Primer Hipotiroidi Olan ve Olmayan Yetişkin Kadınların Akdeniz Diyetine Uyum Düzeyi, Depresyon, Anksiyete ve Stres Düzeylerinin Karşılaştırılması

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 134 - 149, 30.04.2024

Ali Sayılır , Mehtap Akçil Ok , Çağatay Emir Önder

Öz

Amaç: Bu çalışmada, primer hipotiroidili kadınlar ile sağlıklı kadınlardan oluşan kontrol grubunda Akdeniz diyetine (AD) uyum düzeyi, depresyon, anksiyete ve stres durumlarının karşılaştırılması amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Çalışma, Ocak-Aralık 2022 tarihleri arasında Niğde ilinde bir devlet hastanesinin endokrinoloji ve metabolizma polikliniğine başvuran, doktor tarafından primer hipotiroidi tanısı aldıktan sonra en az 3 ay geçen, ilaç tedavisi uygulanan ve uygulanmayan 61 yetişkin kadın hastayla yürütülmüştür. Kontrol grubu olarak herhangi bir hastalığı olmayan 61 sağlıklı kadın seçilmiştir. Anket formu sosyo-demografik özellikleri, genel sağlık bilgileri, beslenme alışkanlıkları, antropometrik ölçümleri, Akdeniz Diyetine Bağlılık Ölçeği (MEDAS) ve Depresyon Anksiyete Stres-21 Ölçeği (DASS-21) ile ilgili soruları içermektedir.
Bulgular: Çalışmaya katılan primer hipotiroidili bireylerin yaş ortalaması 39,9±12,63 yıl, kontrol grubunun ise 37,0±11,15 yıl olarak saptanmıştır (p>0,05). Çalışma grubundaki bireylerin vücut ağırlığı, Beden Kütle İndeksi, bel çevresi, kalça çevresi, boyun çevresi, üst orta kol çevresi, bel/ boy oranı ölçüm değerlerinin kontrol grubundakilere göre daha yüksek olduğu saptanmıştır (p<0,05). MEDAS puan ortalaması kontrol grubundaki bireylerde 6,8±1,77 ve çalışma grubundaki bireylerde daha düşük 5,7±1,26 puan olarak bulunmuştur (p<0,05). Çalışma grubundaki bireylerin kontrol grubundakilere göre anksiyete ve stres puan ortalaması daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). Hem çalışma grubundaki hem de kontrol grubundaki bireylerin AD uyum düzeyine göre depresyon, anksiyete ve stres puan ortalamaları benzer bulunmuştur (p>0,05).
Sonuç: Bu çalışmada primer hipotiroidi tanısı alan kadınların AD uyum düzeylerinin daha düşük olduğu ve anksiyete ve stres düzeylerinin ise daha fazla olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Primer hipotiroidi, Akdeniz diyeti, depresyon

