Eski Türkçe Kur’an Tercümelerinde Kur’an Kavramı

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 62 - 100, 27.07.2019

Suat Ünlü

Öz

Bilindiği üzere dini bir metni tercüme etmek, metin içinde geçen
kavramlara ad vermek gerek dini yönden yanlış adlandırmalar ve
anlamlandırmalar sonucu günaha girme korkusu gerekse de bir
metni bir dilden başka bir dile tercüme etme dillerin yapıları içinde
çok zor olduğundan, insanlar hep işin kolayına kaçarak daha çok
tercüme edilen dilin kelimelerini kullanmayı tercih etmişlerdir. Bu
çalışmada Türkoloji alanında büyük yer tutan dini metinlerden
Eski Türkçe Kur’an tercümelerinde kavram/kavramların Kur’an
örneğinde karşılıklarını tesbit ederek yeryüzünde çok eski
zamanlardan bu yana geniş bir çoğrafi alanda var olan Türkçenin
bu kavramlara karşılk vermede ne kadar başarılı olduğun
gösterebilmektir.

Anahtar Kelimeler

Kur’an, Kitap, Hak, Eski Türkçe, Beşįr

The Concept of Quran in Old Turkish Quran Translations

Öz

As it is known, translating a religious text and naming the concepts
in the text should not only be fearful of temptation as a result of
religious misnomerations and meanings, but also because
translating a text from one language to another is very difficult in
the structure of languages, people are always more likely they
preferred to use the words of the translated language. The aim of
this study is to determine the equivalence of the concepts in the
Quranic translations in the old Turkish texts, which is one of the
most important religious texts in the field of Turcology, and to
show how successful Turkish has been in a wide geographical area
since the ancient times. 

Anahtar Kelimeler

Quran, Book, Truth, Old Turkish, Besir

Kaynakça

• Ata, A.(2013). Karahanlı Türkçesinde İlk Kur'an Tercümesi: Rylands Nüshası, Giriş-Metin-Notlar-Dizin. Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Ateş, S.(1975).Kur’ân-ı Kerîm ve Cümle Meali, İstanbul, Yeni Ufuklar Neşriyat.
• Borokov, A. K.(2002). Orta Asya’da Bulunmuş Kur’an Tefsirinin Söz Varlığı (XII. - XIII. Yüzyıllar), (Rusçadan Çeviren: USTA, Halil İbrahim, AMANOĞLU Ebülfez), Ankara, TDK.
• Çanga, M. (1999).Kur’an-ı Kerim Lugatı, İstanbul.
• Diyanet İşleri Başkanlığı (1993). KurǾān-ı Kerįm ve Açıklamalı Meāli, 2. Baskı, Ankara.
• Dumlu, Ö.(1999). Kur’an’da Bazı Kavramlara Bakış, İzmir.
• Ece Hüseyin, K.(2000). İslamın Temel Kavramları, Beyan Yayınları, İstanbul.
• Eckmann, J. (1976). Middle Turkic Glosses of the Rylands Interlinear Koran Translation, Budapest.
• Fehd, T. (2002).“Kur’an” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi cilt 26. İstanbul.
• Karabacak, E. (1999). An Inter-Linear Translation Of The QurǾan Into Old Anatolian Turkish = Eski Anadolu Türkçesi Satır Arası Kurǿan Tercümesi: Introduction and Text I, Sources Of Oriental Languages and Literatures 22, Turkish Sources XX, Harvard University The Department Of Near Eastern Languages and Civilizations. 1994; (Part II: Glossary: Section one, p. 1-384. Section Two, p. 385-786), 1995; (Part III: Facsimilie of the MS Manisa İl Halk Library No. 931, Section one: 1a-224a.1997; (Part III: Facsimilie of the MS Manisa İl Halk Library No. 931, Section two: 224b-451a.
• Karagöz, İ., Karaman F., Paçacı İ., Canbulat M., Gelişgen A. ve Ural İ. (2005). Dini Kavramlar Sözlüğü, Diyanet İşleri Başkanlığı yay. Ankara.
• Kök, A.(2004).Karahanlı Türkçesi Satır-Arası Kur’an Tercümesi (TİEM 73, 1v/ 235v/2), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara
• Marangozoğlu, M. (2006). Kur’an İsimleri Antolojisi, Pınar yay.İstanbul 2006.
• Sağol, G. (1999). Old Turkish and Persian Inter-Linear Qurǿan Translations II: An Inter-Linear Translation of the Qurǿan into Khawarazm Turkish, Introduction, Text, Glossary and Facsimile (Part I: Introduction and Text), Harvard, (410 pages), 1993; (Part II: Glossary) Harvard, 1995, (310 pages); (Part III Facsimile of the MS Süleymaniye Library, Hekimoğlu Ali Paşa No.2 Section One: 1b-300b), Harvard, 1996; (Part III: Facsimile of the MS Süleymaniye Library, Hekimoğlu Ali Paşa No.2 Section Two:301a-587b), Harvard.
• Topaloğlu, A. ve Muhammed B.H. (1978). XV/ Yüzyıl Başlarında Yapılmış “Satır Arası KurǾan Tercümesi, I Giriş ve Metin, İstanbul,1976; II, Sözlük, İstanbul.
• Türk, N. (2001). Kur’an’da Kitap Kavramı,Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamaış Doktora Tezi), Sakarya.
• Ünlü, S. (2004).Karahanlı Türkçesi Satır-Arası Kur’an Tercümesi (TİEM 73, 235v/3-450r/7). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Ünlü, S. (2006).İlk Türkçe Doğu ve Batı Türkçesi Kur’an Çevirilerinde Peygamber Kavramı. Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü, Çağdaş Türklük Sempozyumu Ankara