TÜRKİYE’DE ECZACILIK FAKÜLTELERİNDE YÜRÜTÜLEN KALİTE YÖNETİMİ İLE İLGİLİ DERSLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 1, 62 - 75, 30.06.2023

Ali Arslanoğlu , Zehra Arslan

https://doi.org/10.18221/bujss.1260722

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de bulunan devlet ile vakıf üniversitelerinde eczacılık üzerine eğitim veren bölümlerin, lisans müfredatlarında bulunan, kalite yönetimi ile ilgili derslerin özelliklerini incelemektir. Çalışmanın niteliği kesitsel ve tanımlayıcı olup, Temmuz- Aralık 2022 tarihinde yürütülmüştür. Araştırmanın evreni, Türkiye’de bulunan devlet ve vakıf üniversiteleri kapsamında 47 eczacılık lisans programından oluşmaktadır. Veri toplama aracı araştırmacıların oluşturduğu değerlendirme formudur. Üniversitelerin web sayfasından eczacılık lisans programlarına ait ders içeriklerinin taranması ile veriler toplanmıştır. Toplanan veriler, tanımlayıcı (sayı ve yüzde) istatistiklerin kullanılması ile analiz edilmiştir. Üniversitelerin eczacılık lisans programlarında, kalite yönetimine ait derslerden en az bir tanesinin, %78,7’sinde bulunduğu saptanmıştır. Müfredat incelendiğinde ‘Akılcı İlaç Kullanımı’ ve Laboratuvar Güvenliği’ derslerinin diğerlerine oranla daha çok işlendiği görülmüştür. Eczacılık lisans müfredatlarının çoğunda kalite yönetimine ilişkin bir dersin bulunduğu, ancak var olan derslerin içeriğinin ilaç güvenliğinin sağlanabilmesi açısından yeterli olmadığı belirlenmiştir. Eczacılık lisans programı öğrencilerinin ders programlarında, hasta güvenliği ile kalite üzerinde yoğunlaşılıp daha sistematik bir işleyiş sağlanırsa, ilaç yönetimi daha etkin, etkili ve verimli bir şekilde sağlanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Eczacılık Eğitimi, Eczacılık Öğrencisi, Sağlık Hizmetlerinde Kalite Yönetimi, Yönetim

Destekleyen Kurum

Sağlık Bilimleri Üniversitesi

INVESTIGATION OF QUALITY MANAGEMENT RELATED COURSES CONDUCTED IN FACULITIES OF PHARMACY IN TURKEY

Öz

The aim of this research is to examine the characteristics of the courses related to quality management in the undergraduate curricula of the departments providing education on pharmacy in state and foundation universities in Turkey. The nature of the study is cross-sectional and descriptive, and it was conducted in July-December 2022. The universe of the research consists of 47 pharmacy undergraduate programs within the scope of state and foundation universities in Turkey. The data collection tool is the evaluation form created by the researchers. Data were collected by scanning the course contents of pharmacy undergraduate programs from the web pages of universities. The collected data were analyzed using descriptive (number and percentage) statistics. It has been determined that at least one of the courses related to quality management is present in 78.7% of the universities' pharmacy undergraduate programs. When the curriculum was examined, it was seen that 'Rational Drug Use' and Laboratory Safety' courses were taught more than the others. It has been determined that most of the pharmacy undergraduate curricula include a course on quality management, but the content of the existing courses is not sufficient to ensure drug safety. If a more systematic operation is ensured by focusing on patient safety and quality in the curriculum of pharmacy undergraduate program students, drug management will be provided in a more effective, effective and efficient manner.

Anahtar Kelimeler

Pharmacy Education, Pharmacy Student, Quality Management İn Healty Services, Management

