Paketleşen Bir Gelenek: Kent Ortamında Evlenme ile İlgili Uygulamalar

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 57 - 81, 30.06.2023

Nükte Sevim Derdiçok

Öz

Bir yuva kurmak anlamına gelen evlenme, “geçiş dönemleri” içerisinde doğum, ölüm ve diğer eşikler gibi mühim bir yere sahiptir. Sadece bir eş bulma olarak yorumlanmayıp arka planında yuva kurma, erginlenmeyi tamamlama, toplumsal birlik ve bütünlüğü sağlamada basamak oluşturma ve soyu devam ettirme gibi hususları barındıran evlenme etrafında şekillenen pek çok uygulama bulunmaktadır. Düğün ise geçiş dönemleri içerisinde ele alınan evlenmenin en belirgin özelliklerinden biridir. Belli yapılardan oluşan düğünün, kendisini meydana getiren mikro yapıları tek tek incelendiğinde belli halk bilgisi ürünlerinin yaratım ve aktarımlarının yapıldığı bütüncül bir olgu olduğu görülecektir. Bu bütüncül yapıya baktığımızda, müzik ve oyundan oluşan eğlence; başta gelinlik ve damatlık olmak üzere giysi; düğünün yapıldığı mekân ile zaman ve tercihe göre değişen yeme içme ve gelin çiçeğinin atılmasından gelin ayakkabısına genç kız isimlerinin yazılmasına kadar uzanan birçok ritüel karşımıza çıkmaktadır. Düğünü meydana getiren pek çok unsur düşünüldüğünde yapı bakımından daha çok içeriğe sahip evlenmenin ise daha fazla mikro kültürel dinamik taşıdığı söylenebilir. Ayrıca sadece düğün değil evlilik öncesi ve sonrası aşamaları da muhteva açısından pek çok yaratımı içermektedir. Kent ortamlarında da söz konusu geçiş dönemine ait uygulamalar birtakım değişimlere uğrayarak devam ettirilmektedir. Kentin heterojen yapısı ve farklı parametreleri sebebiyle evlenmeye ait uygulamaları konsept adı altında belirli kalıplara dâhil etmeye çalışması, bu geçiş dönemiyle ilgili geleneksel uygulamaların değişmesine ve bir kısmının bu değişim neticesinde gelişirken bir kısmının ise bozulmasına neden olmaktadır. Aynı zamanda kültür endüstrisinin pazarlama gibi alanlara etkisi sebebiyle yerel kültüre ait olmayan unsurların geleneksel yapıya dâhil edilmeye çalışılması da söz konusu uygulamalar için bir tehdit unsuru oluşturmaktadır. Bekârlığa veda partisi gibi popüler kültürün ürünü olan uygulamalar, dizi ve filmlerdeki birtakım dekorların düğün mekânlarında da kullanılması ve dizi/film karakterlerinin moda olan aksesuarlarının düğün gününe özel hâle getirilerek pazarlanmaya çalışılması, evlenme ile ilgili hemen her aşamanın paketleştirilerek “müşteri”lere sunulması gibi örnekler hem kent ortamının hem de popüler kültürün etkisiyle geleneksel uygulamanın hangi yönde değişim gösterdiğini ortaya koymaktadır. Çalışmada da kent merkezinin mekân olarak seçildiği evlenme ile ilgili uygulamalar ele alınmış olup mekânın gelenek üzerindeki etkisi tartışılmıştır. Mekân ile gelenek arasındaki ilişki tartışılırken evlenme ile ilgili olan uygulama ve unsurların hangi yönde değişim gösterdikleri ele alınmış, kentleşme ile birlikte popüler kültür ve kültür endüstrisinin de söz konusu gelenek üzerindeki etkisi ortaya konmaya çalışılmıştır. İnceleme kapsamında söz konusu gelenek; evlilik öncesi, evlilik sırası ve evlilik sonrası şeklinde tasnif edilerek uygulama içerisindeki paket, set ve organizasyon kapsamında karşılaşılan unsurlar ayrıntılı olarak değerlendirilmiştir. Bu sayede kentleşme, kültür endüstrisi ve evlenme örneği üzerinden geçiş dönemlerinin birbirleriyle olan ilişkisi ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kent,, evlenme, geçiş dönemleri, kent folkloru, kültür endüstrisi

A Tradition that Has Become Unified: Practices Related to Getting Married in Urban Environment

