Shirom-Melamed Tükenmişlik Ölçeğinin Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 1, 19 - 30, 01.06.2017

İlksun Didem Ülbeği , Esengül İplik

Öz

Shirom ve Melamed tarafından geliştirilen Tükemişlik Ölçeği’nin güvenirlik ve geçerliğinin incelenerek Türkçe uyarlamasının yapılması bu çalışmanın temel amacıdır. Çalışmada öncelikle Bristlin, Lonner ve Thorndike (1973) tarafından geliştirilen yöntem kullanılarak Shirom-Melamed Tükenmişlik Ölçeği’nin Türkçe’ye çevirisi yapılmış ve ölçek bir devlet üniversitesinin akademik ve idari personelinden oluşan 211 kişilik örneklem grubuna uygulanmıştır. Toplanan anketler doğrultusunda, ölçeğin iç tutarlılığı araştırılmış, yapı geçerliği ve ölçüt bağımlı geçerliği ele alınmıştır. Yapılan faktör analizi sonucunda, özgün ölçekle örtüşen ve “Duygusal yorgunluk”, “Fiziksel yorgunluk” ve “Bilişsel yorgunluk” boyutlarını içeren üç faktörlü yapı doğrulanmıştır. (χ2=1104, df=480, χ2/df=2,35; TLI=0,95; CFI=0,96; RMSEA=0,08). Ölçüt bağımlı geçerliği için Yaşam Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Ölçekleri kullanılmıştır. Ölçeğin alt boyutlarının iç tutarlılık katsayılarının 0,66 ile 0,81 arasında değiştiği bulunmuştur. Elde edilen bulgular Türkçe’ye uyarlanan Shirom-Melamed Tükenmişlik Ölçeği’nin güvenilir ve geçerli olduğunu, Türkiye’de konu ile ilgili yapılacak çalışmalarda kullanılabileceğini göstermektedir

Anahtar Kelimeler

Tükenmişlik, Shirom-Melamed Tükenmişlik Ölçeği, Güvenirlik, Geçerlik

The Reliability and Validity of the Shirom-Melamed Burnout Measure

Öz

The main purpose of this study was to examine the reliability and validity of the Shirom-Melamed Burnout Measure in Turkish sample. The ShiromMealmed Burnout Meaasure was translated into Turkish and consequently the questionnaire was administered to a sample comprised of 211 academic and administrative staff of a public university. The internal consistency and constructcriterion validity were examined. Confirmatory factor analysis revealed the three dimensional factor sturcture consistent with the original scale including “physical fatigue”, “emotional exhaustion” and “cognitive weariness”. (χ2=1104, df=480, χ2/df=2,35; TLI=0,95; CFI=0,96; RMSEA=0,08). Internal consistency for the subscales ranged between 0,66 and 0,81. The findings showed that the ShiromMelamed Burnout Measure is a reliable and valid scale, and can be employed in assessing burnout in Turkish context

