Biyoloji Eğitimi Sağlık Eğitimine İlişkin Görüşleri Etkiler mi?

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 1 - 16, 31.01.2023

Esra Çakırlar Altıntaş Miraç Yılmaz

Öz

Salgın ve ölümcül hastalıkların hızla arttığı çağımızda, COVID-19 pandemisinin etkisi altındaki bireylere etkin ve etkili bir sağlık eğitimi verilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamda biyoloji bilgisinin sağlık eğitimindeki rolü ve sağlıklı olmayı destekleyen davranışların eğitiminin nasıl olması gerektiği üzerinde özenle çalışılmalıdır. Bu çalışma, farklı düzeyde biyoloji eğitimi almış olan bireylerin sağlık eğitimine ilişkin görüşlerinin incelenmesini amaçlayan tanımlayıcı bir araştırmadır. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması ile desenlenmiştir. Betimsel analizin kullanıldığı çalışma, arasından ortaöğretim (94 kişi) ve yükseköğretim düzeyinde biyoloji eğitimi almış (94 kişi) toplam 188 gönüllü katılımcıyla yürütülmüştür. Bu çalışmada, biyoloji eğitimi açısından faklılaşan katılımcı gruplarının sağlık eğitiminin kimlere ve nasıl verileceğine dair gerçekliklerden yola çıkarak farklı noktaları öne sürdükleri tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kelimeler: Sağlık, sağlık eğitimi, biyoloji eğitimi, betimsel analizi

Does Biology Education Affect Views on Health Education?

Öz

In this era where contagious diseases are on the rise, it is essential that individuals experiencing the COVID-19 pandemic receive an effective health education. It is important to study the role of a biology education in health awareness and how to educate people on behaviors that support health. This descriptive study aims to understand how the level of an individual’s biology education affects their views on health education. It was designed as a case study, one of the qualitative research methods. In this study that utilised descriptive analysis, 188 people, 94 of whom with a biology education at middle school level and 94 of whom with higher education level of biology education. In this study, it was determined that the participant groups, who differed in terms of biology education, put forward different points based on the realities of to whom and how health education would be given.

Anahtar Kelimeler

Health, health education, biology education, descriptive analysis.

