ÖĞRENCİLERİN METİN DİLBİLİM VE METİNSELLİK ÖLÇÜTLERİNE YÖNELİK GÖRÜŞLERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 105 - 115, 31.12.2023

Serap Karademir , İsmet Çetin

https://doi.org/10.47257/busad.1390787

Öz

Giriş:
Metin dilbilim, dilbilim alanı içerisinde özellikle dil eğitimlerinde kullanılan okunan ya da yazılan metinlerin sahip olması gereken özellikleri inceleyen bir dal olarak ortaya çıkmıştır. Günümüzde dil öğretimlerinin merkezini metinler oluşturmaktadır. Bu noktada bu çalışma, metin dilbilim dersi alan öğrencilerin metin dilbilim dersine ve metinsellik ölçütlerine yönelik algılarını ölçmeyi amaçlamıştır. Öncelikle çalışmada metin dilbilim ve metinsellik ölçütleri ile ilgili bilgiler verilmiştir.
Materyal ve Yöntem:
Çalışmanın araştırma evreni, Ordu Üniversitesinde öğrenim gören ve metin dilbilim dersi alan Türk Dili ve Edebiyatı ve Türkçe Öğretmenliği bölümü öğrencileri ile kısıtlanmıştır. Bölümlerde kayıtlı 424 öğrenciden 251’ine ulaşılmış ve anket uygulanmıştır. Öğrencilerden alınan yanıtlar SPSS 23 istatistik programı vasıtasıyla faktör analizi, güvenirlik analizi, bağımsız örnekler T testi ve Anova testine tabi tutulmuştur.
Tartışma ve Sonuç:
Elde edilen analizler sonucunda öğrencilerin kitap okuma sıklığına göre metinsellik ölçütlerine yönelik algılarının değiştiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Metin Dilbilim, Metinsellik Ölçütleri, Bağdaşıklık, Tutarlılık, Metinlerarasılık

Etik Beyan

Çalışmanın yazılması esnasında tüm etik ilkelere uyulduğunu, yararlanılan tüm kaynakları kaynak gösterme ilkelerine uygun olarak kaynakçada belirttiğimi ve bu bölümler dışındaki tüm ifadelerin şahsıma ait olduğunu beyan ederim.

An Evaluation On Students' Opinions Towards Text Linguistics and Textuality Criteria

Öz

Especially those used in language education that examines the characteristics should have read or written texts, text linguistics has emerged as a branch within the field of linguistics. Today, texts form the center of language teaching. At this point, this study aimed to measure the perceptions of students taking text linguistics courses towards the text linguistics course and textuality criteria. First of all, information about text linguistics and textuality criteria is given at this study. The research population of the study has limited to the students of the Department of Turkish Language and Literature and Turkish Teaching who study at Ordu University and take text linguistics courses. 251 of 424 students registered in the departments were reached and a survey was administered. The answers received from the students were subjected to factor analysis, reliability analysis, independent-samples T test and one-way ANOVA test through the SPSS 23 statistical program. As a result of the given analyses, it was concluded that students' perceptions of textuality criteria changed depending on the frequency of reading books.

