VATANDAŞLIK BİLİNÇ ÖLÇEĞİ GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 9, 57 - 86, 15.09.2021

Hasan Bozkaya , Selçuk İlgaz

Öz

Bu araştırmanın amacı, 5.sınıf göçmen öğrencilerin vatandaşlık bilinç düzeylerini belirlemeye yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı geliştirmektir. Araştırma, Hatay ilindeki dokuz devlet ortaokulunda öğrenim gören toplam 406 göçmen öğrenci ile yapılmıştır. İlk olarak örneklemin demografik özelliklerine ilişkin sonuçlar açıklanmıştır. İkinci aşamada, Vatandaşlık Bilinç Ölçeğinin güvenirliği için Cronbach Alfa katsayısı güvenirliği ile madde-toplam puan korelasyonları incelenmiştir. Üçüncü olarak ölçeğin yapı geçerliği için faktör yapıları incelenmiştir. Bu amaçla öncelikle örneklem yeterliği için KMO (Kaiser-Meyer-Olkin) Örneklem Yeterliği analizi ve örneklem büyüklüğü içinde Bartlett’s Test of Sphericity değerleri hesaplanmıştır. Daha sonra Açıklayıcı faktör analizi yapılmıştır. Faktör analizi olarak Principal Compenent (temel bileşenler) yöntemi ve Varimax (döndürme) yöntemleri uygulanmıştır. Faktör analizi sonucu ortaya çıkan faktör yapısına ilişkin olarak daha ileri analizlere geçmeden önce Scree Plot grafiği ile değerlendirmeler yapılarak öz değerleri 1.00 üstünde olan madde sayısı belirlenmeye çalışılmıştır. Böylece ölçeğin alt boyutlarının vatandaşlık bilincini açıklamada ne kadar etkili olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır. Vatandaşlık bilinç ölçeğinin göçmen öğrencilerin vatandaşlık bilinçlerini bilişsel düzeyde ölçebilen, güvenirliği, geçerliği ve ayırt ediciliği sağlanmış ve yaş grubuna uygun bir ölçek olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Vatandaşlık, vatandaşlık bilinci, ölçek, göçmen

Citizenship Consciousness Scale Validity and Reliability Study

Öz

The aim of this research is to develop a valid and reliable measurement tool to determine the citizenship awareness level of 5th grade immigrant students. The research was conducted with a total of 406 immigrant students studying in nine state secondary schools in Hatay. First, the results regarding the demographic characteristics of the sample were explained. In the second stage, Cronbach Alpha coefficient reliability and item-total score correlations were examined for the reliability of the Citizenship Consciousness Scale. Third, factor structures were examined for the construct validity of the scale. For this purpose, first of all, KMO (Kaiser-Meyer-Olkin) Sampling Adequacy analysis for sampling adequacy and Bartlett's Test of Sphericity values in the sample size were calculated. Then, Explanatory factor analysis was performed. Principal Compenent method and Varimax (rotation) methods were applied as factor analysis. Regarding the factor structure that emerged as a result of the factor analysis, before proceeding with further analysis, it was tried to determine the number of items with eigenvalues above 1.00 by making evaluations with the Scree Plot chart. Thus, it has been tried to reveal how effective the sub-dimensions of the scale are in explaining the awareness of citizenship. It was concluded that the citizenship awareness scale can measure the citizenship consciousness of immigrant students at a cognitive level, its reliability, validity and distinctiveness has been ensured and it is suitable for the age group.

Anahtar Kelimeler

Citizenship, citizenship awareness, scale, immigrant

Kaynakça

• Adıgüzel, Y. (2006). İstanbul’un kültürel sermayesine hemşeri derneklerinin katkısı. Uluslararası Göç Sempozyumu (s. 237-247). İstanbul: Zeytinburnu Belediye Başkanlığı.
• Akhan, N. E., Çiçek, S. ve Mert, H. (2019). Cumhuriyetten günümüze sosyal bilgiler öğretim programlarında değişen “iyi vatandaş” algısı. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (2), 9-20.
• Balcı, A. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler (12. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Barth, J. L., & Demirtaş, A. (1997). İlköğretim sosyal bilgiler öğretimi kaynak üniteler yök/dünya bankası. Ankara: Yök/Dünya Bankası.
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (24. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Can, A. (2018). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (6. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Cüceloğlu, D. (2018). İnsan ve davranışı (36. baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çelik, H. (2008). Cumhuriyet dönemi vatandaşlık eğitiminde önemli adımlar. Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Dergisi, 10(1), 359-369.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LİSREL uygulamaları (5. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Dolmacı, N., & Kuşat, N. (2015, ocak). Üniversite gençliğinin vatandaşlık hak ve sorumluluklarına ilişkin bilinç ve farkındalıkları üzerine bir araştırma: Isparta meslek yüksekokulu örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 161-179.
• Duruhan, K. ve Şad, S.N. (2009). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin vatandaşlık ödev ve hak algılarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi, A. Şişman (Ed.), I. Uluslararası Avrupa Birliği, Demokrasi, Vatandaşlık ve Vatandaşlık Eğitimi Sempozyumu Bildirileri (s. 403-409). Uşak: Uşak Üniversitesi.
• Günay, E., Atılgan, D., & Serin, E. (2017). Dünya’da ve Türkiye’de göç yönetimi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 37-60.
• Gündüz, M., & Gündüz, F. (2007). Yurttaşlık bilinci (3. baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Güven, S., Tertemiz, N., & Bulut, P. (2009). Vatandaşlık ve vatandaşlık eğitimine yönelik sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 1-3.
• Hablemitoğlu, Ş., & Özmete, E. (2012). Etkili vatandaşlık eğitimi için bir öneri. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 39-54.
• Heater, D. (2007). Yurttaşlığın kısa tarihçesi. M. Delikara Üst (Çev.). Ankara: İmge Yayınları
• Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar ilkeler teknikler (33. baskı). Ankara: Atlas.
• Kaya, İ. (2007). "Müslüman Amerikalılar” göç, kimlik ve entegrasyon. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Keleş, H., & Tonga, D. (2014). Öğrencilerin vatandaşlık bilincini etkileyen faktörlere ilişkin öğretmen görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(14), 61-85.
• MEB. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7.sınıf) Erişim adresi: http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354
• Mısırlı Özsoy, A. (2010). 8th grade students’ perceptions of civic issues and participation in electoral, political and civic activities. Yayımlanmamış doktora tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tavşancıl, E. (2019). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (3. baskı). Ankara: Nobel Akademi.
• Tezcan, M. (1992). Eğitim sosyolojisi (Genişletilmiş 8. baskı). Ankara: Zirve Ofset.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2019). tdk.gov.tr. 02 23, 2019 tarihinde http://www.tdk.gov.tr adresinden alındı
• Üstel, F. (2004). Makbul vatandaşın peşinde II. Meşrutiyet’ten bugüne vatandaşlık eğitimi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Wilson, R. A. (2005). Genes and the Agents of Life the Individual in the Fragile Sciences Biology. Edinburgh: Cambridge University Press.