Kitap, 2016.
• Yıldız, Armağan. “Evlilikte Yaşanan Sorunlar ve Başa Çıkma Yolları”. Evlilik Okulu: Evlilikte Kişiler Arası İlişkiler ve İletişim Becerileri. ed. Haluk Yavuzer. 211-230. İstanbul: Remzi Kitapevi, 2017.
• Zayed, Tareq M. “Conceptual and Practical Understanding of Counselling in Islam”, Malaysian Online Journal of Psychology and Counseling 2/1, (2014).