Öz

Marriage, which means starting a family, has a significant place in transition periods like birth, death and other thresholds. There are many practices that revolve around marriage which is not only interpreted as finding a partner but also encloses completing the adulthood, creating a step in providing social unity and integrity, and maintaining posterity. Wedding, which is approached as a transition period, is one of the most distinct qualities of marriage. When the microstructures of wedding are analyzed in detail, it can be observed that it is a holistic phenomenon in which certain folklore products are created and transmitted. When this holistic structure is observed, many aspects and rituals which make up the wedding can be seen such as music and entertainment which consist of games, clothing including the wedding dress and groom's suit, the location and time of the wedding, as well as the various rituals ranging from food and drink to throwing the bride's bouquet and writing young girls' names on the bride's shoes. Considering the many elements which constitute wedding, getting married can be said to carry more micro-cultural dynamics which has more elements in terms of structure. Additionally, there are many creations in terms of content not just during the wedding but also in the phases leading up to and following marriage. Urban environments still employ some modified versions of these methods throughout this time of transition. The city's diverse structure and parameters attempt to incorporate marriage-related practices in some patterns under the concept name, which changes traditional practices related to this transition period and causes some of them to develop while others deteriorate as a result of this change. Furthermore, these practices are in danger due to the influence of the culture industry in fields like marketing, where it is being attempted to incorporate elements from outside the region's culture. Examples showing how traditional practices have changed due to the influence of both urban environments and popular culture include popular culture practices like bachelor/bachelorette parties, the use of some decor from television shows and movies in wedding venues, and the attempt to market the fashionable accessories of television shows and film characters as unique for the wedding day. The study examines the effects of location on tradition and focuses on wedding customs in the city center that was chosen. As the relationship between location and tradition is being discussed, the study investigates in which direction the wedding-related practices and elements have changed, and tries to uncover the influence of urbanization, popular culture, and the culture industry on tradition. While discussing the relationship between location and tradition, the study examines in which direction the wedding-related practices and elements have changed, and tries to reveal the influence of urbanization, popular culture, and the culture industry on tradition. The tradition in question was divided into pre-marriage, marriage, and post-marriage stages for the study, and the components found within the purview of packages, sets, and organizational structure in practice were meticulously assessed. Thus, the relationship between the transition periods have been discussed through the examples of the culture industry, marriage and urbanization.

Anahtar Kelimeler

Urban, urban folklore, culture industry, transition periods, marriage.

