Yetişkinlerde D Vitamini ve Elektrolitlerin Depresyon ile Olan İlişkisinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 80 - 95, 30.08.2020

Elif Karakaş Perim Fatma Türker , Emine Aksoydan

Öz

Amaç: Depresyon dünya genelinde yaygın psikiyatrik bir bozukluktur. Depresyon etiyolojisinde birbirleriyle ilişkili birçok faktör rol almaktadır. Yetersiz ve dengesiz beslenme, vitamin ve mineral eksiklikleri depresyon için risk faktörleri arasında sayılmakta ve D vitamini ile sodyum, potasyum, kalsiyum gibi başlıca diyetsel elektrolitlerin dengesizlikleri depresyonun biyolojik sebepleri arasında kabul edilmektedir. Bu çalışma, yetişkin bireylerde serum D vitamini, sodyum, potasyum ve kalsiyum düzeyleri ile depresyon durumu arasındaki ilişkinin araştırılması amacıyla yürütülmüştür.
Gereç ve Yöntem: Çalışma Kastamonu Devlet Hastanesi dahiliye polikliniğine başvuran, gönüllü olarak çalışmaya katılmayı kabul eden, yaşları 18-64 yıl arasında olan bireyler üzerinde yürütülmüştür. Çalışmada bireylere depresyon durumunu değerlendirmek amacıyla Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) ve demodrofik özellikleri, yaşam tarzı alışkanlıkları, hastalıklarına ilişkin bilgileri tespit etmek amacıyla anket formu uygulanmıştır. Bireylerin beslenme durumları ile ilgili bilgiler 24 saatlik besin tüketim kaydı ile saptanmıştır. Bireylerin antropometrik ölçümleri ve vücut bileşim analizi alınmıştır. Biyokimyasal bulgular bireylerin dosyalarındaki bulgulardan kaydedilmiştir.
Bulgular: Bireylerin yaş ortalaması 33.89 ±10.07 yıl (BDÖ ≥17:33.65±10.47 yıl, BDÖ <17:34.02±9.91 yıl) olarak belirlenmiştir. BDÖ ≥17 grubunda 31 kadın, 10 erkek olmak üzere toplam 41 kişi, BDÖ <17 grubunda ise 51 kadın, 26 erkek olmak üzere toplam 77 kişi bulunmaktadır. Çalışmaya katılan bireylerin 25-Hidroksi Vitamin D (25-OH Vitamin D) ortalama değeri BDÖ ≥17 grubu için 13,79±7.83 ng/mL, BDÖ <17 grubu için 12.14±9.18 ng/mL’dir. İki grup arasındaki farklılığın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı bulunmuştur (p>0.05). Her iki grupta sodyum, potasyum, kalsiyum değerleri ortalamasının referans aralıklar içinde olduğu belirlenmiş ve gruplar arası farklılık istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır (p>0.05). Kan parametrelerinden serum hemoglobin (Hb) ve hematokrit (Hct) düzeyleri açısından iki grup arasındaki istatistiksel farkların anlamlı olduğu saptanmıştır (p<0.05).
Sonuç: Çalışamaya katılan bireyler BDÖ puanlarına göre iki gruba ayrılıp, serum D vitamini, sodyum, potasyum, kalsiyum düzeyleri incelendiğinde gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı fark olmadığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Depresyon, D vitamini, sodyum, potasyum, kalsiyum

