Nörolojik Rehabilitasyon Alanında Çalışan Fizyoterapistlerin İş Doyumu ve Tükenmişlik Durumlarının İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 50 - 61, 30.04.2021

Şule Şimşek Burcu Özüberk , Nesrin Yağcı

Öz

Amaç: Nörolojik rehabilitasyon alanında çalışan fizyoterapistlerin iş doyumu ve tükenmişlik durumlarını ve bazı kişisel ve mesleki değişkenlerle ilişkisini incelemektir.
Gereç ve Yöntem: Çalışmamız 114 fizyoterapistin katılımıyla gerçekleştirildi. Katılımcıların kişisel ve mesleki değişkenleri sorgulandıktan sonra iş doyumunu ölçmek için İş Doyum Ölçeği (İDÖ), tükenmişlik düzeylerini belirlemek için Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ) kullanıldı. Ölçek 3 alt başlığı ile (duygusal tükenme, duyarsızlaşma ve kişisel başarı) incelendi.
Bulgular: Çalışmaya katılan 114 Fizyoterapist’in 69’u (%60,5) kadın, 45’i (%39,5) erkekti. Yaş ortalamaları 30,94±6,43 yıl (E:30,16±5,87; K: 31,46±6,77), hizmet yılları ise 8,03±6,35 yıldı. Fizyoterapistlerin cinsiyetlerine bağlı olarak MTÖ alt boyutları ve İDÖ skorları değişmedi (p˃0,05). Yakınlarının etkisi ile meslek seçimi yapan fizyoterapistlerin (p=0,009) ve 30 yaşından büyük fizyoterapistlerin kişisel başarı skor ortalaması istatistiksel olarak anlamlı derecede düşüktü (p=0,043). Çalışılan alan ve sektöre bağlı olarak MTÖ ve İDÖ skorları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark yoktu (p˃0,05). Ortalama hizmet süresi 15 yıldan fazla olan fizyoterapistlerin kişisel başarı skor ortalaması
istatistiksel olarak anlamlı derecede düşüktü (p= 0,034). Yaş (r = -0,202, p = 0,031) ortalama hizmet süresi (r = -0.198, p = 0,035), İDÖ skoru (r = -0,215, p = 0,022) ile kişisel başarı alt ölçeği arasında negatif yönde zayıf korelasyon vardı. Duygusal tükenme ile İDÖ skoru arasında negatif yönde orta derecede (r =-0,457, p = 0,0001), Duyarsızlaşma arasında negatif yönde zayıf bir korelasyon vardı (r = -0,233, p = 0,013).
Sonuç: Nörolojik rehabilitasyon alanında çalışan fizyoterapistlerin meslek seçimlerini nasıl yaptıkları, yaşları ve ortalama hizmet sürelerinin tükenmişliği etkilediği gözlendi. Tükenmişlik arttıkça iş doyumu azalmaktaydı.

