Philosophy of Science in Science Education Between 1928-2012

Yıl 2019, Cilt: 36 Sayı: 2, 27 - 46, 15.12.2019

Zelal Özgür Durmuş

Öz

This article evaluates the worldview embedded in the Turkish education system as reflected in the approach to the concept of "science" and science education. Specifically, it examines how the political economic sphere and the ideological atmosphere specific to a period that is called the worldview in the broadest sense collectively shape education. For an understanding of the general philosophy of the physics, chemistry and biology courses; their curricula, course content and specifically the existence of a science module are looked into from a chronological perspective. Although the social history of this issue is extensive, the study confines itself to the period between 1928 and 2012, using contextual analysis and interpretation of official documents. The results of the study show that the education programs have been in constant change starting from the first years of the republic. This change has generally been in parallel to the political and ideological atmosphere. Efforts have been made towards the foundation of scientific education in the first years of the revolution; but it is observed that apart from conveying modern knowledge, the programs lack originality. It is noted that the science module entered the program in the 1960s and has dominated the standard content since then. Despite the conceptual errors and philosophical mistakes in the 1980s and reversions to the classical approach from time to time after 2007, the module has been covered according to constructivist approach.

Anahtar Kelimeler

History of education, science curriculum, philosophy of science

1928 – 2012 Yılları Arasında Fen Öğretiminde Bilim Felsefesi

Öz

Çalışmada Türkiye eğitim sistemi içerisinde “bilim” kavramına ve fen öğretimine nasıl bir dünya görüşü ile yaklaşıldığı incelenmiştir. Eğitimi belirleyen ekonomik politik alanın, en genel anlamıyla dünya görüşü diyebileceğimiz dönemsel ideolojik havanın bilim öğretimine etkileri araştırılmıştır. Fizik, kimya ve biyoloji derslerinin genel felsefesinin anlaşılması için öğretim programlarına, konu içeriğine, özel olarak bilim ünitesinin varlığına tarihsel akış içinde bakılmıştır. Toplumsal tarih kısmı daha geniş olsa da araştırmada özel olarak 1928 ile 2012 yılları arası değerlendirilmiş, resmi belgeler üzerinde metin analizi yapılmış ve yorumlanmıştır. Araştırmanın sonuçları cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren öğretim programlarının sürekli değişim içinde olduğunu göstermiştir. Bu değişim genelde politik ve ideolojik atmosfere paralel biçimde olmaktadır. Devrimin ilk yıllarında bilimsel eğitimin kurulması için çaba harcanmış, fakat programların çağdaş bilgiyi aktarmak dışında pek bir özgünlüğü olmadığı görülmüştür. Ancak 1960’lı yıllarda bilim ünitesinin programa girdiği ve nitelik olarak klasik programa baskın geldiği fark edilmiştir. 1980’li yıllarda bilim öğretiminde kavram yanılgıları ve felsefi hatalar yapıldığı, 2007’den sonra ise kimi zaman geleneksel yaklaşıma dönülse de yapılandırmacı yaklaşıma göre ünitenin işlendiği anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eğitim tarihi, fen öğretim programı, bilim felsefesi

