Türk Siyasetinde Bir Kırılma Noktası: Falih Rıfkı Atay Yazınında Yassıada Duruşmaları

Yıl 2019, Sayı: 27, 373 - 393, 18.12.2019

Funda Selçuk Şirin

https://doi.org/10.17518/canakkalearastirmalari.661213

Öz

Gazeteciliğe 1912’de İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin yayın organı olan Tanin gazetesinde başlayan Falih Rıfkı Atay, 1971’de ölünceye kadar aralıksız olarak gazeteciliğe devam etti. Mütareke yıllarının ağır koşullarında 1918’de yakın arkadaşlarıyla birlikte Akşam gazetesini çıkararak Milli Mücadele’yi destekledi. Cumhuriyet döneminde 1923’te II. Dönem TBMM’de Bolu milletvekili oldu. Aynı yıllarda hem Akşam gazetesinde hem de Hâkimiyet-i Milliye/Ulus gazetesinde başyazarlık yaptı. 1923-1950 yılları arasında gazetecilikle birlikte milletvekili de olan Atay, dönemin önemli yazın elitleri arasında yer alır. Atatürk’ün en yakınındaki isimlerden biri de olan Atay, Cumhuriyet değerlerine ve Atatürkçülüğe de yürekten bağlı kalır. “Çankaya’nın kalemşoru” olarak değerlendirilen Atay, sıradan bir gazeteci olmanın ötesinde iktidarın sözcüsü, basındaki en önemli temsilcisi olmuştur. Bu bakımdan Atay’ın yazdıkları daima önemli olmuştur.
Falih Rıfkı Atay, çok partili siyasal yaşama geçiş sonrasında en etkili muhalif gazetecilerden biri olarak karşımıza çıkar. 1947’de Ulus gazetesindeki başyazarlık görevinden ayrılarak 1952’de Bedii Faik Akın ile birlikte Dünya gazetesini çıkarak Demokrat Parti’ye karşı oldukça etkin bir muhalefet sürdürdü. İktidarda olmadığı yıllarda da Atay’ın yazdıkları önemini korur. Özellikle DP iktidarına karşı eleştiri dozu gün geçtikçe artan yazıları aslında DP’nin yaşayacaklarının adeta habercisi gibidir. Zira 1960 Askeri Darbesi’ne giden süreci, gerginleşen ortamı, yazılarından takip etmemiz mümkündür. Darbe sonrasında Atay’ın gündemine yerleşen önemli gelişmelerden biri de Yassıada Duruşmaları oldu.

Anahtar Kelimeler

Falih Rıfkı Atay, Yassıada Duruşmaları, Dünya Gazetesi, Demokrat Parti, 1960 Askeri Darbesi

Kaynakça

• Ahmad, Feroz , Demokrasi Sürecinde Türkiye (1945-1980), Hil Yayın, İstanbul, 2007 Atabek N.; Dağdaş, E, Kamuoyu ve İletişim, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 1998 Aydın, Suavi; Taşkın, Yüksel, 1960’tan Günümüze Türkiye Tarihi, İletişim Yayınları, İstanbul, 2014 Bektaş, A., Kamuoyu İletişim ve Demokrasi, Bağlam Yayınları, İstanbul, 1996 Birçok Ses Tek Bir Dünya, UNESCO Milli Komitesi, Ankara, 1993 Cohen, B.C. , The Press and Foreing Policy, Princeton University Press, Princeton 1963. Demirel, Tanel , Türkiye’nin Uzun On Yılı Demokrat Parti İktidarı ve 27 Mayıs Darbesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2011. Feridunoğlu, İsmail Cem, “Çok Partili Siyasal Hayatımızda Medya Siyaset İlişkileri Bağlamında İktidar Olgusu”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9/44, (2006), ss. 1047-1062 Gökçe, O., “Kamuoyu Kavramının Anlam ve Kapsamı”, Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Dergisi Kurgu, 14 (1996), ss. 211-227 İnal, M. A., “Medya Dil ve İktidar sorunu: İletişim Çalışmalarında Medya Siyaset İlişkisini Nasıl Tanımlarız”, İletişim Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi; 3 (1999), ss. 19-21. İrvan, Süleyman., “Gündem Belirleme Yaklaşımının Genel Bir Değerlendirmesi”, İletişim Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi; 9 (2001), ss. 69-106. McCombs, Maxwell E. ve Shaw, Donald L., “The Agenda-Setting Function of Mass Media”, Public Opinion Quarterly, 36/2,(1972), ss. 176-187. Şirin, Funda Selçuk, “27 Mayıs Askeri Darbesi ve Falih Rıfkı Atay”, Uluslararası 15 Temmuz ve Darbeler Sempozyumu Bildiri Kitabı, 3 (2017), ss. 59-85. Terkan, Banu , Gündem Belirleme,Tablet Kitapevi, Konya, 2005 Waldhal, R “Siyasi Tutumlar ve Kamuoyu”, Çev. S. İrvan, Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 1-2, (1994), ss. 57-82. Yüksel, Erkan, Medyanın Gündem Belirleme Gücü, Çizgi Kitapevi yayınları, İstanbul, 2001.