İslami Romanlarda Rüya ve Rüyanın İşlevleri

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 1, 11 - 27, 30.06.2020

Adem Gürbüz

Öz

İslami romanlar 1970’li yıllardan itibaren yazılmaya başlanmış ve 1990’lı yıllara kadar çok büyük ilgi görmüştür. O güne kadar romandan uzak duran İslami camia, İslami hassasiyetlerin konu edildiği bu kitaplara büyük ilgi göstermiş ve kurgu yoluyla bile olsa çocuklarını bu romanlarla eğitmeye çalışmıştır. İslami camia için bir çeşit alternatif/karşı edebiyat olarak görülen bu romanlar, zamanla büyük bir popülarite kazanmış ve satış rekorları kırmıştır. Bu bağlamda İslami romanlar Türk edebiyatının bir döneminde adından söz ettirmiş ve büyük okuyucu kitlelerine ulaşmıştır. İslami romanlar, her ne kadar edebiyat eleştirmenlerince basite alınmışsa da toplumda aynı şekilde karşılanmamış ve büyük bir teveccüh görmüştür. 

Bu çalışma, edebiyatımızda belli bir zümrenin temsilciliğine soyunan ve muhafazakâr camianın okula/okumaya olan bakış açısını değiştiren İslami romanlardaki rüya unsurunu ve rüyanın işlevlerini irdelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada Türk edebiyatının önde gelen İslami romancılarından otuz yazar seçilmiş ve bu romancılardan birer örnek incelenmiştir. Çalışma sonucunda İslami romanlarda rüyaların ne amaçla kullanıldığı, rüyaların kurgu içindeki işlevi ve verdiği mesajlar, rüyalara ne tür anlamlar yüklendiği vb. tespit edilmeye çalışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

İslami Romanlar, Hidayet Romanları, Rüyanın İşlevleri, Rüya, Kurgu

Dream and Functions of Dream in Islamic Novels

Öz

Islamic novels begin to be written from the 1970s and attracted much attention until the 1990s. The Islamic community, which has stayed away from the novel until then, has showed great interest in these books where Islamic sensitivities were processed, tried to educate their children through fiction. These novels, which are seen as a kind of alternative / counter literature for the Islamic community, have gained great popularity and broke sales records over time. In this context, Islamic novels have made a name for themselves in a period of Turkish literature and reached large audiences. Although Islamic novels were simplified by literary critics, they were not seen in society in the same way and saw great interest. 

This study aims to examine the dream element and the functions of the dream in Islamic novels, which have become a representative of a certain group in our literature and changed the perspective of the conservative community to school/reading. Thirty writers from the leading Islamic novelists of Turkish literature were selected in the study and a sample of these novelists was examined. As a result of the study, the purpose of the use of dreams in Islamic novels, the function of dreams in the novel fiction and the messages, what kind of meanings are given to dreams and so on. It will be tried to be determined.

Anahtar Kelimeler

Islamic Novels, Guidance Novels, Dream, Function of Dream, Fiction

Kaynakça

• Aydar, H. (2005). Kur’an’da Rüyalar ve Rüyaların Hayata Yansımaları. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 5(4), 39-60.
• Aydın, H. (2007). İslam Felsefesinde Rüya Kuramı, İşlevleri ve Kimi Sonuçları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 23(23), 165-178.
• Bars, M. E. (2018). Kıssa-i İbrahim: Mukayeseli Bir Araştırma. Ankara: Sonçağ Yayınları.
• Canan, İ. (1988a). Hadis Ansiklopedisi Kütüb-i Sitte (Cilt 2). İstanbul: Akçağ Yayınevi.
• Canan, İ. (1988b). Hadis Ansiklopedisi Kütüb-i Sitte (Cilt 3). İstanbul: Akçağ Yayınevi.
• Cilasun, R. (1975). Oğlum Osman. İstanbul: Hisar Yayınevi.
• Dev, M. (2006). Rahibe Kety. İstanbul: Nesil Yayınları.
• DİB (2011). Kur’an-ı Kerim ve Meâli. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Efe, M. (2016). Mızraksız İlmihal. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Ertuğrul, H. (2006). Kendini Arayan Adam. İstanbul: Nesil Yayınları.
• Freud, S. (1995). Psikanaliz ve Uygulama. (Çeviren: M. Sencer). İstanbul: Say Yayınları.
• Freud, S. (2014), Psikanaliz Üzerine. (Çeviren: A. A. Öneş). İstanbul: Say Yayınları.
• Freud, S. (2015a). Rüya Yorumları 1. (Çeviren: A. Kanat). İstanbul: Say Yayınları.
• Freud, S. (2015b), Rüya Yorumları 2. (Çeviren: A. Kanat). İstanbul: Atlantis Yayınları.
• Gültepe, N. (2015). Türk Mitolojisi. İstanbul: Resse Yayınları.
• Günay, M. (1990). Arzunun Kıskacında. İstanbul: Beka Yayınları.
• Gündüz, E. (2009). Divan ve Halk Edebiyatı Sanatçılarına İlham Kaynağı Olan Rüya, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22), 187-202.
• Gürbüz, A. (2019). Türk Edebiyatında İslami Romanlar. Ankara: Sonçağ Yayınları.
• İnal, M. (1994). Ayrılık Benimle Kaldı. İstanbul: Timaş Yayınları.
• İnanç, Ü. (1987). Yalnız Değilsiniz. İstanbul: Tuğra Neşriyat.
• İsmail, H. (2014). Minyeli Abdullah. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Kartal, H. (1990). Ve Yollara Günah Diktiler. İstanbul: Mektup Yayınları.
• Kazancı, A. L. (2011). Bir Vicdan Uyanıyor. İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Şenler, Ş. Y. (2011). Huzur Sokağı. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Turhal, Ş. K. (1999). Müslüman Kadının Adı Var. İstanbul: Adese Yayıncılık.
• Uzunyaylalı, M. T. (1992). Senatör’ün Kızı. İstanbul: Beka Yayınları.
• Yılmaz, E. B. (2011). Hikâye ve Romanlarda Sembol Dilinin Görüntüleri Üzerine Bir Değerlendirme, Bilig, 56, 45-56.