Kaynakça

• Anglin, R. E., Samaan, Z., Walter, S. D., & McDonald, S. D. (2013). Vitamin D deficiency and depression in adults: systematic review and meta-analysis. Br J Psychiatry, 202, 100-107. doi:10.1192/bjp.bp.111.106666
• Arpaci, I., Baloglu, M., Ozteke Kozan, H. I., & Kesici, S. (2017). Individual Differences in the Relationship Between Attachment and Nomophobia Among College Students: The Mediating Role of Mindfulness. J Med Internet Res, 19(12), e404. doi:10.2196/jmir.8847
• Baysal, A., Aksoy, M., Besler, H., Bozkurt, N., Keçecioğlu, S., Merdol, T., . . . Yıldız, E. (2013). Diyet El Kitabı. Ankara: Hatipoğlu Baskı.
• Bozkaya, G., Örmen, M., Bilgili, S., & Aksit, M. (2017). D vitamini için güneşten yeterince faydalanıyor muyuz. Türk Klinik Biyokimya Dergisi, 15(1), 24-29.
• Çelik, F. H., & Hocaoğlu, Ç. (2016). Major depresif bozukluk’tanımı, etyolojisi ve epidemiyolojisi: bir gözden geçirme. Çağdaş Tıp Dergisi, 6(1), 51-66.
• Güleç, G. (2016). Psikiyatrik Bozukluklar ve İntihar. Türkiye Klinikleri Psychiatry-SpecialTopics, 3, 21-25.
• Hisli, N. (1988). Beck Depresyon Envanterinin gecerliligi uzerine bit calisma (A study on the validity of Beck Depression Inventory.). Psikoloji Dergisi., 6, 118-122.
• Hisli, N. (1989). Beck depresyon envanterinin universite ogrencileri icin gecerliligi, guvenilirligi.(A reliability and validity study of Beck Depression Inventory in a university student sample). J. Psychol., 7, 3-13.
• Holick, M. F., & Chen, T. C. (2008). Vitamin D deficiency: a worldwide problem with health consequences. Am J Clin Nutr, 87(4), 1080s-1086s. doi:10.1093/ajcn/87.4.1080S
• Hoogendijk, W. J., Lips, P., Dik, M. G., Deeg, D. J., Beekman, A. T., & Penninx, B. W. (2008). Depression is associated with decreased 25-hydroxyvitamin D and increased parathyroid hormone levels in older adults. Arch Gen Psychiatry, 65(5), 508-512. doi:10.1001/archpsyc.65.5.508
• Jamilian, H. R., Bagherzadeh, K., & Nazeri, Z. (2012). Comparison of the serum levels of vitamin D, parathyroid hormone, calcium, and phosphorous in individuals with major depression and schizophrenics with healthy subjects. Journal of Arak University of Medical Sciences, 14(6), 19-26.
• Kesby, J. P., Eyles, D. W., Burne, T. H., & McGrath, J. J. (2011). The effects of vitamin D on brain development and adult brain function. Mol Cell Endocrinol, 347(1-2), 121-127. doi:10.1016/j.mce.2011.05.014
• Lai, J. S., Hiles, S., Bisquera, A., Hure, A. J., McEvoy, M., & Attia, J. (2014). A systematic review and meta-analysis of dietary patterns and depression in community-dwelling adults. Am J Clin Nutr, 99(1), 181-197. doi:10.3945/ajcn.113.069880
• Levy, N. A., & Janicak, P. G. (2000). Calcium channel antagonists for the treatment of bipolar disorder. Bipolar Disord, 2(2), 108-119. doi:10.1034/j.1399-5618.2000.020204.x
• Lichtstein, D., Ilani, A., Rosen, H., Horesh, N., Singh, S. V., Buzaglo, N., & Hodes, A. (2018). Na(+), K(+)-ATPase Signaling and Bipolar Disorder. Int J Mol Sci, 19(8). doi:10.3390/ijms19082314
• Mete, H. E. (2008). Kronik hastalık ve depresyon. Klinik Psikiyatri, 11(3), 3-18.
• Milaneschi, Y., Hoogendijk, W., Lips, P., Heijboer, A. C., Schoevers, R., van Hemert, A. M., . . . Penninx, B. W. (2014). The association between low vitamin D and depressive disorders. Mol Psychiatry, 19(4), 444-451. doi:10.1038/mp.2013.36
