PSİKOSOSYAL GELİŞİMİN EGZERSİZE DAYALI ETKİLERİNİ DEĞERLENDİRME; GENÇLİK VE SPOR ETKİNLİK ÖLÇEĞİ (GSEÖ) TÜRK KÜLTÜRÜNE UYARLANMASI

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 81 - 90, 31.12.2023

Mehmet Bilgi Medeni , Zekeriya Goktas

https://doi.org/10.47257/busad.1326171

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı Enrique Garcia Bengoechea tarafından (2017) spor çalışmaları boyunca gençlerin yer aldığı etkinlikleri kapsamlı bir değerlendirmeye olanak sağlamak amacıyla tasarlanmış bir araç olan Psikososyal Gelişimin Egzersize Dayalı Etkilerini Değerlendirme Gençlik Spor Etkinlik Ölçeği İçeriğinin (GSEÖ) Türk kültürüne uyarlanması, geçerliliğinin ve güvenilirliğinin belirlenmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu Balıkesir ilinde öğrenim gören 13-18 yaş arası 182 kadın, 156 erkek toplam 338 genç birey oluşturmaktadır. Ölçek, alanında uzman kişiler tarafından çeviri-geri çeviri yöntemiyle Türkçeye uyarlanmıştır. Faktör yapısı, açıklayıcı faktör analizi (AFA) kullanılarak belirlenmiş ve ardından uygun bir model AMOS programıyla çizilmiştir. Modelin uygunluğu, doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ile test edilerek değerlendirilmiştir. Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik değerlendirmeleri, Cronbach’s Alpha ve Split-Half yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilmiştir. AFA analizi sonucunda, toplam varyansın %5'ten fazlasına etki eden üç faktör tespit edilmiş ve bu faktörler dışında kalan beş madde (3, 4, 8, 13, 16) ölçek dışı bırakılmıştır. Böylelikle, toplam varyansın %62.057'sini açıklayan 3 faktör ve 15 madde içeren bir ölçek elde edilmiştir. DFA analizi ise 10, 18 ve 20. maddelerin standardize edilmiş yol katsayılarının 0.40'ın altında olduğunu göstermiş ve bu maddeler çıkarılarak yeni bir model oluşturulmuştur. Yeni model, 3 faktör ve 12 madde içermektedir. Bu modelin uyum indeksi değerleri incelenmiş ve “CMIN/DF=2.77”, “GFI=0.91”, “CFI=0.98” ve “RMSEA=0.07” olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Biyoekoloji, Gençlik, Psiko-sosyal, Spor

ASSESSMENT OF EXERCISE-BASED EFFECTS OF PSYCHOSOCIAL DEVELOPMENT YOUTH AND SPORTS ACTIVITY SCALE (GSEO) ADAPTATION TO TURKISH CULTURE

Öz

The aim of this study is to adapt the “Content of Youth Sports Activity Scale (GSES) to Turkish culture”, to determine its validity and reliability, which is a tool designed by Enrique Garcia Bengoechea (2017) to enable a comprehensive evaluation of the activities in which young people participate during sports activities. The study group of the research consists of 338 young individuals, 182 women and 156 men, aged 13-18, studying in Balıkesir. The scale was adapted into Turkish by experts in the field, using the translation-back translation method. The factor structure of the scale was determined by applying exploratory factor analysis (EFA). A suitable model was drawn using the AMOS program for the scale determined by EFA, and the model suitability was tested by making confirmatory factor analysis (CFA). The validity and reliability of the model, whose suitability was tested, were evaluated with “Cronbach's Alpha” and “Split-Half” methods. Three factors with a total variance effect above 5% were determined by EFA. Five items were excluded from these factors (3,4,8,13,16) and were removed from the scale. Thus, a 3-factor, 15-item scale has emerged, which explains 62,057 % of the total variance. 10-18-20 with DFA. It was determined that the standardized path coefficients of the items were below .40, and a new model was created by removing these items. The fit index of this model, which consists of 3 factors and 12 items, was examined and “CMIN/DF=2.77”, “GFI=.91”, “CFI=.98” and “RMSEA=.07” values were determined.