Anahtar Kelimeler

Text Linguistics, Textuality Criteria, Cohesion, Coherence, Intertextuality

Kaynakça

• Aksan, D. (2017). Anlambilim, Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlam Bilimi. Ankara: Bilgi Yayınevi. Aksan, M. ve Aksan, Y. (1991). Metin Kavramı ve Tanımları. Dilbilim Araştırmaları Dergisi(2), 90-104.
• Aktulum, K. (2007). Metinlerarası İlişkiler. İstanbul:Öteki.
• Aşkın Balcı, H. (2018). Metindilbilimin ABC’si. ISBN: 9786050206678, İstanbul: Say Yayınları.
• Ayata Şenöz, C. (2005). Metin Dilbilim ve Türkçe. ISBN: 9789756542569, Multilingual Yabancı Dil Yayınları:İstanbul.
• Bahtiyar Karadeniz, C. ve Karademir, D. (2021). Harmanlanmış Öğrenme Modeline Yönelik Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi. (Ed. Caner Yazıcıoğlu) Eğitim Alanında Akademik Çalışmalar. ISBN 978-605-71210-3-5, Artıkel Akademi, İstanbul.
• Bakhtine, M. (1975). Esthetique et Thorie du Roman. Paris: Gallimard.
• Barthes, R. (1968). Texte (Theorie du). Encyclopedia Universalis.
• Beaugrande, R. D. ve Dressler, W. (1981). Introduction to Textlinguistics. London: Longman.
• Boz, E. (2020). “Dilbilgisel Ve Dilbilgisi Dışı “Kavramları Üzerine. Disiplinler Arası Dil Araştırmaları, 1(1), 1-11. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/dada/issue/69242/1096737
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum. 5. Baskı, Pegem A Yayıncılık, Ankara.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, R. (2012). Ortaöğretim Öğrencilerinin Yazılı Anlatımlarında Paragraf Düzeyinde Bağdaşıklık ve Tutarlılık. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı, Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bilim Dalı, Ankara.
• Charolles, M. ve Combettes, B. (2001). De la phrase au discours: rupture et continuité, Quelles grammaires enseigner à l’école et au collège? Paris: Delagrave-CRDP Midi-Pyrénée.
• Cin Şeker, Z. (2021). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Metindilbilim Dersine İlişkin Görüşleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(4), 1226-1241.
• Cinel, M. O., Karademir, D. ve Kandemir, H. (2021). Örgüt Kültüründe İş Güvenliğinin Çalışanların Motivasyonu Üzerine Etkisi: Mobilya İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma. Eurasian Journal of Forest Science, 9(1), 1-19, https://doi.org/10.31195/ejejfs.875241
• Coşkun, E. (2005). İlköğretim öğrencilerinin öyküleyici anlatımlarında bağdaşıklık, tutarlılık ve metin elementleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Creswell, J. W. (2012). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research. 4th Edition, ISBN:0-13-136739-0, Boston, MA: Pearson Education.
• Daşdemir, İ., (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Nobel Akademik Yayıncılık ve Danışmanlık Tic. Ltd . Şti., Y.No: 1536, ISBN: 978-605-320-442-8, 201 s., Ankara.
• Dilidüzgün, Ş. (2008). Türkçe Öğretiminde Metindilbilimsel Bağlamda Uygulamalı Bir Yaklaşım. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı, İstanbul.
• Dilidüzgün, Ş. (2013). Metindilibilim Dersinin Türkçe Öğretmen Adaylarının Okuma Etkinlikleri Geliştirme Yetilerine Etkisi. Turkish Studies, 8(1) syf. 1239-1258, Ankara.
• Dilidüzgün, Ş. (2017). Metindilbilim ve Türkçe Öğretimi: Uygulamalı Bir Yaklaşım. ISBN 978-605-170-165-3, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Durmuş, B., Yurtkoru, E.S. ve Çinko, M. (2013). Sosyal Bilimlerde SPSS’le Veri Analizi.Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 5. Baskı, Yayın No:2519, ISBN:978-605-377-541-6, İstanbul.
• Günay, V. D. (2017). Metin Bilgisi (5. Basım b.). İstanbul: Papatya Yayıncılık Eğitim.
• Halliday, M. A. ve Hasan, R. (1976). Cohesion in English. London: Longman Group Limited.
• Halliday, M. ve Hassan, R. (1989). Language, context, and text: aspects of language in a social-semiotic perspective (Second edition b.). London: Oxford University Press.