Kaynakça

• Aiken, L.R. (2000). Psychological testing and assessment (8th ed.). NewYork: Macmillan. Ahmad, F. (2005). Modern Türkiye’nin oluşumu. Y. Alogan (Çev.), İstanbul: Kaynak. Akyüz, Y. (1999). 17. yüzyıldan günümüze Türk eğitiminde başlıca düzenleme ve geliştirme çabaları: Genel özellikler ve doğrultular. Milli Eğitim Dergisi,144. Erişim tarihi: 30 Nisan 2019. https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/144/akyuz.html Althusser, L. (2006). İdeoloji ve devletin ideolojik aygıtları. A. Tümertekin (Çev.), İstanbul: İthaki. Baç, M. ve Baç, N. (1980). Kimya 1, İstanbul: Remzi. Bakanay, Ç.D. (2008). Biyoloji öğretmen adaylarının evrim teorisine yaklaşımları ve bilimin doğasına bakış açıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi EBE. Bakanay, Ç.D. ve Durmuş, Z.Ö. (2013). Lise biyoloji öğretim programında evrim eğitiminin kapsamı ve içeriğinin değerlendirilmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), s: 92-103. Binbaşıoğlu, C. (2009). Başlangıçtan günümüze Türk eğitim tarihi.Ankara: Anı. Boratav, K. (2010). Türkiye iktisat tarihi 1908-2007. İstanbul: İmge. Bogdan, R. C. ve Biklen, S. K.(1992). Qualitative research for education: An introduction to theory and medhods. Boston: Allyn and Bacon.Chalmers. A. F. (2008). Bilimin dedikleri: Bilimin doğası, statüsü ve yöntemleri üzerine bir değerlendirme. H. Arslan (Çev.), İstanbul: Paradigma. Çelik, H. (2013). 2004 eğitim reformu tanıtımı. Erişim tarihi: 30 Nisan 2019. http://www.meb.gov.tr/haberler/html_haberler/ProgramTanitimiTamMetin.htm DPT (1983), Milli kültür özel ihtisas komisyonu raporu, Yayın no: DPT: 1920-ÖİK: 300, Ankara. Driver, R., Leach, J., Millar, R. ve Scott, P. (2000). Young people’s images of science (tekrar basım) Buckingham: Open University. Eskicumalı, A. (2003). Eğitim ve toplumsal değişme: Türkiye’nin değişim sürecinde eğitimin rolü (1923 – 1946), Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 19 (2), s: 15-29. Gould, S. J. (2005). Darwin ve sonrası: Doğa tarihi üzerine düşünceler. C. Temürcü (Çev.), Ankara: TÜBİTAK. Gök, F. (1999). 75 Yılda insan yetiştirme eğitim ve devlet. F. Gök (Haz.), 75 yılda eğitim, 1-8, İstanbul: Tarih Vakfı. Hurd, P. D. (1998). Scientific literacy: New minds for a changing world. Science Education, 82 (3), s: 407 – 16. Irzık, G. ve Nola, R. (2011). A family resemblance approach to the nature of science for science education. Science & Education, 20, s:591–607. İnal, K. (1998). Türkiye’de ders kitaplarında demokratik ve milliyetçi değerler: 27 Mayıs ve 12 Eylül askeri müdahale dönemlerine ilişkin bir inceleme. Ankara: Ankara Üniveristesi SBE. İnetaş, E. (1977). Fizik 1, İstanbul: Milli Eğitim. İrez, S., Çakır, M. ve Doğan, Ö. (2007). Bilimin doğasını anlamak: Evrim eğitiminde bir önkoşul. Biyoloji Eğitiminde Evrim Sempozyumu’nda sunulan bildiri, Malatya: İnönü Üniversitesi. Kaplan, İ. (2005). Türkiye’de milli eğitim ideolojisi ve siyasal toplumsallaşma üzerine etkisi. İstanbul: İletişim. Koçak, C. . (2000). Siyasal tarih (1923 – 1950), S. Akşin (Haz.), Türkiye Tarihi Cilt: 4 Çağdaş Türkiye 1908 - 1980, s: 127-211, İstanbul: Cem. Lederman, N.G. (2007). Nature of science: Past, present and future. In S. Abell, K. Appleton, D. Hanuscin (eds.), Handbook of Research on Science Education, s: 831-79, New York: Routledge. Lederman, N. G., Abd-El-Khalick, F., Bell, R. L. ve Schwartz, R. S. (2002). Views of nature of science questionnaire: Toward valid and meaningful assessment of learners’ conceptions of nature of science. Journal of Research in Science Teaching, 39 (6), s: 497-521. Matthews, M.R. (1998). The nature of science and science teaching. B.J. Fraser, K.G. Tobin (Haz.), International Handbook of Science Education, s: 981-99. G. Britain: Kluwer Academic. McComas, W., Clough, M. ve Almazroa, H. (1998). The role and character of the nature of science in science education. The Nature of Science in Science Education, s:3-39, Netherlands: Kluwer Academic. MEB (1967). Modern biyoloji I, İstanbul: Milli Eğitim. MEB (1966). Fizik I(Modern), İstanbul: Milli Eğitim. MEB (1970). Modern biyoloji II, İstabul: Milli Eğitim. MEB (1971). Fiziksel bilimlere giriş, İstanbul: Milli Eğitim. MEB (1973). Fiziksel bilimler II, İstanbul: Milli Eğitim. MEB (1976). Kimya: Denel bir bilim, İstanbul: Milli Eğitim. MEB (1987a). Biyoloji: Lise 1, İstanbul: Milli Eğitim. MEB (1987b). Lise müfredat programı, Ankara: Milli Eğitim. MEB (1992a). Fizik 1, Ankara: Türk Tarih Kurumu. MEB (1992b). Kimya 1, İstanbul: Milli Eğitim. MEB (2000). Biyoloji 1, İstanbul: Milli Eğitim. MEB (2007a). Ortaöğretim biyoloji dersi 9 – 10 – 11 – 12. sınıf öğretim programı, Ankara. MEB (2007b). Ortaöğretim fizik dersi 9. sınıf öğretim programı, Ankara. MEB (2009). Ortaöğretim fizik dersi 12. sınıf öğretim programı, Ankara. MEB (2007c). Ortaöğretim kimya dersi 9. sınıf öğretim programı, Ankara. MEB (2011). Fizik 9 ders kitabı (Ed. Çepni, S.) [Elektronik versiyon]. MEB (2012). Fizik 12 ders kitabı (Ed. Çepni, S.) [Elektronik versiyon]. MEB Araştırma Planlama Koordinasyon Kurulu Başkanlığı (1988). Cumhuriyet döneminde Türk milli eğitim sistemindeki gelişmeler (1923 – 1988), Ankara: Milli Eğitim. MEB Fen Öğretimini Geliştirme Bilimsel Komisyonu (1974). Modern fen öğretimi haber bülteni, Sayı: 11, Ankara: Fen Projesi Baskı Atölyesi. MEB Teftiş Kurulu (1990). Biyoloji ve sağlık bilgisi müfredat programı ile teftişler sırasında gözönünde bulundurulacak hususlar, Ankara: Milli Eğitim. Mugaloglu, E. Z. (2014). The problem of pseudoscience in science education and implications of constructivist pedagogy. Science and Education, 23, s: 829-42. NSTA (1982). Science – technology – society: Science education fot the 1980s, Washington, DC: Author. Okçabol, R. (2005). Türkiye eğitim sistemi. Ankara: Ütopya. Önal, N. E. (2010). Anadolu tarımının 150 yıllık öyküsü. İstanbul: Yazılama. Öztürkler, N. R. (2005). Türkiye’de biyolojik evrim eğitiminin sosyolojik bir değerlendirmesi. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi EBE.Sakaoğlu, N. (2003). Osmanlıdan günümüze eğitim tarihi, İstanbul: Bilgi Üniversitesi. Tanilli, S. (1988). Nasıl bir eğitim istiyoruz?, İstanbul: Amaç. T. C. Kalkınma Bakanlığı (2013). Kalkınma planları. Erişim tarihi: 30 Nisan 2019. http://www.sbb.gov.tr/kalkinma-planlari/ T. C. Kültür Bakanlığı (1938). Lise programı, İstanbul: Devlet Basımevi. T. C. Maarif Vekâleti (1934). Lise müfredat programı, İstanbul: Devlet Matbaası. T. C. MEB Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı (2013). Milli eğitim şuraları. Erişim tarihi: 30 Nisan 2019. http://ttkb.meb.gov.tr/www/gecmisten-gunumuze-mill-egitim-sralari/icerik/328 Tebliğler Dergisi (1957). Liselerin yeni müfredat programı hakkında, Cilt: 20 Sayı: 976,Ankara: Milli Eğitim. Tebliğler Dergisi (1982). Duyurular: Kamu kuruluşları ve milli beraberlik, Cilt: 45 Sayı: 2105, Ankara: Milli Eğitim. Tebliğler Dergisi (1985). Lise ve dengi okullarda tek tip uygulanacak olan fizik kimya biyoloji öğretim programları, Cilt: 48 Sayı: 2197, Ankara: Milli Eğitim. Tebliğler Dergisi (2007). Biyoloji kimya fizik ders öğretim programları, Cilt: 70 Sayı: 2602. Timur, T. (2008). Türk devrimi ve sonrası, Ankara: İmge. Topses, G. (1999). Cumhuriyet dönemi eğitiminin gelişimi. F. Gök (Haz.), 75 Yılda Eğitim, s:9-22, İstanbul: Tarih Vakfı. Turgut, M. F. (1989). Türkiye’de fen ve matematik programlarını yenileme çalışmaları. Fen ve Yabancı Dil Öğretmenlerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu, Ankara: Hacettepe Üniversitesi. Türkcan, E. (2009). Dünya’da ve Türkiye’de bilim teknoloji ve politika, İstanbul: Bilgi Üniversitesi. Yılmaz, A. ve Morgil, İ. (1992). Türkiye’de fen öğretiminin genel bir değerlendirmesi sonuçları ve öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, s: 269-278. Yılmaz, M. (1998). Ortaöğretimde (lise) değişen eğitim sistemlerinin biyoloji dersine etkileri. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi FBE. Yücel, H. A. (1947). Bilimler felsefesi: Mantık. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.