Anahtar Kelimeler

Bioecological, Youth, Psychosocial, Sport

Kaynakça

• AKINCI, A. Y. (2007). Ortaöğretim kurumlarında beden eğitimi ve spor etkinliklerinin, sosyalleşme süreci ve şahsiyetin oluşmasında katkısı. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi] Dumlupınar Üniversitesi.
• AKSU, G., ESER, M.T., GÜZELLER, C. O. (2017). Açımlayıcı ve Doğrulayıcı Faktör Analizi ile Yapısal Eşitlik Modeli Uygulamaları, Detay Yayıncılık, Ankara.
• ARSLAN, S. (2011). Serbest Zaman Kullanımı: Sıradan Serbest Zaman Etkinlikleri ve Sistemli Serbest Zaman Etkinlikleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 1-10.
• AYYILDIZ, H., CENGİZ, A. G. E. (2006). Pazarlama Modellerinin Testinde Kullanılabilecek Yapısal Eşitlik Modeli (Yem) Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2), 63-84.
• BAŞAR E.E. (2016). Hane Halklarının Sürdürülebilir Tüketim Davranışlarının Ölçülmesine Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı. Doktora Tezi, Erzurum.
• BİDDLE SJH, ASARE M. (2011). Physical activity and mental health in children and adolescents: a review of reviews British Journal of Sports Medicine.
• BRONFENBRENNER, U., MORRİS, P. A. (1998). The Ecology Of Developmental Processes. In W. Damon (Series Ed.) & R. M. Lerner (Vol. Ed.), Handbook Of Child Psychology. Vol 1. Theoretical Models Of
• CÔTÉ, J., BAKER, J., ABERNETHY, B. (2007). Practice And Play İn The Development Of Sport Expertise. In R. Eklund & G. Tenenbaum (Eds.), Handbook Of Sport Psychology (3rd Ed., Pp. 184–202). Hoboken, NJ: Wiley.
• CÔTÉ, J., ERİCKSON, K., ABERNETHY, B. (2013). Practice And Play İn Sport Development. In J. Côté & R. Lidor (Eds.), Condition Of Children’s Talent Development İn Sport (Pp. 9–20). Morgantown, WV: Fitness Information Technology.
• CÔTÉ, J., FRASER-THOMAS, J. (2016). Youth İnvolvement And Positive Development İn Sport. In P. R. E. Crocker (Ed.), Sport And Exercise Psychology: A Canadian Perspective (3rd Ed., Pp. 256–287). Toronto, ON: Pearson.
• ÇOKLUK, Ö., ŞEKERCİOĞLU, G., BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2018). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik: SPSS ve LISREL Uygulamaları, 5. Baskı, Ankara: Pegem Akademi.
• DE VELLİS, R.F. (2012). Ölçek Geliştirme: Kuram Ve Uygulamalar (Ed.Tarık Totan), Ankara: Nobel Yayıncılık. DECİ, E. L., RYAN, R. M. (1985). Intrinsic Motivation And Self-Determination İn Human Behavior. New York, NY: Plenum.
• EKİNCİ, N. E., DEMİREL, M., HARMANDAR DEMİREL, D., VE IŞIK, U. (2015). Lise öğrencilerinin yalnızlık algılarının rekreasyonel etkinliklere katılımları ve bireysel değişkenlere göre incelenmesi. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2),
• ERİCSSON, K. A., KRAMPE, R. T., TESCH-ROMER, C. (1993). The Role Of Deliberate Practice İn The Acquisition Of Expert Performance. Psychological Review, 100, 363–406.
• ERİKSON, E.H. (2019)., İnsanın 8 Evresi, (G. Akkaya, Çev.). Okyanus Yayınevi. 18-56.
• EYÜBOĞLU D, EYÜBOĞLU M. (2022). Egzersizin çocukların psikososyal gelişimi üzerine etkileri. Atalay E, editör. Egzersiz ve Çocuk Gelişimi. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; p.8-14.
• GARCÍA BENGOECHEA, E., SABİSTON, C. M., WİLSON, P. M. (2017). Assessing Practice-Based İnfluences On Adolescent Psychosocial Development İn Sport: The Activity Context İn Youth Sport Questionnaire. Journal Of Sports Sciences, 35(1), 56-64.
