Çanakkale Cephesi’nde Muharebe Araçlarının Tamir ve Bakım İşlemleri

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 26, 473 - 489, 30.04.2019

Barış Borlat

https://doi.org/10.17518/canakkalearastirmalari.585392

Öz

Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin birçok cephede başarısız olmasına rağmen Çanakkale Cephesi’nin zafer ile sonuçlanması ve bunun gerek Osmanlı coğrafyasında gerekse Dünya tarihinde yarattığı etki bu alana olan ilgiyi günümüze kadar artarak devam ettirmiştir. Bu bağlamda Çanakkale Muharebeleri konusunda birçok bilimsel ve popüler çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalardaki genel yaklaşım daha çok muharebenin askerî safahatına dair olmuştur. Diğer bir deyişle muharip unsurlar ve gelişmeler üzerinden süreç izah edilmeye çalışılmıştır. Hatta popüler çalışmalarda zafer, bireysel kahramanlık öyküleri ya da hatıralar üzerinden açıklanmıştır. Ancak günümüze kadar muharip sınıfın savaşa devamını sağlayan en önemli unsur olan ikmal faaliyetlerinin yeterince çalışılmadığı görülmüştür. Hâlbuki ikmal faaliyetleri cephenin oluşturulmasından muharebenin sonuna kadar stratejik öneme sahip olan bir konudur. Ayrıca Çanakkale Cephesi’nin boğazlar bölgesinin güvenliği için olan askerî önemi ve bölgedeki askerî gücün neredeyse üç ordu büyüklüğüne ulaştığı dikkate alınırsa ikmal faaliyetlerinin ne derece önemli olduğu daha net anlaşılacaktır. Bu çalışmada ikmal faaliyetlerinin önemli başlıklarından birini oluşturan muharebe araçlarının tamir işlemleri ele alınmıştır. Bu bağlamda askerî harekâtın en önemli unsurunu oluşturan muharebe araçlarının bakım ve tamir işlemlerinin cephe içerisindeki süreci kaynakların el verdiği ölçüde incelenmeye çalışılmıştır. Aslında konu bir yanıyla cephe gerisi faaliyetleri kapsamaktadır. Bu noktada tamir için ihtiyaç duyulan malzemelerin cepheye taşınması da incelenmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Çanakkale Muharebeleri, Muharebe Araçları, Tamir İşlemleri, Bakım İşlemleri

Kaynakça

• Arşiv Belgeleri
• ATASE Arşivi, BDH Kls.4343, Dos.12, Fih.21.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.4571, Dos.66, Fih.40.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.4343, Dos.12, Fih.21.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.4571, Dos.66, Fih.40.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.2117, Dos.31, Fih.1-136.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.4571, Dos.66, Fih.31.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.4560, Dos.17, Fih.1-104.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.4560, Dos.17, Fih.1-106.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.3529, Dos.30, Fih.36.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.3529, Dos.30, Fih.65.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.4560, Dos.17, Fih.1-108.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1065, Dos.80, Fih.2.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.4585, Dos.4, Fih.2-31.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.4585, Dos.4, Fih.2-32.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.4341, Dos.4, Fih.35-1.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1739, Dos.119, Fih.2-56.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1739, Dos.119, Fih.2-64.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.4560, Dos.17, Fih.1-65.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1164, Dos.162, Fih.11-67.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.4560, Dos.17, Fih.1-72.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1737, Dos.112, Fih.4-92.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1739, Dos.119, Fih.2-93.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1737, Dos.112, Fih.4-94.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.2117, Dos.31, Fih.1-98.
• ATASE Arşivi, BDH Kls. 1562, Dos.15, Fih.1-1.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.2115, Dos.25, Fih.3-1.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1741, Dos.127, Fih.6-1.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.3527, Dos.18, Fih.8-1.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.4560, Dos.17, Fih.1-14.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.4560, Dos.17, Fih.1-15.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.4560, Dos.17, Fih.1-17.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.3387, Dos.9, Fih.1-19.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.3387, Dos.9, Fih.1-27.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1064, Dos.75, Fih.1-28.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1065, Dos.80, Fih.2-2.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.2115, Dos.25, Fih.3-2.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1739, Dos.118, Fih.5-2.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1747, Dos.146, Fih.7-2.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1743, Dos.132, Fih.2-15.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1065, Dos.80, Fih.2-19.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1065, Dos.80, Fih.2-19.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.4585, Dos.4, Fih.2-25.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1065, Dos.80, Fih.2-25.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1065, Dos.80, Fih.2-29.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.4560, Dos.17, Fih.1-3.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1065, Dos.80, Fih.2-3.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.2115, Dos.25, Fih.3-2, 3-3.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1747, Dos.146, Fih.7-3.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.3387, Dos.9, Fih.1-5.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.4585, Dos.4, Fih.2-5.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1741, Dos.124, Fih.6-13.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1741, Dos.124, Fih.6-21.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1743, Dos.132, Fih.2-8.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1065, Dos.80, Fih.2-8.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1747, Dos.146, Fih.10-8.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.4560, Dos.17, Fih.1-9.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1065, Dos.80, Fih.2-9.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1741, Dos.124, Fih.6-9.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.3387, Dos.9, Fih.1-10.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.4353, Dos.57, Fih.11-18.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.4353, Dos.57, Fih.11-20.
• ATASE Arşivi, BDH Kls.1065, Dos.80, Fih.2-12.
• Araştırma-İnceleme Eserler
• AYVERDİ, İlhan; Misalli Büyük Türkçe Sözlük, c.I, MAS Matbaacılık, İstanbul 2005.
• Birinci Dünya Savaşı’nda Çanakkale Cephesi, V. Cilt I. Kitap, Genelkurmay Personel Başkanlığı, Askerî Tarih ve Stratejik Etüt (ATASE) Daire Başkanlığı Yayınları, Ankara 2012.
• ERDEMİR, Lokman, Çanakkale Savaşı Siyasi, Askeri ve Sosyal Yönleri, Gökkubbe Yayınları, İstanbul, 2009.
• Esad Paşa’nın Çanakkale Cephesi Yazışmaları, Haz. Mustafa Bıyıklı, Çamlıca Yayınları, İstanbul 2016.
• ENRER, Kadri, Çanakkale’den Hatıralar, Sucuoğlu Matbaası, İstanbul 1954.