• Harris, Z. S. (1952). Discourse Analysis. Language, 28(1), 1–30. https://doi.org/10.2307/409987
• Hartmann, P. (1968). Zum Begriff des sprachlichen Zeichens. STUF - Language Typology and Universals, 21(1-6), 205-222. https://doi.org/10.1524/stuf.1968.21.16.205
• Harweg, R. (1968). Pronomina und Textkonstitution. 2. Baskı. Münih: Fink.
• Irwin, W. (2004). Against Intertextuality. Philosophy and Literature 28(2), 227-242. https://doi.org/10.1353/phl.2004.0030.
• İşeri, K. (2021). Sözden Yazıya Dile Gelen Metin. Ankara: Pegem Akademi.
• Karadeniz, A. (2015). Metin Dil Bilimi Temelli Metin Çözümlemesinin Bağdaşıklık Araçlarını Kullanma ve Tutarlı Metin Oluşturma Becerilerine Etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, ss. 1-17.
• Kavcar, C. (1993). Yeni Türk edebiyatı öğretimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 26(1), syf. 29-38.
• Kerimoğlu, C. (2017). Genel Dilbilim (4 b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Kintsch, W. ve van Dijk, T. A. (1978). Toward a Model of Text Comprehension and Production. Psychological Review, 85(5), 363-394. https://doi.org/10.1037/0033-295X.85.5.363
• Kocaman, A. (1980). An Applied Linguistic Approach to İntersentence Relations in English. Doçentlik Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal ve İdari Bilimler Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü, 167 s.
• Korkut, E. (2016). Metindilbilimi ve Dil Öğretimi. (Ed.: E. Korkut ve İ. Onursal Ayırır). Dil Bilimleri ve Dil Öğretimi. (2. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 173- 202.
• Kristeva, J. (1969). Semeiotike, recherces pour une semanalyse. Paris: Seuil.
• Kuzu, T. S. (2004). Etkileşimsel Model’e uygun okuma öğretiminin Türkçe bilgilendirici metinleri anlama düzeyine etkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(1), 55-77. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000086.
• Lüleci, M. (2010). Yeni Bir Disiplin Olarak Metindilbilim ve Yeni Türk Edebiyatına Metindilbilimsel Bir Yaklaşım. Yayımlanmamış Doktara Tezi. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı, Ankara.
• Onursal, İ. (2003). Türkçe Metinlerde Bağdaşıklık ve Tutarlılık. Günümüz Dilbilim Çalışmaları. (Yay. Haz.: Ayşe (Eziler) Kıran, Ece Korkut, Suna Ağıldere). İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Petöfi, J. S. ve Hannes, R. (1974). Probleme der modelltheoretischen Interpretation von Texten. Hamburg: Buske.
• Subaşı Uzun, L. (1995). Orhun Yazıtlarının Metindilbilimsel Yapısı (Cilt 7). Ankara: Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi.
• Subaşı Uzun, L. (1996). Anlamlandırma Sürecinde Kimi Eğilimler ve Cinsiyet Değişkeni. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 7, 88-99. Retrieved from http://dad.boun.edu.tr/tr/pub/issue/4533/62349
• Subaşı Uzun, L. (2003). Yazma Süreci ve Öğretimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi yayını No:715.
• Şenöz Ayata, C. (2005). Metindilbilim ve Türkçe. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Torusdağ, G. ve Aydın, İ. (2017). Metindilbilim ve Örnek Metin Çözümlemeleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Uluay, G. (2017). Fen Öğretiminde Dijital Oyun Tasarımı Uygulamalarının Ortaokul Öğrencilerinin Akademik Başarılarına, Problem Çözme Becerilerine ve Motivasyonlarına Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Uzunsakal, E. ve Yıldız, D. (2018). Alan Araştırmalarında Güvenilirlik Testlerinin Karşılaştırılması Ve Tarımsal Veriler Üzerine Bir Uygulama. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 14-28. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuusbd/issue/38311/399621
• Van Dijk, T. A. (1980). Macrostructeres, An Interdisciplinary Study of Global Structures. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
• Wikipedia (2023). Metindilbilim. https://tr.wikipedia.org/wiki/Metindilbilim [Erişim Tarihi: 21.10.2023].