• HAİR, J.F., BLACK, W.C., BABİN, B., ANDERSON, R. E., TATHAM, R.L. (2006). Multivariate Data Analysis (Sixth Edition). Upper Saddle River, NJ: Prentice-Hall.
• HİNKİN, T. R. (1995). A Review Of Scale Development Practices İn The Study Of Organizations. Journal Of Management, 21(5), 967-988. Human Development (5th Ed., Pp. 993–1029). New York, NY: John Wiley & Sons.
• KABASAKAL, Z., ÇELİK, N. (2010). Sosyal beceri eğitiminin ilköğretim öğrencilerinin sosyal uyum düzeylerine etkisi. İlköğretim Online, 9(1), 203-212.
• KALAYCI, Ş. (2018). Faktör Analizi, Kalaycı Ş. (Ed.) İçinde SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, 8. Baskı. Ankara: Dinamik Akademi.
• KARAGÖZ Y. (2016). SPSS Ve AMOS Uygulamalı İstatistiksel Analizler. Nobel Akademik Yayıncılık, Birinci Baskı, Ankara.
• KARASAR, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (24. Basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• KİLCİ, A. K. (2020). Dijital Spor Oyunları Motivasyon Ölçeği (DSOMÖ): Türkçeye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Uluslararası Spor Egzersiz ve Antrenman Bilimi Dergisi, 6(1), 6-18.
• KOÇAK, Ç. V. ve ÇAKIR, F. (2020). Ergenlerde spor, sosyal kaygı ve okul tükenmişliği ilişkisi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(4).
• KÜÇÜK, V., HARUN, K. O. Ç. (2004). Psiko-sosyal gelişim süreci içersinde insan ve spor ilişkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (9).
• LAKER, A. (2000). Beyond the boundaires of physical education. 1.st publised. Routledge Falmer. 77-88. https://doi.org/10.4324/9780203135792
• NODDİNGS, N. (2006). Eğitim ve Mutluluk. (Z. Bilgin, Çev.). Kitap Yayınevi. 28-32.
• PARKS, J. B., QUARTERMAN, J. VE THİBAULT, L. (2007). Contemporary sport management. Human Kinetics Publishers. 110-126.
• SCHUMACKER, R. E., LOMAX, R. G. (2016). A Beginner’s Guide To Structural Equation Monitoring. Fourth Edition, New York: Routledge.
• SHARMA, S. (1996) Applied Multivariate Techniques. John Wiley And Sons Inc., New York.
• ŞAHİN, A., ŞAHİN, F. (2020). Erken Çocukluk Döneminde Spora Katılımın Sosyal Gelişim Üzerindeki Etkileri. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 3(2), 243-248.
• ŞENCAN, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik, Ankara: Seçkin Yayıncılık
• TABACHNİCK, B. G. & FİDELL, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics. Sixth Edition. Boston Pearson. Türk Dil Kurumu. (2019). Türkçe Sözlük. Erişim Adresi: Http://Www.Tdk.Gov.Tr/İndex.Php?Option=Com_Gts&Arama=Gts&Kelime=Oyun.
• VYGOTSKY, L. S. (1981). The Genesis Of Higher Mental Functions. In J. S. Wertsch (Ed.), The Concept Of Activity İn Soviet Psychology (Pp. 144–188). Armonk, NY: Sharpe.
• WELLS, G. (2004). El Papel De La Actividad En El Desarrollo Y La Educación (The Role Of Activity İn Development And Education). Infancia Y Aprendizaje, 27(2), 165–187. Doi:10.1174/021037004323038824
• YAŞLIOĞLU, M. M. (2017). Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi Ve Geçerlilik: Keşfedici Ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.
• YAZICIOĞLU Y, ERDOĞAN S. (2004). Spss Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• YILDIRIM DA, YILDIRIM E, RAMAZANOĞLU F, UÇAR Ü, TUZCUOĞULLARI ÖT, DEMİREL ET. (2006). Üniversite Öğrencilerinin Spora Bakış Açıları Ve Spor Yapma Durumu, Doğu Anadolu Araştırmaları 4(3):49-53.