• Milaneschi, Y., Shardell, M., Corsi, A. M., Vazzana, R., Bandinelli, S., Guralnik, J. M., & Ferrucci, L. (2010). Serum 25-hydroxyvitamin D and depressive symptoms in older women and men. J Clin Endocrinol Metab, 95(7), 3225-3233. doi:10.1210/jc.2010-0347
• Mohaddesi, H., Saei Ghare Naz, M., Najarzadeh, M., Yeganehpour, M., & Khalkhali, H. (2019). Correlation between Depression with Serum Levels of Vitamin D, Calcium and Magnesium in Women of Reproductive Age. J Caring Sci, 8(2), 117-119. doi:10.15171/jcs.2019.017
• Musiol, I. M., Stumpf, W. E., Bidmon, H. J., Heiss, C., Mayerhofer, A., & Bartke, A. (1992). Vitamin D nuclear binding to neurons of the septal, substriatal and amygdaloid area in the Siberian hamster (Phodopus sungorus) brain. Neuroscience, 48(4), 841-848. doi:10.1016/0306-4522(92)90272-4
• Nowak, K. L., Yaffe, K., Orwoll, E. S., Ix, J. H., You, Z., Barrett-Connor, E., . . . Chonchol, M. (2018). Serum Sodium and Cognition in Older Community-Dwelling Men. Clin J Am Soc Nephrol, 13(3), 366-374. doi:10.2215/cjn.07400717
• Opie, R. S., Itsiopoulos, C., Parletta, N., Sanchez-Villegas, A., Akbaraly, T. N., Ruusunen, A., & Jacka, F. N. (2017). Dietary recommendations for the prevention of depression. Nutr Neurosci, 20(3), 161-171. doi:10.1179/1476830515y.0000000043
• Ozdemir, O., Soyoral, Y. U., Isik, M., Ozdemir, P. G., & Balahoroglu, R. (2014). Is there any relationship between sodium and depression? Journal of Mood Disorders, 4(4), 163.
• Öğüş, E., Sürer, H., Kılınç, A., Fidancı, V., Yılmaz, G., Dindar, N., & Karakaş, A. (2015). D Vitamini düzeylerinin aylara, cinsiyete ve yaşa göre değerlendirilmesi. Ankara Medical Journal, 15(1).
• Quirk, S. E., Williams, L. J., O'Neil, A., Pasco, J. A., Jacka, F. N., Housden, S., . . . Brennan, S. L. (2013). The association between diet quality, dietary patterns and depression in adults: a systematic review. BMC Psychiatry, 13, 175. doi:10.1186/1471-244X-13-175
• Shafi, M., Taufiq, F., Mehmood, H., Afsar, S., & Badar, A. (2018). Relation between Depressive Disorder and Iron Deficiency Anemia among Adults Reporting to a Secondary Healthcare Facility: A Hospital-Based Case Control Study. J Coll Physicians Surg Pak, 28(6), 456-559. doi:10.29271/jcpsp.2018.06.456
• Silverstone, P. H. (1990). Depression increases mortality and morbidity in acute life-threatening medical illness. J Psychosom Res, 34(6), 651-657. doi:10.1016/0022-3999(90)90109-h
• Türkiye'ye Özgü Besin ve Beslenme Rehberi 2015 (TÜBER). (2016). Ankara, T.C. Sağlık Bakanlığı.
• Vafa, M., Azizi-Soleiman, F., Kazemi, S. M., Salehi, M., Zaeri, F., Abiri, B., . . . Safavi, M. (2019). Comparing the effectiveness of vitamin D plus iron vs vitamin D on depression scores in anemic females: Randomized triple-masked trial. Med J Islam Repub Iran, 33, 64. doi:10.34171/mjiri.33.64
• Widmer, J., Mouthon, D., Raffin, Y., Chollet, D., Hilleret, H., Malafosse, A., & Bovier, P. (1997). Weak association between blood sodium, potassium, and calcium and intensity of symptoms in major depressed patients. Neuropsychobiology, 36(4), 164-171. doi:10.1159/000119378
• Zhao, G., Ford, E. S., Li, C., & Balluz, L. S. (2010). No associations between serum concentrations of 25-hydroxyvitamin D and parathyroid hormone and depression among US adults. Br J Nutr, 104(11), 1696-1702. doi:10.1017/s0007114510002588