REMZİ ÖZÇELİK’İN “AHMET YESEVİ” ADLI OYUNU EKSENİNDE PİR-İ TÜRKİSTAN’IN OĞLU VE YESEVİLİKTE BESLENME

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 18, 30.06.2022

Derya Kılıçkaya

Öz

Remzi Özçelik’in 2000’de yazdığı Ahmet Yesevi oyunu, bünyesinde Yeseviliğe ve Pir-i Türkistan’a dair pek çok bilgi barındırır. Bununla birlikte, esere yayılan ve yansıyan bu bilgilerden özellikle, Ahmet Yesevi’nin aile hayatına dair bir malumat dikkatleri çeker. Ahmet Yesevi’den bahsedilirken pek gündeme getirilmeyen oğlu İbrahim, daha çocukken Yesevi’ye düşmanlık için öldürülmüştür. Ahmet Yesevi’nin oyunda bu evlat acısına karşı tutumu, akla Hz. Muhammed’in, oğlu İbrahim’in ölümü karşısında
takındığı tavrı hatırlatır. Oyunda Yesevi’nin takındığı bu hâl, öncelikle Hz. Muhammed’in tavrı ile karşılaştırılacak ve onun tavrına ne ölçüde benzediği gözler önüne serilecektir. Eserde dikkat çeken bir başka husus ise beslenmedir. Bilhassa, kaşığın kullanımına verilen değer ve önem, akla “Elle yemek sünnettir” bilgisini getirecek ve Ahmet Yesevi’nin kaşığa verdiği ehemmiyet ile Hz. Muhammed’in durumu karşılaştırılacak, “Elle yemek mi, kaşıkla yemek mi doğru?” sorusuna, eserden ve İslami kaynaklardan yardım alarak cevap verilmeye çalışılacaktır. Tüm bunların ardından, oyunda geçen yeşil çayın konumu ile süt ve yumurtanın birlikte tüketilmemesine dair bilgiler de araştırılıp tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tiyatro, Remzi Özçelik, Ahmet Yesevi, İbrahim, beslenme

The Son of Pir-i Turkistan and Nutrition in Yesevilian According To Remzi Özçelik's Ahmet Yesevi Named Spectacle

Öz

The play Ahmet Yesevi, written by Remzi Özçelik in 2000, contains a lot of information about Yesevilik and Pir-i Turkistan. However, from this information that spreads and reflects on the work, an information about Ahmet Yesevi's family life draws attention. His son İbrahim, who was not brought up much when talking about Ahmet Yesevi, was killed when he was a child for being hostile to Yesevi. Ahmet Yesevi's attitude towards this child's pain in the play reminds us of Hz. Muhammad. It reminds us of Hz. Muhammad's attitude towards the death of his son, Ibrahim. This state of Yesevi in the play, first of all, Hz. Muhammad. It will be compared with the attitude of Hz. Muhammad and it will be revealed how similar it is. Another point that draws attention in the work is nutrition. In particular, the value and importance given to the use of the spoon reminds us, "It is sunnah to eat by hand." He will bring the knowledge of the Prophet and Ahmet Yesevi with the importance given to the spoon. Hz. Muhammad's situation will be compared, "Is it right to eat with hands or eat with a spoon?" It will be tried to answer the question by getting help from the work and Islamic sources. After all this, the information about not consuming green tea, milk and eggs together in the game will also be researched and discussed.

Anahtar Kelimeler

Theatre, Remzi Özçelik, Ahmet Yesevi, İbrahim, nutrition

Kaynakça

• Akar, M. (2016). Ahmed Yesevî’nin Oğlu İbrahim’in Öldürülmesi ve Bu Konuda Hakîm Ata’nın Yazdığı Şiir. Geçmişten Geleceğe Hoca Ahmed Yesevî Uluslararası Sempozyumu Bildirileri Cilt 2 içinde (s. 853-866). İstanbul: Şen Yıldız Yay.
• Apak, A. (2010). Hz. Peygamber’in (sav) Çocuklarla ilişkileri Üzerine Tespit ve Değerlendirmeler. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 19(1), 43-67.
• Arpaguş S. (2013). Tekke Mutfağında Nefs Terbiyesi. Ahmet Ögke (Ed.), Elmalı’da Kişilik Oluşumu ve Nefsin Terbiyesi içinde (s. 145-167). Antalya: Akdeniz Kültür ve İletişim Kulübü Derneği.
• Bayram, P. (2021). Süleyman Hakîm Ata’dan Seyyid Nigârî’ye Ahmet Yesevî Geleneğinin Devamı Yahut İki Beytin İzinde. HUMANITAS - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 9(18), 33-52.
• Bice, H. (2020). Divân-ı Hikmet'te Tasavvufî Kavramlar. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Eraslan, K. (1995). Ahmed-i Yesevî. Erdem, 7(21), 799-819.
• Gönel Sönmez, T. (2018). Uygur Halk Hekimliği Uygulamalarında Çay ve İşlevleri. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, (11), 68-74.
• Gülensoy, T. (2021). “Tıbb-ı Nebevî” (Peygamber Tıbbı) Adlı Eserdeki Sağlık Bilgileri Üzerine. Folklor Akademi Dergisi, 4(2), 386 – 389.
• Gündüzöz, G. (2017). Anadolu Derviş Sofrasında Ahmed Yesevî’nin İzleri: Derviş Lokmasının Menkıbevi Referansları. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 21 (2), 1217-1247.
• Kara, M. (2001). Tasavvuf Kültürünün Türkistan Macerasına Genel Bakış. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10 (1), 9-31.
• Koca, S. K., Uğurlu, S. (2008). Yesi Şehrinden Taraklı'ya Kaşıkçılık. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 1(1), 122-127.
• Özçelik, R. (2016). Ahmet Yesevi. Ankara: Ahmet Yesevi Üniversitesi.
• Özer, H. (2016). Kaşık Ustası Ahmed. II. Uluslararası Hoca Ahmed Yesevî Sempozyumu Bildirileri içinde (s. 397-406). Ankara: Ahmet Yesevi Üniversitesi.
• Pişgin, Y. (2014). Kur’an ve Sünnete Göre Beslenme ve Şahsiyet Yapısına Etkisi. Eskiyeni, 28, 137-160.
• Seyhan, A. E. (2018). Müslümanların Sünnet Tasavvuru ve Hz. Muhammed'in Sünnetinden Bazı Örnekler. The Journal of Academic Social Science Studies, (66), 259-275.
• Şengül, A. (2011). Türk Tiyatrosunda Ahmet Yesevi ve Hacı Bektaş Veli. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(16), 424-427.
• Şengül, A. (2015). Çağdaş Bir Tiyatro Yazarı: Remzi Özçelik. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (37), 371-386.
• Şengül, A. (2018). http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ozcelik-remzi ( Erişim Tarihi: 12.4.2022.)
• Sever, M. (2007). Hakîm Süleymân Ata (Ahmed Yesevî’nin III. Halifesi). Ankara: Ahmet Yesevi Üniversitesi.
• Tosun, N. (2015). Ahmed Yesevi. Ankara: Ahmet Yesevi Üniversitesi.
• Yalçınkaya, M. (2018). Kelâmî Bir Problem Olarak Ecel ve Maktulün Eceli Meselesine Mukayeseli Bir Yaklaşım. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 189-212.