Kaynakça

• Alkhatib, D., Shi, Z., Ganji, V. (2024). Dietary patterns and hypothyroidism in U.S. adult population. Nutrients, 16, 382
• Baskin, H. J., Cobin, R. H., Duick, D. S., Gharib, H., Guttler. R. B., Kaplan, M. M., …ve Segal. R. L. (2002). American association of clinical endocrinologists medical Guidelines for clinical practice for the evaluation and treatment of hyperthyroidism and hypothyroidism: AACE Thyroid Task Force. Endocrine Practice, 8(6),457-69
• Boral, G. C., Ghosh, A. B., Pal, S. K., Ghosh, K. K., Nandi, D. N. (1980). Thyroid function in different psychiatric disorders. Indian J Psychiatry, 22, 200‑2
• Cleare, A. J., McGregor, A., O’Keane, V. (1995). Neuroendocrine evidence for an association between hypothyroidism, reduced central 5-HT activity and depression. Clinical Endocrinol, 43, 713-9
• Eren, İ., Cüre, E., İnanlı, İ. Ç., Kutlucan, A., Köroğlu, B. K., Tamer, M. N. (2006). Klinik ve subklinik hipotiroidide psikiyatrik belirti düzeyi ve psikiyatrik belirtilerin tiroid hormon düzeyleri ile ilişkisi. Klinik Psikiyatri, 9, 131-137
• Furman, D., Campisi, J., Verdin, E., Carrera-Bastos, P., Targ, S., Franceschi, C., ... ve Slavich, G. M. (2019). Chronic inflammation in the etiology of disease across the life span. Nature medicine, 25(12), 1822-1832
• Guan, L., Wang, X., Meng, S., Shi, L., Jiang, W., Xiao, L., …, Zhang, J. (2015). Increased IL-21/IL-21 R expression and its proinflammatory effects in autoimmune thyroid disease. Cytokine, 72(2), 160-165
• Gulseren, S., Gulseren, L., Hekimsoy, Z., Çetinay, P., Ozen, Ç., Tokatlioglu, B. (2006). Depression, anxiety, health-related quality of life, and disability in patients with overt and subclinical thyroid dysfunction. Archives of Medical Research, 37, 133-139
• Güngüneş, A., Çelik, K., Şahin, M., Özbek, M., Çakal, E., Çakır, E.,…Delibaşı T. (2016). Kardiyovasküler risk faktörü olarak fibrinojen, yüksek duyarlılıklı C-reaktif protein ve lipid parametrelerinin subklinik hipotiroidili hastalardaki düzeyi. Turkish Journal of Clinics and Laboratory, 7(3), 65-71
• Junior, A., Elias, N., Pires, M.L.E., Thuler, M.L.E. (2010). Depression and anxiety symptoms in hypothyroidism women. Revista Brasileira de Ginecologia e Obstetricia, 32(7), 321-326
• Kaličanin, D., Brčic, L., Ljubetić, K., Barić, A., Gračan, S., Brekalo, M.,…Perica, V. B. (2020). Differences in food consumption between patients with Hashimoto’s thyroiditis and healthy individuals. Scientific Reports, 10(1), 10670
• Khandelwal, D. ve Tandon, N. (2012). Overt and subclinical hypothyroidism. Who to treat and how. Drugs, 72(1), 17-33
• Lei, Y., Yang, J., Li, H., Zhong, H., ve Wan, Q. (2019). Changes in glucose-lipid metabolism, insulin resistance, and inflammatory factors in patients with autoimmune thyroid disease. Journal of Clinical Laboratory Analysis, 33(7), 22929
• Lovibond, P. F. ve Lovibond, S.H. (1995). The structure of negative emotional states: Comparison of the Depression Anxiety Stress Scales (DASS) with the Beck Depression and Anxiety Inventories. Behaviour Research and therapy, 33(3), 335-343
• Martínez-González, M. A., García-Arellano, A., Toledo, E., Salas-Salvadó, J., Buil-Cosiales, P., Corella, D.,…Estruch, R. (2012). A 14-item Mediterranean diet assessment tool and obesity indexes among high-risk subjects: The PREDIMED Trial. PLoS One, 7(8), 43134
• Marx, W., Veronese, N., Kelly, J. T., Smith, L., Hockey, M., Collins, S.,...Jacka, F. (2021). The dietary inflammatory index and human health: an umbrella review of meta-analyses of observational studies. Advances in Nutrition, 12(5), 1681-1690
• Pehlivanoğlu, E. F. Ö., Balcıoğlu, H. ve Ünlüoğlu, İ. (2020). Akdeniz Diyeti Bağlılık Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması geçerlilik ve güvenilirliği. Osmangazi Tıp Dergisi, 42(2),160-164
• Rodríguez‐Muñoz, A., Vitales‐Noyola, M., Ramos‐Levi, A., Serrano‐ Somavilla, A., González‐Amaro, R., Marazuela, M. (2015). Levels of regulatory T cells CD69 + NKG2D + IL‐10 +, are increased in patients with autoimmune thyroid disorders. Endocrine, 51(3), 478‐489
• Ruggeri, R. M., Barbalace, M. C., Croce, L., Malaguti, M., Campenni, A., Rotondi, M., … Hrelia, S. (2023). Autoimmune thyroid disorders: the mediterranean diet as a protective choice. Nutrients, 15, 3953
• Ruggeri, R. M., Giovinazzo, S., Barbalace, M. C., Cristani, M., Alibrandi, A., Vicchio, T. M., …, Cannavo, S. (2021). Influence of dietary habits on oxidative stress markers in Hashimoto’s Thyroiditis. Thyroid, 31(1), 96-105
• Sarıçam, H. (2018). The psychometric properties of Turkish version of Depresion Anxiety Stress Scale-21 (DASS-21) in health control and clinical samples. Journal of Cognitive-Behavioral Psychotherapy and Research, 7(1), 19-30
• Saxena, J., Singh, P. N., Srivastava, U., Siddiqui, A. Q.(2000). A study of thyroid hormones (T3, T4 & TSH) in patients of depression. Indian J Psychiatry, 42, 243‑6
• Taherinia, S., Heidari, Z., Salehidoost, R., Karimifar, M., Arab, A., Alshahrani, S. H.,…Askari, G. (2023). Associations between empirically derived dietary patterns and oxidative stress and inflammation in adults with primary hypothyroidism: a case-control study. BMC Endocrine Disorders, 23(1), 105
• Tuzcu, A., Bahceci, M., Gokalp, D., Tuzun, Y., and Gunes, K. (2005). Subclinical hypothyroidism may be associated with elevated high-sensitive C-reactive protein (low grade inflammation) and fasting hyperinsulinemia. Endocrine Journal, 52, 89-94
• Uçar, E. (2022). Hipotiroidi, subklinik hipotiroidi ve ötiroid tanısı alan yetişkin bireylerin insülin direnci, anksiyete ve beslenme durumunun değerlendirilmesi. Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Zupo, R., Castellana, F., Panza, F., Lampignano, L., Murro, I., Noia, C. D. (2020). Adherence to Mediterranean diet and thyroid function in obesity: a cross-sectional apulian survey. Nutrients, 12, 3173 Wiersinga, W. M. (2016). Clinical relevance of environmental factors in the pathogenesis of autoimmune thyroid disease. Endocrinology Metabolism, 31(2), 213‐222.