Anahtar Kelimeler

Burnout, Shirom-Melamed Burnout Measure, Reliability, Validity

Kaynakça

• Almer, E. D. ve Kaplan, S. E. (2002). The effects of flexible work arragements on stressors, burnout, and behavioral job outcomes in public accounting. Behavioral Research in Accounting, 14: 1-33.
• Sağlam Arı, G. ve Bal Çına, E. 2008. Tükenmişlik Kavramı: Birey ve Örgütler Açısından Önemi. Yönetim ve Ekonomi, 15(1): 131-148.
• Bristlin, R. W., Lonner, W. J. ve Thorndike, R. M. (1973). Cross-cultural research methods. New York: John Wiley&Sons.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum. 5 Baskı. PegemA Yayıncılık: Ankara.
• Cammann, C., Fichman, M., Jenkins, D. ve Klesh, J. (1979). The Michigan Organizational Assessment Questionnaire. Unpublished manuscript, University of Michigan, Ann Arbor.
• Cammann, C., Fichman, M., Jenkins, G. D. ve Klesh, J. (1983). Michigan organizational assessment questionnaire. In S.E. Seashore, E. E. Lawler, P. H. Mirvis ve C. Cammann (Eds.), Assessing organizational change: A guide to methods, measures, and practices (pp. 71-138). New York: Wiley-Interscience.
• Caplan, R. D., Cobb, S., French, J. R. P., Van Harrison, R. ve Pinneau, S. R. (1980). Job demands and worker health. Ann Arbor: University of Michigan, Institute for Social Research.
• Carod-Artal F ve Vazquez-Cabrera C. (2013). Burnout Syndrome in an International Setting. Sabine Bahrer-Kohler (Ed.) Burnout for Experts: Prevention in the Context of Living and Working. Springer Press, New York: 15-35.
• Demir, A., Ulusoy, M. ve Ulusoy, M.F. (2003). Investigation of factors influencing burnout levels in the professional and private lives of nurses. International Journal of Nursing Studies, 40: 807–827.
• Demerouti, E., Bakker A.B., Nachreiner F., ve Schaufeli W.B. (2000). A model of burnout and life satisfaction amongst nurses. Journal of Advanced Nursing, 32(2): 454-464.
• Diener, R. A., Emmons, R. J. L. ve Griffin, S. (1985). The satisfaction with Life Scale. Journal of Personality Assessment, 49: 71-75.
• Fogarty, T. J., Singh, J., Rhoads, G. K., ve Moore, R. K., (2000). Antecedents and consequences of burnout in accounting: Beyond the role stress model. Behavioral Research in Accounting 12: 31–67.
• Freudenberger, H. J. (1974). Staff burnout. Journal of Social Issues 30, 159- 165.
• Geurts, S., Schaufeli, W. B. ve De Jonge, J. (1998). Burnout and intention to leave among health-care professionals: a social psychological approach. Journal of Social and Clinical Psychology, 17: 341–362.
• Hakanen, J. J. ve Schaufeli, W. B. (2012). Do burnout and work engagement predict depressive symptoms and life satisfaction? A three-wave seven- year prospective study. Journal of Affective Disorders 141: 415-424.
• Hombrados-Mendieta, I. ve Cosano-Rivas, F. (2011). Burnout, workplace support, job satisfaction and life satisfaction among social workers in Spain: A structural equation model. International Social Work, 56(2): 228-246.
• Lee, R.T. ve Ashforth, B.E. (1996). A meta-analytic examination of the correlates of the three dimensions of job burnout. Journal of Applied Psychology, 81(2): 123–133.
• Leiter, M. P. ve Maslach, C. (1988). The impact of interpersonal environment on burnout and organizational commitment. Journal of Organizational Behavior, 9: 297-308.
• Leiter, M. P. ve Maslach, C. (1999). Areas Of worklife: A model of the organizational context of burnout. Journal of Health and Human Services Administration, 21(4): 472-489.
• Low, G.S., Cravens, D.W., Grant, K. ve Moncrief, W.C. (2001). Antecedents and consequences of salesperson burnout. European Journal of Marketing, 35(5/6): 587-611.
• Lundgren-Nilsson, Å., Jonsdottir, H. I., Pallant, J. ve Ahlborg, G. (2012). Internal construct validity of the Shirom-Melamed Burnout Questionnaire (SMBQ). BMC Public Health, 12(1): 1-8.
• Maslach, C. ve Jackson, S.E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behavior, 2: 99-113.
• Ogresta, J., Rusac, S. ve Zorec, L. (2008). Relation between burnout syndrome and job satisfaction among mental health workers. Croat Medicine Journal, 49(3): 364–374.
• Pines, A. M. ve Aronson, E. (1988). Career burnout: Causes and cures. New York: Free Press.
• Robinson, J. P., Shaver, P. R. ve Wrightson, L. S. (1991). Criteria for scale selection and evaluation. İçinde J.P. Robinson, P.R. Shaver ve L. S. Wrightson (Eds.), Measures of Personality and Social Psychological Attitudes (pp. 1-16). San Diego, CA: Academic Press.
• Schaufeli, W.B., Leiter, M. P. ve Maslach, C. (2009). Burnout: 35 years of research and practice. Career Development International, 14(3): 204- 220.
• Shirom, A. (1989). Burnout in work organizations. İçinde C. L. Cooper ve I. Robertson (Eds.), International Review of Industrial and Organizational Psychology (s. 26-48). N.Y.: Wiley.
• Shirom, A. ve Melamed, S. (2005). Shirom-Melamed Burnout Measure (SMBM), http://www.shirom.org/arie/index.html# (Erişim tarihi, 20.04.2016).
• Shirom, A. ve Melamed, S. (2006). A comparison of the construct validity of two burnout measures in two groups of professionals. International Journal of Stress Management, 13(2): 176-200.
• Siegall, M. ve McDonald, T. (2003). Person-organization value congruence, burnout and diversion of resources. Personnel Review, 33(3): 291-301.
• Singh, J., Goolsby, J.R. ve Rhoads, G. R. (1994). Behavioral and psychological consequences of boundary spanning burnout for customer service representatives. Journal of Marketing Research, 31(4): 558-569.