The Relationship between the Personality and Prejudices of Teachers

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 106 - 125, 30.06.2021

Muhammet Yıldırım , Mehmet Üstüner

Öz

The main purpose of this study is to examine the relationship between teachers' five-factor personality traits and prejudices. According to the findings of a study conducted with 236 teachers in Siirt Provincial center; While evaluating the prejudice levels as "Slightly Agree" in the "Prejudice against the Manager", "Prejudice against the Parent" and "Prejudice against the Teacher". They stated the "Prejudice against the Student" levels as "I Agree at Moderate Level". While the perceptions of the teachers participating in the study that they show the personality traits of "Extraversion", "Compliance", "Responsibility" and "Openness" in the "Five Factor Personality Scale" were at "High" level; It has been determined that their perception that they display the characteristics of "neuroticism" is at the "Moderate" level. While there is a low level negative significant relationship between teachers' personality traits of "Extraversion", "Compliance", "Responsibility" and "Openness" and their prejudices; It has been observed that there is a low level of positive correlation between prejudice and the “neuroticism” dimension.

Anahtar Kelimeler

Five-Factor Personality Traits, Personality, School Administrators, Teacher, Prejudice

Öğretmenlerinin Kişilik Özellikleri İle Önyargıları Arasındaki İlişki

Öz

Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin kişilik özellikleri ile önyargıları arasındaki ilişkiyi incelemektir. İlişkisel tarama modelinde yapılan bu araştırmada, Siirt İli Merkez İlçesindeki 2019-2020 yılında ortaokul ve liseler de görev yapan toplam 1282 öğretmen arasında ulaşılan 236 öğretmen araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırmada öğretmenlerin, önyargı düzeylerini belirlemek amacıyla toplam 28 maddeden oluşan, “Önyargı ölçeği” ile kişilik özelliklerini belirlemek amacıyla 44 maddeden oluşan “Beş Faktör Kişilik Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre öğretmenler; “Önyargı Ölçeği’nin” “Yöneticiye Karşı Önyargı”, Veliye Karşı Önyargı” ve “Öğretmene Karşı Önyargı” alt boyutlarında önyargı düzeylerini “Çok Az Katılıyorum” düzeyinde belirtmişlerdir. “Öğrenciye Karşı Önyargı” boyutu düzeyleri ortalaması ise orta düzeyde bulgulanmıştır. Araştırmaya katılan öğretmenlerin “Beş faktör Kişilik Ölçeğindeki” “Dışadönüklük”, “Uyumluluk”, “Sorumluluk” ve “Açıklık” boyutlarında ki kişilik özellikleri ortalamaları “yüksek” olarak bulunurken, “Nevrotiklik” kişilik özelliği boyutu ortalaması “orta düzey” olduğu bulgulanmıştır Öğretmenlerin “Dışadönüklük”, “Uyumluluk”, “Sorumluluk” ve “Açıklık” kişilik özellikleri ile önyargıları arasında düşük düzeyde negatif yönde anlamlı ilişki bulunurken; kişilik özelliklerinden “Nevrotiklik” boyutu ile önyargı arasında pozitif yönde düşük düzeyde anlamlı ilişki olduğu görülmüştür. Çalışmaya katılan öğretmenlerin Beş Faktörlü Kişilik Özelliklerinden almış oldukları puanlar incelendiğinde, öğretmenler dışadönüklük, sorumluluk, uyumluluk ve açıklık gibi kişilik özelliklerinin yüksek derecede gösterdiklerini düşünmektedirler. Nevrotiklik boyutuna bakıldığında, öğretmenler düşük düzeyde nevrotik kişilik özelliklerine sahip olduklarına inanmaktadırlar. Öğretmenlerin önyargı hakkındaki düşüncelerine baktığımızda, çalışmaya katılan öğretmenlerin yöneticiye, öğretmene ve ebeveyne karşı düşük önyargı seviyelerine sahip olduklarını, öğrenciye karşı önyargılarının orta düzeyde olduğunu belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Beş Faktörlü Kişilik Özellikleri, Kişilik, Okul Yöneticileri, Öğretmen, Önyargı

Kaynakça

• Aslan, S. ve Yalçın, M. (2013). Öğretmenliğe ilişkin tutumun beş faktör kişilik tipleriyle yordanması. Milli Eğitim Dergisi, 43(197), 169-179.
• Allport, G. (1954). The nature of prejudice. Reading, MA: AddisonWesley.
• Arkonaç, Sibel Ayşen (1998), Psikoloji: Zihin Süreçleri Bilimi, Alfa Bas. Yay., 2. B., İstanbul
• Augoustinos, M., & Reynolds, K. J. (Eds.). (2001). Understanding prejudice, racism, and social conflict. Sage.
• Aytaç, S. (2001). Örgütsel Davranış Açısından Kişiliğin Önemi. Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 3 (1).
• Bacanli, H., İlhan, T., & Aslan, S. (2009). Beş faktör kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: sıfatlara dayalı kişilik testi (sdkt). Journal of Turkish Educational Sciences, 7(2).
• Baltacı, A. (2017). Sınıf öğretmenlerinin erteleme davranışı eğilimleri ve kişilik özellikleri arasındaki ilişkiler. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(12), 54-81.
• Baptiste, T. (2009). Overcoming prejudice: character education. Infobase Publishing. Baymur, F. (1994). Genel Psikoloji (14. Baskı.). İstanbul: İnkılâp Yayınevi.
• Begenirbaş, M. ve Yalçın, R. C. (2012). Öğretmenlerin kişilik özelliklerinin duygusal emek gösterimlerine etkileri. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 47-65.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Atıf İndeksi, 1-360.
• Beycioğlu, K., Özer, N., & Kondakçı, Y. (2018). Eğitim Yönetiminde Araştırma Yöntemleri.
• Bilgin, M. (2017). Ergenlerin beş faktör kişilik özelliği ile bilişsel esneklik ilişkisi. Electronic Journal of Social Sciences, 16(62). Brockett, A., Village, A. ve Francis, L. J. (2010). Assessing outgroup prejudice among secondary school pupils in northern England. Research in Education. No. 83. ss. 67-77.
• Burger, J. M. (2006). Kişilik. Birinci Basım, çev. İnan Deniz Erguvan Sarıoğlu, İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2012). Örnekleme yöntemleri. Erişim adresi: w3. balikesir. edu. tr.
• CalıgıurI, P. M. (2000). The big five personality characteristics as predictors of expatriate’s desire to terminate the assignmetn adn supervisor-rated performance. Personnel Psychology, Vol: 53, s.67-68.
• Can, A. (2018). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem Atıf İndeksi, 001-429. Capozza, D. ve Nanni, R., (1986). Diffrentiation processes for social stimuli with different degrees of category representativeness”, European Journal of Social Psychology, 16, s. 399-412.
• Cattell, R. B. (1956). Validation and Intensification of The Sixteen Personality Factor Questionnaire. Journal of Clinical Psychology, 12(3), 205-214.
• Clawson, J. G. ve Smith, B. (1990). Prejudice in Organizations. University of Virginia, Darden School Foundation. Charlottesville, Virgina.
• Costa, P. T. ve McCrae, R. R. (1990). Personality: Another hidden factor in stress research. Psychological Inquiry, 1, 22-24
• Costa, P. T. ve Mccrae, R. R. (1995). Domains and facets: Hierarchical personality assessment using the revised neo personality inventory. Journal of Personality Assessment, 64 (1), 21-50.
• Cüceoğlu, D. (2006). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi.