Avustralyalı Gazeteci Keith Arthur Murdoch’ın Çanakkale Cephesine Dair Raporunun Analizi

Yıl 2017, Cilt: 15 Sayı: 23, 221 - 246, 31.10.2017

Fikrettin Yavuz , Murat Toman

https://doi.org/10.17518/canakkalearastirmalari.348264

Cited By: 2

Öz

Gazeteciler bilhassa savaş muhabirleri Birinci Dünya Savaşı’nın önemli cephelerinden biri olan Çanakkale’deki gelişmeleri gerek gazete yazıları ve mektupları gerekse raporlarıyla Dünya kamuoyuna taşımışlardır. Bu gazetecilerden biri olan Avustralyalı Keith Arthur Murdoch’ın kaleme aldığı ve Gelibolu Mektubu olarak da bilenen raporu, sonuçları itibariyle bilhassa İtilaf Devletleri açısından tarihi bir değere sahiptir. Bu doğrultuda raporun İtilaf Devletleri’nin Çanakkale cephesini terk etmelerinde ve özellikle Anzak efsanesinin oluşmasında ciddi payı vardır. Raporu incelendiğinde başarısızlığın sorumlusu olarak gördüğü İngiliz kurmay sınıfını tasvir ederken acınası, başarısız, niteliksiz gibi tabirler kullanan Murdoch’ın, cephenin kapatılmasının zeminini hazırladığı söylenebilir. Bununla birlikte metnin tamamında Anzak askerleriyle ilgili en küçük bir olumsuz yaklaşım sergilemediği gibi askerlere yönelik şanlı askerlerimiz ve kahramanlarımız şeklinde ifadeler kullanarak bu efsanenin temellerini atmıştır. Bu çalışmanın amacı Murdoch’ın yukarıda bahsi geçen iki husus hakkındaki görüşlerinin yanı sıra onlar kadar yer vermemiş olsa da Türk askerine dair görüşlerinin analiz edilmesidir. Nitekim Murdoch, Türk askeri hakkında son derece müspet sözler sarf etmekte, insaniyet ve cesaret kelimelerini Türk kelimesi ile birlikte kullanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İtilaf Devletleri, Çanakkale Savaşı, Gelibolu, Gazeteci, Rapor