Kaynakça

• Adıgüzel, Y. (2001). “Kitle Toplumunun Açmazları” Kültür Endüstrisi. İstanbul: Şehir Yayınları.
• Adil Organizasyon. (2023, 12 Mayıs). Düğün Organizasyonu Paketlerimiz. Erişim adresi: https://www.adilorganizasyon.com/dugun-organizasyonu-paketi.html.
• Adorno, T. W. (2021). Kültür Endüstrisi – Kültür Yönetimi (N. Ülner, M. Tüzel, E. Gen, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Armoni Fotoğrafçılık. (2023, 13 Mayıs). Düğün Hikâyesi: Dış Mekân Fotoğraf / Klip Çekim Paketleri. Erişim adresi: https://www.armonifotografcilik.com/Paketler/dugun-hikayesi.
• Başak. (2023, 12 Mayıs). Düğün Günü Paketi. Erişim adresi: http://www.gelinsacivemakyaji.com/paketlerimiz/dugun-gunu-paketi/.
• Başkent Organizasyon. (2023, 12 Mayıs). Bekârlığa Veda Partisi. Erişim adresi: https://www.baskentorganizasyon.net/bekarliga-veda-partisi/.
• Bernardo. (2023, 12 Mayıs). Kendi Çeyiz Setini Oluştur. Erişim adresi: https://www.bernardo.com.tr/ceyiz-seti-olustur.
• Boratav, P. N. (2003). 100 Soruda Türk Folkloru. İstanbul: K Kitaplığı.
• Dans Akademi. (2023, 12 Mayıs). Düğün Dansı Kursu 6+1 Haftalık Program. Erişim adresi: https://dansakademi.com.tr/dugun-dansi-kursu.
• Davetiye.market. (2023, 12 Mayıs). Davetiye Modelleri. Erişim adresi: https://davetiye.market/magaza/.
• Davetly. (2023, 13 Mayıs). Düğün Sonrası After Party Önerileri. Erişim adresi: https://www.davetly.com/trend/dugun-sonrasi-after-party-onerileri.
• Davis, M. (2016). Gecekondu Gezegeni (G. Koca, Çev.). İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Derdiçok, N. S. (2023). Kent ve Kadın: Türk Kültüründe Gün Olgusu. Çanakkale: Hars Akademi Yayınları.
• Doğtaş. (2023, 12 Mayıs). Düğün Paketleri. Erişim adresi: https://www.dogtas.com/dugun-paketleri.
• Düğünbuketi.com. (2023, 12 Mayıs). Gelin Hamamı Mekânları. Erişim adresi: https://dugunbuketi.com/p/gelin-hamami.
• Düğün.com. (2023, 11 Mayıs). İstanbul Evlilik Teklifi Organizasyon Firmaları ve Mekânları. Erişim adresi: https://dugun.com/evlilik-teklifi/istanbul.
• Düğün.com. (2023, 12 Mayıs). By Kınalı Organizasyon Fiyatları. Erişim adresi: https://dugun.com/kina-ve-bekarliga-veda-organizasyon/ankara/dugun-dernek-kina-organizasyon.
• DüğünMaster.com. (2023, 12 Mayıs). Düğün Mekânları. Erişim adresi: https://dugunmaster.com/dugun-mekanlari.
• Ekici, M. (2008). Geleneksel Kültürü Güncellemek Üzerine Bir Değerlendirme. Millî Folklor, 80, 33-38.
• Erdoğan, İ. (2001). Popüler Kültürde Gasp ve Popülerin Gayri Meşruluğu. Doğu Batı, 15, 65-104. Fes Spa Hamam. (2023, 12 Mayıs). Böyle Gelin Hamamı Görmediniz! Erişim adresi: https://www.fesspa.com.tr/gelin-hamami/.
• Get Married Abroad. (2023, 13 Mayıs). Düğün Sonrası After Party Önerileri. Erişim adresi: https://www.getmarriedabroad.net/en/dugun-sonrasi-after-party-onerileri/.
• Güvenç, B. (1993). İnsan ve Kültür. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Hakan Özfatura. (2023, 12 Mayıs). Düğün, Nişan veya Özel Gün Fotoğraf Paketini Kendin Hazırla. Erişim adresi: https://hakanozfatura.com/fotograf-paket-hazirla.
• İnvidza. (2023, 12 Mayıs). 8 Soruda Bekârlığa Veda Partisi ile İlgili Her Şey. Erişim adresi: https://invidza.com/blog/8-soruda-bekarliga-veda-partisi-ile-ilgili-her-sey/.
• Keleş, R. (2019). 100 Soruda Türkiye’de Kentleşme, Konut ve Gecekondu. İzmir: Cem Yayınevi. Kınacım Organizasyon. (2023, 12 Mayıs). Kına Konseptleri. Erişim adresi: https://kinacim.com.tr/kina-konseptleri/.
• Kunt, H. (2022). Sosyo-Kültürel Değişme Bağlamında Evlenme Biçimleri: Beyşehir Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Mumford, L. (2012). Tarih Boyunca Kent-Kökenleri, Geçirdiği Değişimler ve Geleceği (G. Koca, T. Tosun, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Oğuz, M. Ö. (2019). Küreselleşme ve Uygulamalı Halk Bilimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Örnek, S. V. (1977). Türk Halkbilimi. Ankara: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Özdemir, N. (2012). Kültür Ekonomisi ve Yönetimi -Seçki-. Ankara: Hacettepe Yayıncılık.
• Partiden.com. (2023, 12 Mayıs). Bride To Be. Erişim adresi: https://www.partiden.com/kategori/bride-to-be.
• Schafer. (2023, 12 Mayıs). Evlilik Paketleri. Erişim adresi: https://www.schafer.com.tr/evlilik-paketleri.
• Teknosa. (2023, 12 Mayıs). Çeyiz Seti. Erişim adresi: https://www.teknosa.com/ceyiz-seti.
• Turhan, M. (1969). Kültür Değişmeleri -Sosyal Psikoloji Bakımından Bir Tetkik-. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• Vaveyla Turizm. (2023, 13 Mayıs). Dış Çekim Dâhil Karadeniz Balayı Paketi. Erişim adresi: https://vaveylaturizm.com/2-gece-3-gun-balayi-paketi.
• White, J. B. (2015). Para ile Akraba -Kentsel Türkiye’de Kadın Emeği (A. Bora, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yörükân, T. (2006). Gecekondulular ve Gecekondu Bölgelerinin Sosyo-Kültürel Özellikleri. Ankara: Nobel Yayın.