Anahtar Kelimeler

: Fizyoterapist, iş doyumu, nörolojik rehabilitasyon, tükenmişlik

Kaynakça

• Bakker, A.B., Demerouti, E., Schaufeli, W.B. (2002). Validation of the Maslach burnout inventory –general survey: An internet study. Anxiety Stress Coping, 15, 245–60.
• Balogun, J. (2002). Prevalence and determinants of burnout among physical and occupational therapists. J Allied Health, 31(3), 131-139.
• Balogun, J.A., Titiloye, V., Balogun, A., Oyeyemi, A., Katz, J. (2002). Prevalence and determinants of burnout among physical and occupational therapists. J Allied Health., 31(3), 131–9.
• Demir, S. (2010). Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri çalışanlarının Tükenmişlik ve İş Doyumudüzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Atılım Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Sağlık kurumları İşletmeciliği Anabilim Dalı Yüksek lisans Tezi.
• Doğan, A., Deniz, M.E., Odabaş, H., Özyeşil, Z., Özgirgin, N. (2012). Job and Life Satisfaction of theMedical Staff in Rehabilitation Centers. Turk j Phys Med Rehabil., 58, 16-21.
• Doğan, A., Deniz, M.E., Odabaş, H., Özyeşil, Z., Özgirgin, N. (2012). Job and Life Satisfaction of the Medical Staff in Rehabilitation Centers. Turk j Phys Med Rehabil., 58, 16-21.
• Donohoe. E., Nawawi, A., Wilker, L., Schindler, T., Jette, D.U. (1993). Factors associated with burnout of physical therapists in Massachusetts rehabilitation hospitals. Phys Ther., 73, 750-761.
• Eğinli, A.T. (2009). Çalışanlarda İş Doyumu: Kamu ve özel sektör çalışanlarının İş Doyumuna yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(3), 35-52.
• Eivazi, M., Alilou, A., Fereidounnia, S., Zaki, Z. (2013). Factors associated with burnout syndrome in physiotherapy staff: A questionnaire study. Health Med., 7(1), 304–12
• Eker, L., Tüzün, E.H., Daskapan, A., Sürenkök, O. (2004). Predictors of job satisfaction among physiotherapists in Turkey. J Occup Health., 46(6), 500-5.
• Enberg, B., Nordin, C., Öhman, A. (2010). Work experiences of novice occupational therapists and physiotherapists in public sector employment: Analyses using two occupational stress models. Adv Physiother., 12(1), 42–9, http://dx.doi.org/10.3109/14038190903033161.
• Ergin, C. (1992). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeği’nin uyarlanması”, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 143-154.
• Fischer, M., Mitsche, M., Endler ,P.C., Mesenholl-Strehler, E., Lothaller, H., Roth, R. (2013). Burnout in physiotherapists: Use of clinical upervision and desire for emotional closeness or distance to clients. Int J Ther Rehabil., 20(11), 550–8
• Günüşen, N.P., Üstün, B. (2010). Türkiyede İkinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde çalışan Hemşire ve Hekimlerde Tükenmşlik: Literatür incelemesi. DEUHYO ED, 3(1):40-51.
• İnanç, B.Y., Güçray, S.S.(1997). Danışma Tükenmişliği Envanteri’nin geliştirilmesi ile ilgili bir ön çalışma:3. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, Bilimsel Çalışmaları, Çukurova Üniversitesi, Adana, 56-64.
• Jenkins, R. (1994). The Health of the Nation: Recent government policy and legislation. Psychiatric Bulletin, 18(6), 324-327. doi:10.1192/pb.18.6.324
• Karlıdağ, R., Ünal, S., Yoloğlu, S. (2000). Hekimlerde İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeyi. Türk Psikiyatri Dergisi, 11(1), 49-57.
• Lee, R.T., Ashforth, B.E. (1993). A further examination of managerial burnout: Toward an integrated model. J Organ Behav., 14, 3–20.
• Li Calzi, S., Farinelli, M., Ercolani, M., Alianti, M., Manigrasso, V., & Taroni, A. M. (2006). Physical rehabilitation and burnout: different aspects of the syndrome and comparison between healthcare professionals involved. Europa medicophysica, 42(1), 27–36.
• Locke, E.A. (1976). The nature and causes of job satisfaction. In M. D. Dunnette (Ed.),Handbook of Industrial and Organizational Psychology. Chicago: Rand McNally; 1297–1349.
• Martinussen, M., Borgen, P.C., Richardsen, A. (2011). Burnout and engagement among physiotherapists. Int J Ther Rehabil., 18(2), 80–8.
• Maslach, C., Jackson, S.E.(1981). The measurement of experienced burnout. J Occup Behav., (2), 99-113.
• Maslach, C., Leiter, M.P. (1997). The Truth About Burnout. 1sted, Jossey-Bass, San Francisco, 97-122.
• Maslach, C., Schaufeli, WB., Leiter, MB. (2001).Job Bournout. Annual Review of Psychology, 52(1), 397-422.
• O’Neill, E. (1988). Change is the key to stress. Physiotherapy, 74(9), 429-434.
• Ogiwara, Shimpachiro & Hayashi, Hisano. (2002). Burnout amongst Physiotherapists in Ishikawa
• Prefecture. Journal of Physical Therapy Science - J PHYS THER SCI. 14. 7-13. 10.1589/jpts.14.7.
• Pavlakis, A., Raftopoulos, V., & Theodorou, M. (2010). Burnout syndrome in Cypriot physiotherapists: a national survey. BMC health services research, 10, 63. https://doi.org/10.1186/1472-6963-10-63
• Prapanjaroensin, A., Patrician, P.A., Vance, D.E. (2017). Conservation of resources theory in nurse and patient safety. J Adv Nurs., 73(11), 2558-2565.
• Rabia, U., Fariha, N., Sumaira, I.F., Nabiha, M.F. (2013). Level of Satisfaction of Physiotherapists with Regards to Their Profession. Pakistan Journal of Rehabilitation, 2(2), 40-47.
• Scanlan, J.N., Still, M. (2013). Job satisfaction, burnout and turnover intention in occupational therapistsworking in mental health. Aust Occup Ther J., 60(5), 310–8.
• Schlenz, K.C., Guthrie, M.R., Dudgeon, B. (1995). Burnout in occupational therapists and physical therapists working in head injury rehabilitation. Am J Occup Ther., 49(10), 986-93.
• Śliwiński, Z., Starczyńska, M., Kotela, I., Kowalski, T., Kryś-Noszczyk, K., Lietz-Kijak, D., Kijak, E., & Makara-Studziñska, M. (2014). Burnout among physiotherapists and length of service. International journal of occupational medicine and environmental health, 27(2), 224–235. https://doi.org/10.2478/s13382-014-0248-x
• Taycan, O., Kutlu, L., Çimen, S., Aydın, L. (2006). Bir Üniversite Hastanesinde çalışan Hemşirelerde depresyon ve tükenmişlik düzeylerinin sosyodemografik özelliklerle ilişkisi. Anatolian Journal of Psychiatry, 7, 100-108.
• Tezer, E. (2001). İş Doyumu Ölçeğinin Güvenilirlik ve Geçerliği. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(16), 33-39.
• Yakut, H.İ., Kapısız, S.G., Durutuna, S., Evren, A.(2013). Bornout in the field of Health Working Sector. The Journal of Gynecology-Obstetrics and Neonatology, 10(38), 1564-1571