Kaynakça

• Arşiv Sir Keith Arthur Murdoch (1885–1952) Gallipoli Letter from Keith Arthur Murdoch to Andrew Fisher 1915, Manuscripts Collection, MS 2823 Papers of Sir Keith Arthur Murdoch, 1908-1967. nla.msms2823- 2. Telif Eserler ve Gazeteler Arango, Tim, “At Gallipoli, a Campaign That Laid Ground for National Identities” New York Times, 26.06.2014. Aspinall-Oglander, C. F., Büyük Harbin Tarihi Çanakkale Gelibolu Askeri Harekâtı, Cilt 1-2, (haz. Metin Martı), İstanbul, Arma Yayınları, 2005. Atabey, Figen, Çanakkale Muharebelerinin Deniz Cephesi, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2014. Bartlett, Ellis Ashmead, Çanakkale Gerçeği (Çev. Yüzbaşı Rahmi; Yay. Haz. Muzaffer Albayrak), Yeditepe Yay., İstanbul 2007. Bartlett, Ellis Ashmead, The Uncensored Dardanelles, Hutchinson and Co. London 1928. Beddie, B., “Pearce, Sir George Foster (1870–1952)”, Australian Dictionary of Biography, volume. 11, (MUP), 1988. Chronicle, “Funeral of Sir Keith Murdoch”, 09.10.1952. Delingpole, James, “Without Gallipoli, we’d have no Page 3”, The Spectator, 2 May 2015. Domergue, Gabriel, Çanakkale Yolunda, Çev. Ömer Faruk Turan, Babıali Kültür Yayıncılığı, İstanbul 2007. Fitzhardinge, L. F., “Hughes, William Morris (Billy) (1862–1952)”, Australian Dictonary of Biography, volume. 9, (MUP), 1983. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı, Birinci Dünya Harbi’nde Türk Harbi, Çanakkale Cephesi Harekâtı, V. Cilt, 1. Kitap, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1993. Göleç, Mustafa, “Amerikalı Bir Gazetecinin Gözüyle Çanakkale Deniz ve Kara Savaşları: George Abel Schreiner ve Çanakkale Günlükleri”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, Yıl: 13, Bahar 2015, Sayı 18, s. 593-635. Hatip, S. Murat, “Birinci Dünya Harbi Çanakkale Savaşları’na Genel Bakış ve Az Bilinenler Çanakkale Savaşı Denizde mi Kazanıldı?”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, Yıl: 13, Bahar 2015, Sayı: 18, s. 161-193 Independent, “Keith Murdoch: A new book examines Rupert Murdoch’s father, Gallipoli, and the birth of the media dynasty”, 20 October 2015. İskefiyeli, Zeynep, “Savaş ve Propaganda: Resimli İngiliz Dergilerinde Çanakkale Cephesi”, Yeni Türkiye Çanakkale Özel Sayısı, Yıl 21, Sayı 65, Ocak-Şubat 2015, s. 1461- 1473. Karacakaya, Recep, “Çanakkale Savaşları’nın Amerikan Basınındaki Yansımaları”, Yeni Türkiye Çanakkale Özel Sayısı, Yıl 21, Sayı 65, Ocak-Şubat 2015, s. 1357-1362. Knightley, Phillip, The First Casualty – From Crimea to Vietnam: The War Correspondent as Hero, Propagandist, and Myth Maker, New York and London 1975. Kuruloğlu, Fehim, “Sydney Morning Herald Gazetesi’ne Göre Gelibolu’da Savaş ve Barış, Peace and War in Gallipoli According to Sydney Morning Herald”, III. International Gallipoli Symposium, 20-25 Nisan 2012, İstanbul 2013, s. 345-361. Mcgregor, Jim and Gerry Docherty, “Gallipoli 18: Keith Murdoch And The Great Witch-Hunt”, First World War Hidden History. Moorehead, Alan, Çanakkale Geçilmez, Çev. Güney Salman, Milliyet Yay., İstanbul 1972. Murdoch, Keith, Gallipoli Letter, Allen & Unvin, Australia 2010. Özkaya, Yücel, “Türk ve Dünya Basınında Çanakkale Savaşları”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi XII/34, Ankara 1996, s. 295-313. Page, Bruce and Elaine Porter, The Murdoch Archipelago. London: Simon & Schuster, 2003. Pearlman, Jonathan, “How Rupert Murdoch’s father changed the course of the Gallipoli campaign”, The Telegraph, 24.04.2015. Schweder, Paul, Çanakkale Cephesinde Türklerin Genel Karargahında, Çev. Eşref Bengi Özbilen, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2012. Serle, Geoffrey, “Murdoch, Sir Keith Arthur (1885–1952)”, Australian Dictionary of Biography, vol. 10, 1986, s. 622-627. Sydney Morning Herald, “How one man’s Report on Gallipoli Changed The Course of War”, 18 November 1968, s. 8. The Age, “Sir Keith Murdoch Dies Suddenly”, 06.10.1952. The Telegraph, “How Rupert Murdoch’s father changed the course of the Gallipoli campaign”, 24.04.2015. Zabel, Rudolf, İstanbul İçin Savaş Bir Alman Gazetecinin Çanakkale Savaşı Anıları, Çev. Rüstem Aslan, Cümle Yayınları, Ankara 2015. Zwar, Desmond, In Search Of Keith Murdoch, London: Macmillan 1980. Internet Kaynakları http://aa.com.tr/tr/turkiye/yabanci-gazeteciler-canakkale-savaslarini-anlatti/58287 (11.03.2017). http://adb.anu.edu.au/biography/hughes-william-morris-billy-6761 (12.04.2017) http://adb.anu.edu.au/biography/pearce-sir-george-foster-7996 (12.04.2017). h t t p : / / t r o v e . n l a . g o v. a u / n d p / d e l / a r t i c l e / 2 0 5 4 2 3 2 3 6 ? s e a r c h Te r m = k e i t h % 2 0 murdoch&searchLimits=. (15.07.2017) http://www.firstworldwar.com/bio/milner.htm. (22.04.2017) http://www.independent.co.uk/news/media/keith-murdoch-a-new-book-examines-rupertmurdochs- father-gallipoli-and-the-birth-of-the-media-a6701756.html (12.04.2017). http://www.naa.gov.au/Images/Richardson_tcm16-35865.pdf. (25.05.2017). https://firstworldwarhiddenhistory.wordpress.com/2015/04/22/gallipoli-18-keith-murdochand- the-great-witch-hunt/ (12. 04. 2014). https://www.spectator.co.uk/2015/05/without-gallipoli-wed-have-no-page-3-says-jamesdelingpole/# (12. 04. 2017).