Kaynakça

• Altındiş, S., & Ergin, A. (2018). Kalite Bağlamında Sağlık Personeli Eğitimi. Sakarya Tıp Dergisi, 8(1), 157-169.
• Arslan, S., & Basit, G. (2021). Türkiye’de Hemşirelik Lisans Programlarında Yürütülen Kalite ve Hasta Güvenliği Derslerinin İncelenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 8(2), 252-262.
• Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı. (2020). Basın Duyurusu. Ankara, Türkiye. https://shgmkalitedb.saglik.gov.tr/TR,56787/basin-duyurusu-kalite-dersinin-yok mufredatina-eklenmesi.html (Erişim: 09.11.2022)
• Erbaşı, A., Başak, G., & Ersöz, S. (2007). Kalite ve Toplam Kalite Yönetimi'nin Üniversite Öğrencileri Arasında Hangi Ölçülerde Tanındığına Yönelik Bir İnceleme. Verimlilik Dergisi, (4), 7-19.
• Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi (2022). Bölümler hakkında genel bilgiler. https://istatistik.yok.gov.tr. (Erişim: 13.09.2022)
• Ulusoy, H., Kavak, D. G., Tosun, N. & Aydın, Ş. (2018). Üniversitelerin sağlıkla ilgili lisans programlarında kalite eğitimi: Türkiye örneği. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 14(2), 87-102.
• Arslanoğlu, A. (2018). Kalite Yönetimi. Hastane Yönetiminde 4 Boyut (Ed. N. Gemlik). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Arslanoğlu, A. (2019). Etkili İletişimin Hasta Güvenliği Kültürü Üzerine Etkisi ve İç Girişimciliğin Aracı Rolü: Bir Özel Hastane Uygulaması. İnsan ve İnsan, 6(21), 431-451.
• Zeyrekli Yaş, S. (2021). Toplam Kalite Yönetimi Anlayışının Sağlık Hizmetlerinde Uygulanması. Kalite ve Strateji Yönetimi Dergisi, (1), 21-43.
• Avcı, E. (2022). Sağlık Hizmetlerinde Kalite ve Etik İlişkisi. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 20(1), 57-70.
• Samancı, M., & Kök, SB. (2020). Sağlık Kurumlarında Algılanan Hizmet Kalitesi: Samsun İli Örneği. Sağlık Yönetimi ve Liderlik Dergisi, (1), 43-53.
• Institute of Medicine. (2001). Crossing the quality chasm: A new health system for the 21st century. Washington, D.C: National Academy Press.
• Institute of Medicine. (1990). Medicare: A strategy for quality assurance. Volume I, Kathleen N. Lohr (Ed.). Washington, D.C: National Academy Press.
• Oksay, A., Kılınç, M., & Sayhan, M. (2019). Sağlık Çalışanlarında Hasta Güvenliği Kültürü Algısının Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 455-475
• Karacif, F. (2021). Tıp Fakültesi Son Sınıf Öğrencilerinin Hasta Güvenliği Kültürüne İlişkin Bilgileri, Tutumları ve Hasta Güvenliği Kültürünün Oluşması Üzerinde Etkili Olan Faktörlerin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi.
• Taş, Y., Akpınar, AT., İşçi, E. (2013). Kalite Yönetim Sistemi ile Hasta Güvenliği Kültürü İlişkisinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma: Üniversite Hastanesi Örneği.
• Güleç, S., & Gökmen, H. (2009). Bir İşletme Olarak Hastanelerde Risk Yönetimi ve Hasta Güvenliği. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı, 2, 166-178.
• İntepeler, Ş. S., Samur, M., & Dirik, H. F. (2014). Kalite Geliştirme Araçlarının Risk Yönetiminde Kullanımı: İlaç Hatası Örneği. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 1(1), 67-73.
• Ovalı, F. (2010). Hasta Güvenliği Yaklaşımları. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 1(1), 33-43.
• Şahin, D. (2020). JCI Akreditasyonu ile Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Kalite ve Akreditasyonuyla İlgili Kuruluşların Çalışmalarına İlişkin Araştırma. Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Dergisi, 3(1), 16-26.
• Güdük, Ö., & Kılıç, C. H. (2017). Sağlık Hizmetleri Akreditasyonu ve Türkiye’de Gelişimi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(2), 102-107.
• Kömürcü, N., Durmaz, A., Bayram, N., Koyucu, R. G., Karaman, Ö. E., & Toker, E. (2014). Sağlık Hizmetlerinde Kalite Standartları ve Modelleri. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 7(1), 95-114.
• Kutsal, Ö., Gürcü, S., & Avcı, E. (2022) Hastane Eczanesi Çalışanlarının İlaç Yönetimi Kalite Standartları Bilgi Düzeyinin Değerlendirilmesi. Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı Dergisi, 5(2), 20-25.
• Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlıkta kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı (2015). Güncel Rehberler. Ankara, Türkiye. https://shgmkalitedb.saglik.gov.tr/TR,30112/guncel-rehberler.html (Erişim: 09.11 2022)
• Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı. (2021). Güncel Standartlar. Ankara, Türkiye. https://shgmkalitedb.saglik.gov.tr/TR-12680/guncel-standartlar.html (Erişim: 09.11.2022)
• Sağlık Bakanlığı. (2011). Hasta ve Çalışan Güvenliğinin Sağlanmasına Dair Yönetmelik. https://kalite.saglik.gov.tr/TR-6612/hasta-ve-calisanguvenliginin-saglanmasina-dair-yonetmelik-2011.html (Erişim: 09.11.2022)