Kaynakça

• Açıksöz, S., Uzun, Ş., & Arslan, F. (2013). Hemşirelik öğrencilerinin sağlık algısı ile sağlığı geliştirme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 2013; 55: 181-187.
• Altunkürek, Ş. Z. & Selçuk, S. (2018). Aile Sağlığı Merkezine Başvuran Bireylerin Esenlik Düzeylerinin Sağlık Davranışlarına Etkisinin Belirlenmesi, 1. Uluslararası Sağlıklı Yaşam Kongresi, 12-13 Nisan, İstanbul.
• Arastaman, G., Öztürk Fidan, İ. & Fidan, T. (2018). Nitel araştırmalarda geçerlik ve güvenirlik: Kuramsal bir İnceleme, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 37-75.
• Avcı, K., & Avşar, Z. (2014). Sağlık iletişimi ve yeni medya. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (39). Berçin, T. (2010). Lise öğrencilerinin sağlıklı yasam biçimi davranısları ve bu davranısları etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Eğitimi Programı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Bilir, N. (2014). Sağlık okur-yazarlığı. Turkish Journal of Public Health, 12(1), 61-68.
• Clum G. A., Rice J. C., Broussard M., Johnson C. C. & Webber L. S. (2014). Associations between depressive symptoms, self-efficacy, eating styles, exercise and body mass index in women. J Behav Med., 37,577–586, DOI 10.1007/s10865-013-9526-5.
• Davison, K. K., Jurkowski, J. M., Li, K., Kranz, S. & Lawson, H. A. (2013). A childhood obesity intervention developed by families for families: Results from a pilot study. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity,10 (1).
• Demir, Y. & Gözüm, S. (2011). Sağlık eğitiminde yeni yönelimler; web destekli sağlık eğitimi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 4 (4), 196-203. Biyoloji Eğitimi Sağlık Eğitimine İlişkin Görüşleri Etkiler mi? 16
• Fernandez, D. M., Larson, J. L. & Zikmund-Fisher, B. J. (2016). Associations between health literacy and preventive health behaviors among older adults: findings from the health and retirement study. BMC Public Health,16:596.
• Gözüm, S. & Çapık, C. (2014). Sağlık davranışlarının geliştirilmesinde bir rehber: Sağlık ı̇nanç modeli. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 7(3), 230-237.
• Hergüner, G., Yücel, A. S., Yaman, Ç., Sevı̇l, Ü., Korkmaz, M. & Küçüközkan, Y. (2019). Sağlık ve beslenme ilişkisinin incelenmesi. 2. Uluslararası Sağlıklı Yaşam Kongresi, 10-11 Ekim, İstanbul.
• Karabulutlu, Ö. & Kılıç, M. (2011). Üniversite öğrencilerinin cinsel sağlık ve üreme sağlığı hakkındaki bilgi düzeyilerinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(2), 39-45.
• Kothari, C. R. (2004). Research methodology: Methods and techniques. New Age International.
• Lohse, B., Rifkin, R., Arnold, K., & Least, C. (2012). A digital program informs low-income caregivers of preschool-age children about family meals. Journal of Nutrition Education and Behavior, 44(3), 256- 261.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: A source book of new methods. London: SAGE Publications.
• Moschovi, D., Kapetanakis, E. I., Sfyridis, P. G., Spyridon, R. & Mavrikaki, E. (2020). Physical activity levels and self-efficacy of Greek children with congenital heart disease compared to their healthy peers. Hellenic Journal of Cardiology, 61, 180-186.
• Nutbeam, D. (2000). Health literacy as s public health goal: a challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promotion International, 15(3), 259-268.
• Ofosu, N. N., Ekwaru, J. P., Bastian, K. A., Loehr, S. A., Storey, K., Spence J. C. & Veugelers P. J. (2018). Long-term effects of comprehensive school health on health-related knowledge, attitudes, self-efficacy, health behaviours and weight status of adolescents. BMC Public Health, 18:515 https://doi.org/10.1186/s12889-018-5427-4
• Özgül, B. (2018). Türkiye'de önlisans düzeyinde sağlik eğitimi ve geleceği. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 9(21), 129-144.
• Pender, N., Barkauskas, V. & Hayman, L. (1992). Health promotion and disease pervention toward exlence in nursing practice and education. Nursing Outlook, 40(3), 106-112.
• Özkan, N. (2011). Günümüzde biyoloji eğitiminin önemi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 222-230.
• Özvarış, Ş. B. & Temel, F. (2007). Sağlığı geliştirme. Ankara: Hacettepe Halk Sağlığı Vakfı Yayınları, s. 4-10.
• Sağlık Bakanlığı, (2011). Sağlığın teşviki ve geliştirilmesine yönelik dönüm noktaları: Global konferanslardan bildiriler.https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/sa%C4%9Fl% C4%B1g%C4%B1n%20te%C5%9Fviki.pdf (Erişim Tarihi: 2.12.2021).
• Sarıdağ Devran, B. & Saka, M. (2019). Lise öğrencilerine verilen beslenme eğitiminin beslenme alışkanlıkları, beslenme bilgi düzeyi ve fiziksel aktivite üzerine etkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 47(3), 5-14.
• Schwarzer, R. (2001). Social-cognitive factors in changing health-related behaviors. Current Directions in Psychological Science, 10, 47-51.
• Stewart-Brown, S. (2001). Evaluating health promotion in schools: Reflections, evaluation in health promotion - principles and inciples and perspectives (Ed.: Irving Rootman, Michael Goodstadt,
• Brian Hyndman, David V. McQueen,Louise Potvin, Jane Springett ve Erio Ziglio). WHO Regional Publications European Series, No. 92, ISBN 9289013591, 271-284.
• Talbot, L. & Verrinder, G. (2010). Promoting health: The primary healthcare approach (4.ed.). Churchill Livingstone, Reed International Books Avustralia Pty Ltd, 198-199.
• Ulusoy Gökkoca, F. Z. (2001). Sağlık eğitimi açısından temel ilkeler. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 10(10), 371-374.
• Von Ah, D., Ebert, S., Ngamvitroj, A., Park, N. & Kang, D. (2004). Predictors of health behaviours in college students. Journal of Advanced Nursing, 48(5), 463–474.
• Walker, N. W., Madeleine, J. K. & Pender, N. J. (1990). A Spanish language version of the health promoting lifestyle profile. Nursing Research, 39 (5), 2-4.
• Watkins, K. (2007). United Nations Development Programme. Human development report 2007/2008, New York,
• Yanıkkerem, E. & Üstgörül, S. (2019). Cinsel sağlık dersi alan ve almayan hemşirelik öğrencilerinin cinsel sağlık eğitimi hakkındaki düşünceleri. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 7(1), 12-27.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.